آلبرت چینوالوموگو آچه‌به (به انگلیسی: Albert Chinụalụmọgụ Achebe) معروف به «چینوآ آچه‌به» (زادهٔ ۱۶ نوامبر ۱۹۳۰ – درگذشتهٔ ۲۱ مارس ۲۰۱۳) نویسنده و شاعر نیجریه ای‌تبار بود. وی از معتبرترین نویسندگان قاره آفریقا بود. از او به‌عنوان «بنیانگذار ادبیات آفریقایی در زبان انگلیسی» یاد می‌شود. نخستین رمان او همه چیز فرو می‌پاشد در سال ۱۹۵۸ منتشر شد. این اثر به بیش از ۵۰ زبان جهان از جمله فارسی ترجمه شده و بیش از ده میلیون نسخه از آن فروش رفته‌است. آچه‌به در آثارش به تأثیرات دوره استعمار و همچنین فساد در آفریقا پرداخته‌است.[۱]

چینوآ آچه‌به
آلبرت
چینوآ آچه‌به در سال ۲۰۰۸
زادهٔ۱۶ نوامبر ۱۹۳۰
درگذشت۲۱ مارس ۲۰۱۳ (۸۲ سال)
ملیتایگبو، نیجریه نیجریه
پیشه(ها)نویسنده و معلم و شاعر

- استاد دانشگاه دیوید و ماریانا فیشر و استاد مطالعات آفریقایی دانشگاه براون (۲۰۱۳–۲۰۱۳)

- کارلس پی استیونسون استاد زبان و ادبیات کالج بارد (۱۹۹۰–۲۰۰۸)
سال‌های فعالیت۲۰۱۳–۱۹۳۰
آثارهمه چیز فرو می‌پاشد

زندگی

ویرایش

چینوا آچه‌به شانزدهم نوامبر ۱۹۳۰ (سی سال پیش از استقلال نیجریه) در شهر کوچک اگیدی در ایالت انامبرا، از شهرهای گوچک ایگبو زبان شرق نیجریه به دنیا آمد. وی پنجمین فرزند از شش فرزند ژانت و ایسایا اکافر آچه‌به است، که معلم جامعه کلیسای مسیونرها بود. والدینش نام آلبرت را از روی نام پرنس آلبرت، شوهر شهبانو ویکتوریا، روی پسر خود گذاشتند، اما نویسنده هنگام تحصیل در دانشگاه، اسم انگلیسی خود را کنار گذاشت و به جای آن اسم آفریقایی چینوا را انتخاب کرد که کوتاه شده چی نو الو مگو است، به معنی «ای روح من به یاری ام بشتاب».

آچه‌به در همان زادگاه خود به مدرسه کلیسا رفت که زبان آموزشی آن انگلیسی بود. آچه‌به کتاب‌های پدرش که کتاب‌های درسی مقدماتی و مذهبی بود را می‌خواند و در کنارش به قصه‌های محلی که مادر و خواهرش تعریف می‌کردند با شور شوق گوش می‌داد. پس از پایان دوره مدرسه اگیدی به دبیرستان‌های آبرومند اوموآهیا رفت و از همان آغاز مشتری پر و پا قرص کتابخانه پر مدرسه شد. آچه‌به در سال ۱۹۴۸ دبیرستان را تمام کرد و با استفاده از بورس تحصیلی در یونی ور سیتی کالج شهر ایبادان نام نوشت. بورس تحصلیی وی برای رشته پزشکی بود اما بعد از یک سال تغییر رشته داد و به دانشگاه علوم انسانی رفت. از طریق متن‌های ادبی دانشگاه به روشنی دریافت استعمارگران انگلیسی و نویسندگانش چه تصویر مخدوشی از فرهنگ آفریقا ارائه داده‌اند. تصویر ارائه شده تصویر مردمی است وحشی و خشن با غریره‌های پرشو و شهوانی و ذهنی ساده.

او خود می‌گوید: «و به خودم گفتم که این برداشت عام و مشهوری است، پس کسی هم باید پیدا شود و آفریقا را از درون نگاه کند» و چنین شد که آچیه دست به قلم برد.

درگذشت

ویرایش

چینوا آچه‌به روز جمعه، ۲۱ مارس ۲۰۱۳ در سن ۸۲ سالگی در بیمارستانی در بوستون، ایالت ماساچوست، درگذشت.[۲] جسد او ۲۲ مه (حدود دو ماه پس از مرگش) از ایالات متحده به نیجریه فرستاده شد تا در زادگاهش به خاک سپرده شود.[۱]

خوصیات نوشتار

ویرایش

آچه‌به در رمانهايش جامعه ایگبو را با تمام مساوات مداری پرخروش آن و مجادله‌هایی که یادآور گردهمایی شهری است تصویر می‌کند. در اگیدی دو فرهنگ به صورت مسالمت آمیز در کنار هم زندگی می‌کردند، در یک طرف، رسوم اجتماعی و سنت‌های دینی آفریقا را می‌بینیم و در طرف دیگر قدرت استعماری بریتانیا و مسیحیت را. اما آچه‌به، به جای آنکه میان این دو شیوه زندگی گرفتار آید و از هم بپاشد، کنجکاوانه در پی شناخت هر دو شیوه برآمد و مجذوب چشم‌انداز دوگانه شد که حاصل زیستن در محل تلاقی فرهنگ‌ها است.

سال انتشار عنوان فارسی عنوان انگلیسی توضیحات
۱۹۵۸ همه چیز فرو می‌پاشد Things Fall Apart
۱۹۶۰ دیگر آرامشی نیست No Longer at Ease
۱۹۶۴ Arrow of God
۱۹۶۶ مرد مردمی A Man of the People
۱۹۸۷ تپه‌های مورچه ساوانا Anthills of the Savannah

مجموعه داستان‌های کوتاه

ویرایش
سال انتشار عنوان فارسی عنوان انگلیسی توضیحات
۱۹۵۳ «راه مردان مرده» «Dead Men's Path»
۱۹۵۳ تخم مرغ قربانی و داستان‌های دیگر The Sacrificial Egg and Other Stories
۱۹۷۱ Civil Peace
۱۹۷۳ دختران در جنگ و داستان‌های دیگر Girls at War and Other Stories
۱۹۸۵ داستان‌های آفریقایی African Short Stories editor, with CL Innes
۱۹۹۲ Heinemann Book of Contemporary African Short Stories editor, with CL Innes
رای‌دهندگان The Voter
۱۹۵۲ «ازدواج امری خصوصی ست» «Marriage Is A Private Affair»
سال انتشار عنوان فارسی عنوان انگلیسی توضیحات
۱۹۷۱ Beware, Soul-Brother, and Other Poems published in the US as Christmas at Biafra, and Other Poems, 1973
۱۹۷۸ Don't let him die: An anthology of memorial poems for Christopher Okigbo editor, with Dubem Okafor
۱۹۹۸ Another Africa
۲۰۰۵ Collected Poems Carcanet Press
مادر و کودک پناهنده Refugee Mother And Child
کرکسهای Vultures

مقالات، نقد و تفسیر سیاسی

ویرایش
سال انتشار عنوان فارسی عنوان انگلیسی توضیحات
۱۹۶۵ داستان‌نویس به عنوان معلم The Novelist as Teacher
۱۹۷۵ تصویر از آفریقا: نژادپرستی در «دل تاریکی» کنراد An Image of Africa: Racism in Conrad's "Heart of Darkness»
۱۹۷۵ Morning Yet on Creation Day
۱۹۸۴ The Trouble With Nigeria
۱۹۸۸ امیدها و مشکلات Hopes and Impediments
۲۰۰۰ خانه و تبعید Home and Exile
۶ اکتبر ۲۰۰۹ Education of a British protected Child
۲۰۱۰ The Igbo and their Perception of God, Human Beings and Creation forthcoming

کتاب کودک

ویرایش
سال انتشار عنوان فارسی عنوان انگلیسی توضیحات
۱۹۶۶ Chike and the River
۱۹۷۲ How the Leopard Got His Claws with John Iroaganachi
۱۹۷۵ فلوت The Flute
۱۹۷۸ درام The Drum

پیوند به بیرون

ویرایش

پانویس

ویرایش
  1. ۱٫۰ ۱٫۱ «جسد آچه‌به برای خاک‌سپاری به نیجریه فرستاده شد». بی‌بی‌سی فارسی. دریافت‌شده در ۲۵ مه ۲۰۱۳.
  2. مهسا پاکزاد. «مرگ چینوآ آچه‌به، پدر ادبیات سیاه». بی‌بی‌سی پارسی. دریافت‌شده در ۲۳ مارس ۲۰۱۳.

منابع

ویرایش