پالمیتیک اسید

پالمیتیک اسید
	نام‌گذاری آیوپاک hexadecanoic acid
	دیگر نام‌ها C16:0 (اسید چرب) palmic acid
شناساگرها
شماره ثبت سی‌ای‌اس	۵۷-۱۰-۳
پاب‌کم	985
ChEMBL	CHEMBL۸۲۲۹۳
IUPHAR ligand	1055
جی‌مول-تصاویر سه بعدی	Image 1
	SMILES CCCCCCCCCCCCCCCC(=O)O ;
خصوصیات
فرمول مولکولی	C16H32O2
جرم مولی	256.42 g/mol
شکل ظاهری	White crystals
چگالی	0.853 g/cm3 at 62 °C
دمای ذوب	62.9 °C
دمای جوش	351-352 °C; 215 °C at 15 mmHg
انحلال‌پذیری در آب	Insoluble
	به استثنای جایی که اشاره شده‌است در غیر این صورت، داده‌ها برای مواد به وضعیت استانداردشان داده شده‌اند (در 25 °C (۷۷ °F)، ۱۰۰ kPa)
	(بررسی) (چیست: /؟)
	Infobox references

پالمیتیک اسید (به انگلیسی: Palmitic acid) با فرمول شیمیایی C_۱۶H_۳۲O_۲ یک اسید چرب اشباع شده با شناسه پاب‌کم ۹۸۵ است که جرم مولی آن ۲۵۶٫۴۲ g/mol می‌باشد.

این اسید رایج‌ترین اسید چرب اشباع‌شده موجود در حیوانات، گیاهان و میکروارگانیسم‌هاست.^[۴] شکل ظاهری این ترکیب، بلورهای سفید است. نام پالمیتیک از پالم (نخل) مشتق شده است هرچند این ترکیب در بسیاری از جانوران ، گیاهان و باکتریها نیز یافت می‌شود . این اسید جزء اصلی روغن میوه نخل‌های روغنی (روغن نخل) است که تا ۴۴ درصد کل چربی های آن را تشکیل می دهد. گوشت، پنیر، کره و سایر محصولات لبنی نیز دارای اسید پالمیتیک هستند که ۵۰ تا ۶۰ درصد کل چربی آنها را تشکیل می دهد.^[۵]

کاربردها

سورفاکتانتها

از اسید پالمیتیک برای تولید صابون، لوازم آرایشی و مواد رهاسازی کپک صنعتی استفاده می‌شود. در این کاربردها از پالمیتات سدیم استفاده می شود که معمولاً از صابون‌سازی روغن پالم به دست می‌آید. برای این منظور، روغن نخل تهیه‌شده از درخت خرما (گونه Elaeis guineensis)، با هیدروکسید‌سدیم (به شکل سود سوزآور) ترکیب می شود که باعث هیدرولیز گروه‌های استر و تولید گلیسرول و پالمیتات‌سدیم می شود.

هیدروژنه شدن اسید‌پالمیتیک باعث تولید ستیل‌الکل می‌شود که برای تولید مواد شوینده و لوازم آرایشی استفاده می شود.

کاربردهای خوراکی

از آنجا که این ماده ارزان است و به غذاهای فرآوری شده (غذاهای راحت) بافت و طعم می بخشد، اسید پالمیتیک و نمک سدیم آن در مواد غذایی کاربرد فراوانی دارند. سدیم‌پالمیتات به عنوان یک افزودنی طبیعی در محصولات ارگانیک مجاز است.^[۶]

کاربردهای نظامی

نمک‌های آلومینیوم پالمیتیک اسید و نفتنیک اسید عوامل ژل‌کننده‌ای بودند که با مواد پتروشیمی فرار در طول جنگ جهانی دوم برای تولید ناپالم استفاده می‌شدند. کلمه ناپالم از دو کلمه نفتنیک اسید و پالمیتیک اسید گرفته شده است.^[۷]

جستارهای وابسته

منابع

↑ Merck Index, 12th Edition, 7128.
↑ Beare-Rogers, J.; Dieffenbacher, A.; Holm, J.V. (2001). "Lexicon of lipid nutrition (IUPAC Technical Report)". Pure and Applied Chemistry. 73 (4): 685–744. doi:10.1351/pac200173040685.
↑ Palmitic acid at Inchem.org
↑ Gunstone, F. D., John L. Harwood, and Albert J. Dijkstra. The Lipid Handbook, 3rd ed. Boca Raton: CRC Press, 2007. ISBN 0849396883 | ISBN 978-0849396885
↑ Gianfranca Carta; Elisabetta Murru; Sebastiano Banni; Claudia Manca (8 November 2017). "Palmitic Acid: Physiological Role, Metabolism and Nutritional Implications". Frontiers in Physiology. 8: 902. doi:10.3389/FPHYS.2017.00902. ISSN 1664-042X. PMC 5682332. PMID 29167646. Wikidata Q46799280.
↑ US Soil Association standard 50.5.3
↑ https://pubs.acs.org/doi/pdf/10.1021/ie50475a033

«IUPAC GOLD BOOK». دریافت‌شده در ۱۸ مارس ۲۰۱۲.

این یک مقالهٔ خرد شیمی است. می‌توانید با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید.

[1] Merck Index, 12th Edition, 7128.

[lexicon-2] Beare-Rogers, J.; Dieffenbacher, A.; Holm, J.V. (2001). "Lexicon of lipid nutrition (IUPAC Technical Report)". Pure and Applied Chemistry. 73 (4): 685–744. doi:10.1351/pac200173040685.

[3] Palmitic acid at Inchem.org

[4] Gunstone, F. D., John L. Harwood, and Albert J. Dijkstra. The Lipid Handbook, 3rd ed. Boca Raton: CRC Press, 2007. ISBN 0849396883 | ISBN 978-0849396885

[5] Gianfranca Carta; Elisabetta Murru; Sebastiano Banni; Claudia Manca (8 November 2017). "Palmitic Acid: Physiological Role, Metabolism and Nutritional Implications". Frontiers in Physiology. 8: 902. doi:10.3389/FPHYS.2017.00902. ISSN 1664-042X. PMC 5682332. PMID 29167646. Wikidata Q46799280.

[6] US Soil Association standard 50.5.3

[7] ttps://pubs.acs.org/doi/pdf/10.1021/ie50475a033

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

پالمیتیک اسید^[۱]


نام‌گذاری آیوپاک hexadecanoic acid
دیگر نام‌ها C16:0 (اسید چرب) palmic acid
شناساگرها
شماره ثبت سی‌ای‌اس	۵۷-۱۰-۳^Y
پاب‌کم	985
ChEMBL	CHEMBL۸۲۲۹۳^N
IUPHAR ligand	1055
جی‌مول-تصاویر سه بعدی	Image 1
SMILES CCCCCCCCCCCCCCCC(=O)O
خصوصیات
فرمول مولکولی	C₁₆H₃₂O₂
جرم مولی	256.42 g/mol
شکل ظاهری	White crystals
چگالی	0.853 g/cm³ at 62 °C
دمای ذوب	62.9 °C^[۲]
دمای جوش	351-352 °C^[۳] 215 °C at 15 mmHg
انحلال‌پذیری در آب	Insoluble
به استثنای جایی که اشاره شده‌است در غیر این صورت، داده‌ها برای مواد به وضعیت استانداردشان داده شده‌اند (در 25 °C (۷۷ °F)، ۱۰۰ kPa)
N (بررسی) (چیست: Y/N؟)
Infobox references