ویکی‌پدیا:ویکی‌پروژه اسلام/راهنمای سریع ویرایش مقالات اسلامی
 | این کارگروه اسلام، محیط همکاری برای ویکی‌پدیایی‌هایی است که در بهبود پوشش اسلام علاقه‌مند هستند. |
|
این راهنما تلاش می‌کند چگونگی اجرای اصول پایه‌ای ویکی‌پدیا را در مقالات اسلامی شرح دهد. خواننده‌ای که اصول اولیه ویکی‌نویسی را می‌داند پس از مطالعه این راهنما و بدون مطالعه راهنمایی دیگر باید بتواند شروع به ویرایش حرفه‌ای در مقالات اسلامی کند. برای اطلاعات بیشتر شیوه‌نامه مقاله‌های مربوط به اسلام و مقاله برگزیده حسین بن علی یا علی بن موسی الرضا را ببینید. |
ویکی‌پدیا چیست؟
ویرایش- دانشنامه مجموعه‌ای از نوشتارهای خلاصه برای پوشش دادن اطلاعات تمام عرصه‌های دانسته‌های بشری است.
- در ویکی‌پدیا نه حقیقت تازه‌ای کشف می‌شود و نه حقانیت دین و عقیده‌ای اثبات می‌شود؛ بلکه فقط دیدگاه‌های سرشناس و پژوهشگرانه محققین گردآوری و بازنویسی می‌شوند.
- ویکی‌پدیا وبلاگ، تالار گفتگو یا محل ابراز نظرهای شخصی نیست.
پیش‌نیاز
ویرایشپیش از مطالعه این راهنما، ابتدا مطمئن شوید که کارهای زیر را قبلا انجام داده‌اید:
- بیشتر بخوانید: خودآموز ویکی‌نویسی
لحن مناسب
ویرایشبرای رعایت اصل بی‌طرفی باید جملات از نظر ظاهری بی‌طرف باشند. برای این منظور باید موارد زیر استفاده نشوند:
- القاب مانند: حضرت، امام، رسول خدا، شیخ، آیت‌الله العظمی
- عبارات دعایی مانند: (ص)، علیه‌السلام، (ع)، مدظله‌العالی
- الفاظ فخیمه مانند: ایشان، فرمودند، عنایت‌کردند
- عبارات جانبدارانه مانند: شهید
- لعن و دشنام مانند: لعنه‌الله علیه، کذاب، سفاک، مستبد
- مثال
| نادرست | درست |
|---|---|
| حضرت رسول (ص) فرمودند: | محمد گفت: |
| حجاج بن یوسف، لعنه‌الله علیه، شیعیان بسیاری را به شهادت رساند. | حجاج بن یوسف شیعیان بسیاری را کشت. |
- بیشتر بخوانید: ممنوعیت استفاده از القاب و دیدگاه بی‌طرف
ممنوعیت کپی‌کاری
ویرایشویکیپدیا از حق تکثیر پدیدآورندگان حمایت می‌کند. هر مطلب یا تصویری که ناقض حق تکثیر پدیدآورنده آن باشد به سرعت از ویکی‌پدیا حذف خواهد شد.
موارد رایج نقض حق‌تکثیر:
- کپی مطالب از یک کتاب، وب‌سایت و غیره.
- استفاده از عکس‌هایی که خودتان نگرفته‌اید (به جز عکس‌های قدیمی).
- نقل قول‌های طولانی (که معمولا بی‌طرفی را نیز نقض می‌کند.)
برای پیش‌گیری از نقض حق‌تکثیر سعی کنید متن مورد نظر را به زبان خود بازنویسی نمایید یا هرگاه به طور مستقیم نقل قول می‌کنید، حتما منبع را ذکر کنید و از علامات نقل و قول مانند گیومه استفاده نمائید.
- اشتباهات رایج
- شما نمی‌توانید مطالب را مستقیما از سایت‌هایی مانند تبیان، راسخون یا وبلاگ‌ها در ویکی‌پدیا کپی‌کنید.
- اگر کتاب یا نوشتار A از منبع B برای تحقیق خود استفاده کرده بود. هنگام افزودن تحقیقات کتاب A به ویکی‌پدیا، تا زمانی که منبع B را خودتان شخصاً بررسی نکرده‌اید، فقط می‌توانید به منبع A ارجاع دهید٬ نه منبع B. مثلا اگر در وبگاهی شیعه دیدید که در تایید حرفش چهار کتاب اهل سنت و بیست کتاب متعلق به نویسندگان شیعه را ارائه داده بود. تا زمانی که خودتان شخصا آن منابع را بررسی نکرده اید تنها می توانید به همان وبگاه شیعه ارجاع دهید.
- بیشتر بخوانید: راهنمای حق‌تکثیر
ممنوعیت تحقیق دست‌اول
ویرایشمطابق اصل اثبات‌پذیری هر مطلبی که در ویکی‌پدیا می‌آید باید توسط منابع معتبر قابل اثبات باشد.
- هر مطلبی باید منبع داشته‌باشد.
- ویکی‌پدیا تحقیق یا تفکرات دست‌اول را چاپ نمی‌کند. هر آنچه در ویکی‌پدیا می‌آید باید توسط منابع معتبر به چاپ رسیده باشد.
- مقالات نمی‌تواند شامل هرگونه تحلیل جدید یا کنار هم گذاشتن مطالب چاپ شده بگونه‌ای باشند که در کنار همدیگر دیدگاه خاصی را پیش برده که هیچکدام از آن منابع به تنهایی و به وضوح از آن دیدگاه حمایت نکنند.
- اشتباه‌های رایج
- نوشتن تفسیر خودتان از یک آیه قرآن یا حدیث،
- نوشتن دلایل شخصی‌تان در رد یک نظریه دینی
- بیشتر بخوانید: تحقیق دست اول ممنوع،
دسته‌بندی منابع
ویرایش| اولیه | قرآن و کتب مقدس دیگر ادیان،
کتب حدیث مانند اصول کافی یا صحیح بخاری |
| ثانویه | به تحلیل، تعمیم، واکاوی، ترکیب، تفسیر یا ارزیابی منابع اولیه می‌پردازند. این منابع حداقل یک مرحله از اتفاقات دور هستند. این منابع توسط دانشگاهیان، روزنامه‌نگاران و محققان دیگر به صورت مقاله‌ها و کتاب‌هایی‌اند که تولید می‌شوند. مانند: کتاب‌های سید محمدحسین طباطبائی در تفسیر قرآن، فلسفه و عرفان شیعی |
| ثالثه | آثار چاپ‌شده‌ای هستند که به صورت عمده‌ای به خلاصه‌سازی و جمع آوری منابع ثانویه می‌پردازند. دانشنامه‌ها در این گروه قرار دارند؛ مانند: دایرة المعارف بزرگ اسلامی، دانشنامه اسلام و ایرانیکا |
- منابع اولیه غیر قابل قبولند
- مقالات ویکی‌پدیا فقط با استفاده از منابع ثانویه و ثالثه نوشته می‌شوند.
- بیشتر بخوانید: دسته‌بندی منابع
اعتبار منابع
ویرایشمنابع ثانویه و ثالثه‌ای که در مقالات ویکی به‌کار می‌روند باید:
- توسط نویسنده‌ای متخصص در آن موضوع نوشته‌شده باشند،
- به صورت پژوهشگرانه و آکادمیک نوشته‌شده باشند و مثلا حالت تذکره‌نویسی نداشته‌باشند.
- توسط نویسندگان دیگر بازبینی همتا (peer review) شده‌باشند،
- توسط ناشری معتبر منتشر شده‌باشند،
- به تازگی منتشر شده‌باشند.
بسته به موضوع مقاله ممکن است منابعی با اعتبار مختلف در دسترس باشند و همه شرایط فوق نتوانند برآورده‌شوند.
در حالت کلی تعیین اعتبار منابع می‌تواند سخت باشد: اگر شک دارید در تابلوی اعلانات منابع معتبر بپرسید!
جهت‌دهی به مقاله
ویرایش- مقالات ویکی‌پدیا باید از دیدگاه بی‌طرف نوشته شده‌باشند، به این معنی که:
- همه دیدگاه‌های اکثریت یا اقلیت قابل ملاحظه که در منابع معتبر بیان شده باشد، باید توسط مقالات مرتبط پوشش داده شود.
- یک راه مناسب برای پایه‌ریزی بخش‌های مقاله پیروی از اسلوب مقاله مشابه در یک دانشنامه معتبر دیگر است.
- از چینش مطالب گوناگون برای القای دیدگاهی خاص بپرهیزید.
- به دیدگاه‌هایی که کمتر مورد قبول جامعه متخصصین هستند وزن کمتری بدهید.
نوشتن مقاله جدید
ویرایش(۱) اگر می‌خواهید مقاله‌ای جدید بنویسید باید دقت کنید که موضوع مقاله سرشناس باشد؛ در غیر این صورت مقاله به سرعت حذف خواهد شد.
سرشناسی مقاله:
- بهترین حالت آن است که چندین منبع قابل اعتماد که خود نیز از یک دیگر مستقل هستند، راجع به اهمیت خود آن موضوع وجود داشته باشد.
- ویکی‌پدیا نباید برای سرشناس‌کردن یک موضوع به‌کار رود، بلکه خود موضوع مقاله باید قبلا سرشناس شده‌باشد.
- بیشتر بخوانید: راهنمای سرشناسی مقالات
(۲) همچنین قبل از ایجاد مقاله در نظر داشته‌باشید که برخی مقالات را نمی‌توان در ویکی‌پدیا نوشت:
- مقالاتی که فقط یک کلمه را معنی می‌کنند.
- احکام و پاسخ به سوالات شرعی
- مقالات صرفا خبری
- بیشتر بخوانید: ویکی‌پدیا چه‌چیزی نیست؟
توصیه‌های اخلاقی
ویرایش- ویکی‌پدیا فروم گفتگو نیست.
- صفحات بحث مقالات و کاربری برای بحث در مورد بهبود کیفیت مقالات هستند. لطفا از صفحات بحث برای بحث در مورد خود اسلام استفاده نکنید. ویکی‌پدیا مکانی برای اثبات حقانیت عقیده‌ای نیست.
- از تغییر نوشتار خود توسط دیگران ناراحت نشوید.
- صفحات ویکی‌پدیا توسط کاربران دیگر هم ویرایش می‌شوند. ممکن است کاربری بخواهد نوشته شما را تصحیح کند. لطفا به ویرایش‌های کاربران دیگر حسن‌ظن داشته‌باشید.
- بحث کنید و از واگردانی بپرهیزید.
- اگر کاربری مطالب شما را پاک کرد لطفا دوباره مطالب خود را ننویسید. سعی کنید با کاربر در صفحه بحث مقاله گفتگو کرده و به توافق برسید.
- مطالب دارای منبع معتبر را هیچ‌وقت پاک نکنید
- هرچند به نظر شما کاملا اشتباه برسند.
- حمله شخصی و نیت‌یابی نکنید.
- زمانی که با کاربری در مورد مقاله‌ای بحث می‌کنید فقط در مورد نحوه استدلال او بحث کنید و کاری به کار عقاید او و یافتن دلایل رفتار او نباشید.