پیران گشنسپ
پیران گشنسپ (درگذشت ۵۴۲ میلادی) که با نام تعمیددادهشده‌اش گریگور هم شناخته می‌شود، از سرداران ایرانی دوران ساسانی، از خاندان مهران و مرزبان ویروزان و اران بود. وی اصالتاً اهل ری بود و در سال ۵۱۸ میلادی آئین زرتشتی را ترک به آئین مسیحیت گروید و نام مسیحی گریگور را برای خود برگزید.
پیران گشنسپ | |
|---|---|
مرزبان ویروزان و اران  | |
| دوره مسئولیت ۵۳۳ میلادی – ۵۴۰ میلادی | |
| پادشاه | خسرو انوشیروان |
| پس از | ناشناس |
| پیش از | اروند گشنسپ |
این کار مایه‌ای شد تا خانواده‌اش او را از خود برانند و به همین دلیل ۳ سال از زندگی خود را در آب انبار و در نهان گذراند. در سال ۵۲۱ میلادی، پیران گشنسپ مجدداً جایگاه پیشین خود را بازیافت. سپس در جریان جنگ ایران و بیزانس که از ۵۲۷ تا ۵۳۲ میلادی به طول انجامید، فرماندهی ارتش ایران را برعهده داشت و به اسارت بیزانسی‌ها درآمد.
در حدود سال ۵۳۳ یا ۵۳۴ میلادی، سفیر خسرو انوشیروان، پیران گشنسپ را که اسیر بود، به ایران بازگرداند و سپس به عنوان مرزبان ویروزان و اران منصوب شد، اما چون آئین مسیحیت را ترک نکرد، به درخواست موبدان از مقامش خلع و خیلی زود در سال ۵۴۲ میلادی در پیروزشاپور به گناه ارتداد به دار آویخته شد. یکی دیگر از همراهان او به نام یزد-پناه هم با او به دار آویخته شد.
بنای یادبودی که به زبان سریانی توسط نویسنده‌ای ناشناس در مورد مرگ پیران گشنسپ وجود دارد، منبع مهمی برای تاریخ گرجستان در قرن پنجم و ششم میلادی است.
منابع
ویرایش- مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «ფირან გუშნასპი». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای گرجی، بازبینی‌شده در ۱۱ مهر ۱۴۰۳.
- مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Piran Gushnasp». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۱۱ مهر ۱۴۰۳.
منابع کتابی
ویرایش- گویلادزه, وی (1986). دانشنامه گرجستان شوروی.
- Pourshariati, Parvaneh (2008). Decline and Fall of the Sasanian Empire: The Sasanian-Parthian Confederacy and the Arab Conquest of Iran. London and New York: I.B. Tauris. ISBN 978-1-84511-645-3.
- Greatrex, Geoffrey; Lieu, Samuel N. C. (2002). The Roman Eastern Frontier and the Persian Wars (Part II, 363–630 AD). New York, New York and London, United Kingdom: Routledge (Taylor & Francis). ISBN 0-415-14687-9.
- Jullien, Christelle (2008). "MARTYRS, CHRISTIAN". Encyclopaedia Iranica.
- Rapp, Stephen H. (2014). The Sasanian World through Georgian Eyes: Caucasia and the Iranian Commonwealth in Late Antique Georgian Literature. Ashgate Publishing, Ltd. p. 183. ISBN 978-1-4724-2552-2.
- Rayfield, Donald (2012). Edge of Empires: A History of Georgia. Reaktion Books. p. 47. ISBN 978-1-78023-070-2.