پاتوگنومونیک (انگلیسی: Pathognomonic) یا نشانهٔ شاخص بیماری اصطلاحی است که بیشتر در علوم پزشکی استفاده می‌شود و به معنای «ویژگی شاخص یک بیماری خاص» است. نشانهٔ پاتوگنومونیک نشانه خاصی است که وجود آن، به معنای وجود قطعی یک بیماری خاص است. وقتی گفته می‌شود یک علامت یا نشانه «پاتوگنومونیک» است، آن علامت یا نشانه به میزان قابل توجهی ارزش «تشخیصی» دارد.

این واژه، صفتی با ریشه یونانی است که از πάθος (تلفظ: pathos) به معنای «بیماری» و γνώμων (تلفظ:gnomon) به معنای «شاخص» مشتق شده است.

برخی مثال‌ها

ویرایش
بیماری نشانه
عفونت سیتومگالوویروس نمای چشم جغد در اجسام انکلوزیونی[۱][۲]
لنفوم هاجکین

سلول رید اشتنبرگ (سلول‌های تک‌هسته‌ای یا چندهسته‌ای غول‌آسا) در عکاسی ریزنگاری

بیماری لایم اریتم مزمن مهاجر[۳]
میوزیت اجسام انکلوزیونی رشته‌های بسیار ظریف در اجسام انکلوزیونی که در زیر میکروسکوپ الکترونی قابل مشاهده است.
هیپوکلسمی علامت تروسو و نشانه شوستوک
کزاز یا مسمومیت با استریگنین لبخند ساردینی
سرخک دانه‌های کوپلیک
بیماری ویلسون حلقه کایسر-فلیشر
دیفتری غشایی کاذب در لوزه‌ها، حلق و حفره‌های بینی
پانکراتیت مزمن خونریزی‌دهنده نشان گری ترنر (کبودی یا خون‌مردگی در پهلوها)
وبا اسهال آب‌برنجی
تب روده‌ای en:Rose spots بر روی شکم
مننژیت علامت کرنیگ و علامت برودزینسکی
آنژین صدری علامت لِـوین (مشت کردن دست روی قفسه سینه)[۴]
مجرای شریانی باز سوفل ممتد ماشین‌وار
بیماری ویپل میوریتمی ماهیچه‌های چشم و ماضغه
لوسمی حاد مغز استخوان en:Auer rod
ام‌اس فلج چشمی بین‌هسته‌ای دوطرفه
پریکاردیت فریکشن راب پریکارد
اجسام آشوف تب روماتیسمی
هاری ترس از آب و اجسام نگری
نقرس توفوس
مالاکوپلاکیا اجسام میشائیلیس–گوتمان
حمله خواب (همراه با کاتاپلکسی) کاتاپلکسی
فلوتر دهلیزی امواج دندانه اره‌ای[۵]
کم‌خونی داسی‌شکل بحران گرفتگی رگ‌ها[۶]

منابع

ویرایش
  1. Page 268 in: Gibbs, Ronald Darnley; Sweet, Richard L. (2009). Infectious Diseases of the Female Genital Tract. Hagerstwon, MD: Lippincott Williams & Wilkins. ISBN 978-0-7817-7815-2.
  2. Mattes FM, McLaughlin JE, Emery VC, Clark DA, Griffiths PD (August 2000). "Histopathological detection of owl's eye inclusions is still specific for cytomegalovirus in the era of human herpesviruses 6 and 7". Journal of Clinical Pathology. 53 (8): 612–4. doi:10.1136/jcp.53.8.612. PMC 1762915. PMID 11002765.
  3. Ogden NH, Lindsay LR, Morshed M, Sockett PN, Artsob H (January 2008). "The rising challenge of Lyme borreliosis in Canada". Canada Communicable Disease Report. 34 (1): 1–19. PMID 18290267.
  4. Swartz, Mark H. (2014). Textbook of Physical Diagnosis: History and Examination. Elsevier. p. 354. ISBN 978-0-323-22507-6.
  5. Bernstein, Neil E.; Sandler, David A.; Goh, Mark; Feigenblum, David Y.; Holmes, Douglas S.; Chinitz, Larry A. (15 October 2004). "Why a Sawtooth? Inferences on the Generation of the Flutter Wave during Typical Atrial Flutter Drawn from Radiofrequency Ablation". Annals of Noninvasive Electrocardiology. 9 (4): 358–361. doi:10.1111/j.1542-474X.2004.94576.x. PMC 6932011. PMID 15485514.
  6. Rami Helvaci M, Ayyildiz O, Gundogdu M (July 2013). "Gender differences in severity of sickle cell diseases in non-smokers". Pakistan Journal of Medical Sciences. 29 (4): 1050–4. PMC 3817781. PMID 24353686.