ویکی‌پدیا:مقاله پیشنهادی هفته/رهنمود
 | این یک صفحهٔ اطلاعات است. این یکی از سیاست‌ها و رهنمودهای ویکی‌پدیا نیست؛ بلکه هدف آن توضیح جنبه‌های خاصی از هنجارها، آداب و رسوم، نکات فنی یا شیوه‌های ویکی‌پدیا است. ممکن است سطوح متفاوتی از اجماع و بررسی را منعکس کند. |
در ویکی‌پدیای فارسی مرسوم است که برخی از بهترین مقاله‌ها برای نمایش در صفحهٔ اصلی ویکی‌پدیا انتخاب گردند، تا چکیده‌ای از آن‌ها در صفحهٔ اصلی قرار بگیرد و پیوندی نیز به مقالهٔ کامل در زیر آن قرار داده شود. ویکی‌پدیا با این روش می‌تواند خوانندگانی که به صفحهٔ اصلی ویکی رفته‌اند را با بهترین نمونه از محتوای خود آشنا کند و آن‌ها را به مشارکت در دانشنامه و تولید محتوایی با کیفیت مشابه ترغیب کند.
در ویکی‌پدیاهای بزرگتر نظیر ویکی‌پدیای انگلیسی مرسوم است که مقاله‌هایی که به صفحهٔ اصلی می‌روند از طریق نظرخواهی انتخاب شوند. در ویکی‌پدیای فارسی که تعداد مقاله‌های برگزیده‌اش کمتر است (در این لحظه ۲۲۱ عدد)، به طور سنتی مقاله‌ها بدون نظرخواهی و صرفاً با اجماع از طریق ویرایش به صفحهٔ اصلی می‌روند. با این حال، گاهی برخی مقاله‌ها حساسیت‌هایی ایجاد می‌کنند. از همین رو نظرخواهی‌هایی نظیر ویکی‌پدیا:مقاله پیشنهادی هفته/درخواست نظر/همجنسگرایی و ویکی‌پدیا:نظرخواهی/طریقه رفتن مقاله برگزیده به صفحه اصلی صورت گرفته‌اند. اگر چه این نظرخواهی‌ها منجر به یک اجماع قاطع نشده‌اند، اما از طریق این نظرخواهی‌ها مجموعه‌ای از پارامترهایی که برای تصمیم‌گیری راجع به قرار دادن یک مقاله در صفحهٔ اصلی باید در نظر گرفت، به دست آمده‌است. این رهنمود، این پارامترها را ذکر می‌کند.
سنت رایج و قاعده کلی
ویرایشاکثریت قریب به اتفاق ویرایشگران ویکی‌پدیای فارسی قبول دارند که سنت رایج در این ویکی‌پدیا آن است که مقاله‌هایی که برگزیده می‌شوند، به صفحهٔ اصلی نیز بروند. اگر چه استثناهایی برای این سنت وجود داشته‌است، اما در این که این امر سنت رایج بوده‌است اختلافی وجود ندارد.
با این حال، در خصوص این که آیا چنین سنت رایجی، رفتن هر مقالهٔ برگزیده به صفحهٔ اصلی را تبدیل به یک «حق» برای آن مقاله می‌کند یا آن را کماکان در حد یک «امتیاز» (ولو یک امتیاز بسیار رایج) نگاه می‌دارد، اختلاف نظر وجود دارد.
همچنین به نظر می‌رسد که کاربران توافق دارند که یک قاعدهٔ کلی را در مورد همهٔ مقالات نمی‌توان اجرا کرد و تصمیم برای مقاله‌ها باید مورد به مورد گرفته بشود.[الف] در عین حال، اکثریت کاربران معتقدند که لازم نیست برای تک تک مقاله‌هایی که به صفحهٔ اصلی می‌روند نظرخواهی انجام شود و نظرخواهی تنها باید برای حالاتی نگاه داشته شود که تصمیم بردن یک مقاله به صفحهٔ اصلی به چالش کشیده شده باشد.
سانسور
ویرایشگروهی از کاربران معتقدند این که به صفحهٔ اصلی رفتن مقاله‌ها (به بهانهٔ حساسیت‌های مختلف) دشوار شود، شکلی از خودسانسوری است و در مغایرت با وپ:سانسور است، در نتیجه نرفتن مقاله‌ها به صفحهٔ اصلی باید دشوارتر از رفتنشان به صفحهٔ اصلی باشد.
عوامل بیرونی
ویرایشبرخی از کاربران، تصمیم در مورد فرستادن مقاله‌ای به صفحهٔ اصلی را محدود به سیاست‌ها و رهنمودهای ویکی‌پدیا (نظیر روند برگزیدگی مقاله‌ها) می‌دانند و مثلاً معتقدند که تنها مقاله‌ای شایستهٔ رفتن به صفحهٔ اصلی نیست که مشکل کیفی داشته باشد که در این صورت باید برگزیدگی آن بازبینی شود.
در مقابل، شماری کاربران معتقدند که عوامل بیرونی نیز باید در نظر گرفته بشود. از جمله احتمال از دسترس خارج شدن ویکی‌پدیای فارسی در ایران، یا مشکلات قانونی برای آن دسته از کاربرانی که با نام حقیقی در ویکی‌پدیا مشارکت می‌کنند. این گروه ایجاد حساسیت بیشتر را به صلاح دانشنامه ندانسته و عقیده دارند که باید روی اهداف اصلی دانشنامه تمرکز کرد. در مقابل این گروه، کاربران دیگری هستند که معتقدند شواهد قطعی از این که در دسترس ماندن یا از دسترس خارج شدن ویکی‌پدیا مرتبط با محتوای صفحهٔ اصلی باشد وجود ندارد،[ب] و نباید دستاویزی برای خودسانسوری بشود.
سلیقه
ویرایشعلی رغم تمام آنچه بالاتر ذکر شد، عدهٔ قابل توجهی از کاربران ویکی‌پدیا باور دارند که تصمیم در مورد قرار دادن یک مقاله در صفحهٔ اصلی، عمدتاً یک تصمیم سلیقه‌ای است. به بیان دیگر، سهم استدلال و منطق در آن کمتر از سهم سلیقهٔ کاربرانِ حال حاضر ویکی‌پدیا است و هر گونه اجماع در مورد یک مقالهٔ خاص ممکن است به مرور زمان تغییر کند.
از همین رو، تعداد قابل توجهی از کاربران ترجیح می‌دهند که تصمیم در مورد هر مقاله از طریق رأی‌گیری و صرفاً با شمارش آرای موافق و مخالف انجام بگیرد. در مورد این که چه حدنصابی از آرا برای موفقیت باید در نظر گرفته بشود توافق قطعی وجود ندارد، و اگر چه کفهٔ ترازو به سمت دیدگاهی سنگین‌تر است که معتقد است این مخالفان درج یک مقاله در صفحهٔ اصلی هستند که باید به دنبال اکثریتی چشمگیر از آرا باشند (و اگر چنین سهمی از آرا را به دست نیاوردند مقاله می‌تواند به صفحهٔ اصلی برود)، اما اجماع قطعی در این مورد وجود ندارد (ر.ک. جمع‌بندی ویکی‌پدیا:نظرخواهی/طریقه رفتن مقاله برگزیده به صفحه اصلی). به طور مشخص،کاربرانی که رفتن مقاله به صفحهٔ اصلی را نیازمند یک اجماع قاطع می‌دانند (یعنی وجود یک گروه مخالف کوچک را برای جلوگیری از رفتن مقاله به صفحهٔ اصلی کافی می‌دانند) یک اقلیت را تشکیل می‌دهند.
نظرخواهی یا رأی‌شماری
ویرایشبحثهای مربوط به قرار دادن یک مقاله در صفحهٔ اصلی می‌تواند به دو شکل صورت بگیرد و جمع‌بندی شود: نظرخواهی (که در آن اجماع به روشی که در سیاست اجماع آمده ارزیابی می‌شود) یا رأی‌شماری (که در آن صرفاً تعداد آرای موافق و مخالف شمرده می‌شود و کیفیت آرا در نظر گرفته نمی‌شود).
استفاده از یک نظرخواهی به جای یک رأی‌گیری به این دلیل مورد پسند بخش قابل توجهی از کاربران نیست که معتقدند وقتی تصمیمی بیشتر بر سلیقه مبتنی باشد تا استدلال، کشف اجماع در آن دشوار است و ممکن است که سلیقهٔ جمع‌بندی‌کننده در نتیجهٔ جمع‌بندی دخالت کند یا امکان یک جمع‌بندی بی‌طرف وجود نداشته باشد.
با این حال، برخی از کاربران نیز به طور قاطع با رأی‌شماریِ صرف مخالفند و نظرخواهی و اجماع‌یابی را راه حل مناسب‌تری می‌دانند به خصوص که در اجتماعی در اندازهٔ کاربران فعال ویکی‌پدیای فارسی، رأی‌شماری می‌تواند از طریق جارزنی تحت تأثیر قرار بگیرد.
جمع‌بندی
ویرایشاین رهنمود پیشنهاد می‌کند که مدیری که بحث را جمع‌بندی می‌کند، کیفیت آرا را مد نظر قرار دهد: اگر آرا بر سیاست‌ها و رهنمودهای ویکی‌پدیا استدلال می‌کنند و سهم آرای سلیقه‌ای کم است، می‌توان از روشی که در وپ:اجماع آمده برای جمع‌بندی بحث استفاده کرد؛ در مقابل اگر بیشتر آرا منعکس‌کننده سلیقهٔ کاربران یا عواملی بیرونی (خارج از چارچوب سیاست‌ها و رهنمودهای ویکی‌پدیا) هستند، بهتر است جمع‌بندی صرفاً بر اساس شمارش آرا باشد.
اگر چه اجماع قاطعی در مورد حدنصاب جمع‌بندی وجود ندارد، اکثریت کاربران ویکی‌پدیا معتقدند که این مخالفان درج یک مقاله برگزیده در صفحهٔ اصلی هستند که باید به دنبال موافقت اکثریتی چشمگیر از کاربران باشند و اگر چنین موافقتی را به دست نیاوردند مقاله می‌تواند به صفحهٔ اصلی برود.[۱]
پانویس
ویرایش- ↑ مشابه این دیدگاه پیش از این در ویکی‌پدیا:نظرخواهی/نگاره‌های برگزیده نشان‌دهنده برهنگی در صفحه اصلی نیز به دست آمده بود
- ↑ برای مثال، در نظرخواهی راجع به فرستادن مقالهٔ همجنسگرایی به صفحهٔ اصلی، ذکر شد که مقالهٔ برگزیدهٔ رفتار همجنس‌گرایانه در جانوران قبلاً به صفحهٔ اصلی رفته و منجر به فیلترینگ ویکی‌پدیای فارسی هم نشده‌است.