ویکی‌پدیا:سیر زمانی سرشناسی

در مباحث مربوط به «وپ:سرشناسی»، به خصوص در ویکی‌پدیا:نظرخواهی برای حذف، ممکن است اصطلاحاتی همچون «عدم سرشناسی»، «بررسی سرشناسی»، «اثبات سرشناسی» یا «احراز سرشناسی» به کار برده شود که برای برخی از کاربران گنگ باشد یا باعث سوءبرداشت آنها از این اصلاحات شود. این انشا با در نظر گرفتن «سیر زمانی در سرشناسی» توضیحات و توصیه‌هایی کوتاه دربارهٔ این اصلاحات و کاربرد آنها ارائه می‌کند.

فرض سرشناسی

«فرض سرشناسی» برای هر موضوعی امکان‌پذیر است ولی این فرض برای ساختن مدخلی مستقل در ویکی‌پدیا کفایت نمی‌کند و سرشناسی موضوع باید احراز شود. گاهی فرض سرشناسی تحت عنوان «سرشناسی لب‌مرزی» یا «سرشناسی نسبی» هم بیان می‌شود ولی اینهم برای ساخت مقالهٔ جداگانه کافی نیست.

برخی کاربران فرض می‌کنند سرشناسی می‌تواند به ارث برده شود و از پدری که سرشناسی ویکی‌پدیایی دارد به دخترش منتقل شود اما این فرض غلطی است. اگر شخص الف با شخص سرشناس ب رابطه داشته باشد دلیل این نیست که شخص الف هم مقاله‌ای برای خود داشته باشد و همچنین خویشاوند بودن با افراد سرشناس به خودی خود هیچ اعتباری از سرشناسی به شخصی نمی‌دهد.

شما می‌توانید فرض کنید اعتبار «جیمی ویلز» باعث سرشناسی دخترش هم می‌شود ولی برای ساختن مدخلی مستقل در ویکی‌پدیا، سرشناسی او باید اثبات شود و دختر جیمی ویلز بودن به خودی خود احراز کننده سرشناسی نیست.

هیچ موضوعی به طور ذاتی سرشناسی ویکی‌پدیا ندارد. حتی اگر به نظر برخی سرشناسی موضوعی بدیهی باشد، بازهم نیازمند اثبات سرشناسی توسط منابع معتبر است؛ اثبات‌پذیری معیارهای سرشناسی توسط منابع معتبر شرط لازم برای احراز سرشناسی است. منتهی سرشناسی موضوعات میتواند در ویکی‌پدیا تثبیت شود.

رهنمود سرشناسی

ویکی‌پدیا برای سنجش و بررسی مهم بودن موضوعات و ایجاد مدخلی مختص برای آنها «رهنمودی» تحت عنوان وپ:سرشناسی دارد که کاربران می‌توانند بر پایه معیارهای این رهنمود مهم بودن موضوعات را محک بزنند. وپ:سرشناسی برای این یک رهنمود است، و نه یک «سیاست»، چونکه داشتن معیارهای سرشناسی تضمین نخواهد کرد که موضوع مورد نظر حتماً مقاله و صفحه‌ای جداگانه در ویکی‌پدیا داشته باشد، کاربران ممکن است بر پایهٔ صلاحدید خود و با اجماع اقدام به ادغام یا گروه‌بندی دو یا چند موضوع مرتبط در یک مقالهٔ واحد کنند.

با توجه به رهنمود سرشناسی، بار اثبات سرشناسی ویکی‌پدیایی موضوعات بر عهده کاربرانی است که مدعی آن هستند؛ ویکی‌پدیا رهنمودی تحت عنوان «وپ:عدم سرشناسی» ندارد، در نتیجه «عدم سرشناسی» موضوعات نیازی به اثبات هم ندارد. عدم سرشناسی دختر جیمی ویلز نیازی به اثبات ندارد، سرشناسی او است که نیاز به اثبات دارد. کاربر:فلانی که اعتقاد دارد او معیارهای سرشناسی ویکی‌پدیا را دارد باید با ارجاع به منابع و استدلال این ادعا را اثبات کند.

بررسی سرشناسی

برای «بررسی سرشناسی» سریع و برای یافتن منابعی که موضوع را پوشش داده‌اند می‌توانید از موتورهای جستجوگر استفاده کنید؛ اگر این جستجو نشان دهد هیچ منبعی موضوع را پوشش نداده‌است، مشخصا وپ:تحقیق دست اول اتفاق افتاده‌است. اگر منابع معتبر و مستقل از موضوع، موضوع را مستقیماً و مشروحاً پوشش داده باشند، ممکن است معیار عمومی سرشناسی برآورده شود وگرنه اهمیت موضوع باید با معیارهای تخصصی سرشناسی محک زده شود. همچنین دقت کنید زمینه منابع در اثبات سرشناسی اهمیت دارد، مشخصا رسانه‌های معتبر خبری برای موضوعات مربوط به رویدادها می‌تواند منابع معتبری محسوب شوند و به طبع سرشناسی موضوع هم احراز میشود؛ ولی برای موضوعات علمی بهتر است به مراجع علمی استناد شود.

اگر روی سرشناسی موضوعی ابهام دارید و فرصتی هم برای بررسی در منابع ندارید، می‌توانید در صفحهٔ بحث مقاله مطرح کنید یا برچسب {{سرشناسی}} را روی مقاله قرار دهید تا توجه دیگر کاربران به مناقشه جلب شود. بهتر است قبل از نامزد کردن مقاله‌ای در ویکی‌پدیا:نظرخواهی برای حذف برای بررسی سرشناسی یا به علت «فاقد سرشناسی»، قبلا بررسی سرشناسی انجام شده باشد و در نظرخواهی برای حذف تشریح شود.

برخی کاربران با استدلال فاقد سرشناسی یا عدم سرشناسی در نظرخواهی حذف مشارکت می‌کنند؛ هر چند فاقد سرشناسی یا عدم سرشناسی موضوعات نیازی به اثبات ندارد ولی استدلال کاملی هم نیستند و بهتر است تشریح شود؛ مثلاً اگر موضوعی که مربوط به «بازیکن فوتبال» است نامزد حذف شده‌است، توضیح داده شود که این موضوع معیارهای سرشناسی «وپ:بازیکن فوتبال» را ندارد، اینگونه مسیر اثبات سرشناسی برای کاربرانی که ادعای مهم بودن موضوع را دارند مشخص‌تر می‌شود. برای اطلاع بیشتر از استدلال‌های مناسب و نامناسب می‌توانید وپ:ناسرشناس را مطالعه کنید.

اثبات سرشناسی

وظیفه «اثبات سرشناسی» موضوعات بر عهده مدعیان آن است، کاربرانی که اعتقاد به سرشناسی موضوعی دارند باید با ارجاع به معیارهای سرشناسی این ادعا را اثبات کنند. تأییدپذیری توسط منابع معتبر و مستقل از موضوع هم شرط لازم برای اثبات معیارهای سرشناسی است، به بیان دیگر معیار سرشناسی باید توسط منابع معتبر اثبات‌پذیر باشد؛ اگر دختر جیمی ویلز قبلاً در تیم ملی فوتبال زنان ایالات متحده آمریکا بازی کرده‌است باید در منابع پوشش گرفته شده باشد تا معیار سرشناسی وپ:بازیکن فوتبال احراز شود.

کاربرانی که سرشناسی موضوعات را در ویکی‌پدیا:نظرخواهی برای حذف بررسی می‌کنند و نظر به سرشناسی آنها می‌دهند بهتر است روی معیارهای سرشناسی استدلال کنند. صرف ثبت نظر بماند با عنوان «سرشناس است» بدون استدلال درست و استناد به معیارهای سرشناسی باعث می‌شود مدخل دوباره در نظرخواهی برای حذف فهرست شود. ممکن است اجماعی برای حذف موضوعی در نظرخواهی حاصل نشود ولی عدم اثبات سرشناسی، نامزد حذف شدن دوباره آن موضوع را امکان‌پذیر می‌کند. برای اطلاع بیشتر وپ:غیرموقت را مطالعه کنید.

احراز سرشناسی

«احراز سرشناسی» توسط هر کاربری قابل انجام است، اگر سرشناسی موضوعی برای شما احراز شده‌است لطفاً آن موضوع را برای بررسی بیشتر در ویکی‌پدیا:نظرخواهی برای حذف فهرست نکنید. همچنین اگر سرشناسی موضوعی برای شما احراز نشده‌است، لطفاً برای آن موضوع در ویکی‌پدیا مدخلی ایجاد نکنید.

در نظرخواهی‌های برای حذف، اثبات سرشناسی بر عهده کاربران و احراز سرشناسی بر عهده مدیرانی است که آن نظرخواهی را اجماع‌یابی می‌کنند. در نتیجه اگر سرشناسی موضوعی برای شما محرز است نیاز است در نظرخواهی آن را اثبات کنید تا امکان اجرایی این احراز سرشناسی توسط مدیران جاری شود. اگر سرشناسی موضوعی در نظرخواهی توسط کاربران اثبات شده‌است بهتر است توسط مدیران اعلام شود تا از ایجاد نظرخواهی دوباره جلوگیری شود.

تثبیت سرشناسی

«تثبیت سرشناسی» موضوعات در ویکی‌پدیا ممکن است از طریق اجماع از طریق ویرایش در مقالات حاصل شود یا ممکن است بعد از یک یا چند وپ:نظرخواهی برای حذف به‌وجود بیاید. در هر صورت هر زمانیکه سرشناسی موضوعی در ویکی‌پدیا تثبیت شد انجام دوباره فرایند بررسی سرشناسی آن کاری عبث است که ویرایشگران ویکی‌پدیا را درگیر بحث‌ها و موضوعات طولانی، زمان‌بر، و فرسایشی که نتیجهٔ آن از ابتدا مشخص است می‌کند.

معمولاً نظرخواهی‌های حذف برای موضوعاتی که سرشناسی آنها در ویکی‌پدیا تثبیت شده‌است با استناد به انشای ویکی‌پدیا:اصل گلوله‌برفی جمع‌بندی سریع به نفع ماندن می‌شود. ما می‌توانیم مدخل جیمی ویلز، بنیانگذار ویکی‌پدیا، را برای بررسی سرشناسی نامزد حذف کنیم ولی به پیروی از عقل سلیم و اجتناب از رفتار متعصبانه و دیوان‌سالارانه از این کار پرهیز می‌کنیم.

اصرار کاربری برای نامزد حذف کردن موضوعاتی که سرشناسی آنها در ویکی‌پدیا تثبیت شده‌است ممکن است رفتار اخلالگرانه برداشت شود و موجب قطع دسترسی او شود.