واهاک وارطانیان
واهاک وارطانیان (ارمنی: Վահագ Վարդանեան؛ زادهٔ ۱۲۹۲ - درگذشتهٔ ۲ تیر ۱۳۸۱) فیلمبردار ایرانی ارمنی‌تبار بود.
واهاک وارطانیان | |
|---|---|
 | |
| زادهٔ | ۱۲۹۲ خورشیدی |
| درگذشت | ۲ تیر ۱۳۸۱ (۸۹ سال) |
| علت مرگ | کهولت سن و بیماری |
| ملیت | ایرانی ارمنی‌تبار |
| تحصیلات | متوسطه |
| پیشه | فیلمبردار |
| سال‌های فعالیت | ۱۳۳۲–۱۳۵۲ |
| فرزندان | وانوش وارطانیان |
زندگی‌نامه
ویرایشدر سال ۱۲۹۲ خورشیدی (۱۹۱۳ میلادی) با نام واهاک وارطانیان در تبریز زاده شد. از سن شانزده سالگی به عکاسی روی آورد. از ۱۳۳۲ به سینما پرداخت و یکی از دو فیلمبردار فیلم گلنسا به کارگردانی سرژ آزاریان بود آخرین فیلمش را نیز در ۱۳۵۲ با نام کج‌کلاخان به کارگردانی صابر رهبر فیلمبرداری کرد و پس از آن از سینما کناره کرفت.
وی بین سال‌های ۱۳۳۲ و ۱۳۵۲ یعنی طی بیست سال بیش از سی فیلم را در مقام فیلمبردار در کارنامه‌اش ثبت کرد و این آمار غیر از فیلم‌هایی است که به دلیل تسلطش بر امور فنی و لابراتواری کارهای لابراتواری و چاپ آنها را انجام داده.
واهاک بیشترین همکاری را با کارگردانان ارمنی همچون ساموئل خاچیکیان، آزاریان، آرامائیس آقامالیان و ژوزف واعظیان داشت است از دیگر کارگردانانی که واهاک با آنان کارکرده است می‌توان مهدی رئیس‌فیروز (پیمان دوستی ۱۳۳۹)، جمشید شیبانی (طلای سفید ۱۳۴۱)، محمد متوسلانی (ترس و تاریکی ۱۳۴۲)، خسرو پرویزی (آخرین گذرگاه ۱۳۴۱) و (کشتی نوح ۱۳۴۷) را نام برد.
واهاک وارطانیان به دلیل تجربه و مهارتش در رشته عکاسی و فیلمبرداری طی سال‌های ۱۳۵۲ و ۱۳۵۳ در «مدرسه عالی تلویزیون و سینما» دروس مربوط به این رشته را تدریس می‌کرد.
وارطانیان از اولین فیلمبرداران سینمای ایران محسوب می‌شود که با تمام کاستی‌های سینمای ایران، تصاویری ماندگاری را بر پایهٔ یافته‌های شخصی و تجربیات حرفه‌ای خود به جای گذاشت. تصاویر پُر کنتراست و پُرسایه در سینمای سیاه‌وسفید به‌ویژه در آثار پلیسی که توسط وی فیلمبرداری شده‌است، همچنان مثال‌زدنی هستند.[۱]
در ۲ تیر ۱۳۸۱ (ژوئن ۲۰۰۲) در ایالات متحده آمریکا در سن ۸۹ سالگی درگذشت.
مدیر فیلمبرداری
ویرایش- کشتی نوح (۱۳۴۷)
- دختر ولگرد (۱۳۴۳)
فیلمبردار
ویرایش- خانوم خانوما (۱۳۵۱)
- آفتاب مهتاب (۱۳۴۹)
- پسر زاینده‌رود (۱۳۴۹)
- رسوایی (۱۳۴۹)
- مردی از جنوب شهر (۱۳۴۹)
- دنیای آبی (۱۳۴۸)
- ازجان‌گذشتگان (۱۳۴۶)
- گل‌آقا (۱۳۴۶)
- مرد سرگردان (۱۳۴۵)
- قانون زندگی (۱۳۴۳)
- ترس و تاریکی (۱۳۴۲)
- جدال به خاطر عشق (۱۳۴۲) (با همکاری رضا انجم‌روز)
- فرشته‌ای در خانه من (۱۳۴۲)
- آخرین گذرگاه (۱۳۴۱)
- طلای سفید (۱۳۴۱)
- گربه وحشی (۱۳۴۱)
- ورپریده (۱۳۴۱)
- در جستجوی داماد (۱۳۳۹)
- پیمان دوستی (۱۳۳۸) (با همکاری مهدی امیرقاسم خانی و ناصر رفعت)
- شانس و عشق و تصادف (۱۳۳۸)
- طوفان در شهر ما (۱۳۳۷)
- قاصد بهشت (۱۳۳۷)
- ماجرای عجیب (۱۳۳۵)
- چهارراه حوادث (۱۳۳۴) (با همکاری ژرژ لیچنسکی)
- بربادرفته (۱۳۳۳)
- دختری از شیراز (۱۳۳۳)
- همسر مزاحم (۱۳۳۳) (با همکاری بوریس ماتویوف)
- گلنسا (۱۳۳۲) (با همکاری ارنست مارک)
عکس
ویرایش- هاشم‌خان (۱۳۴۵)
چاپ و لابراتوار
ویرایش- در جستجوی داماد (۱۳۳۹)
منابع
ویرایش- ↑ «وارطانیان فیلمبردار تاریکی‌ها». خبرگزاری مهر. ۱ تیر ۱۳۸۳. دریافت‌شده در ۱۷ تیر ۱۴۰۲.
- جمال امید (۱۳۷۷)، فرهنگ سینمای ایران، تهران: موسسه انتشارات نگاه، ص. ۵۰۴صفحه، شابک ۹۶۴۹۶۴-۶۱۷۴-۸۹-۲ مقدار
|شابک=را بررسی کنید: invalid prefix (کمک) - گروه تحقیق و پژوهش موزه سینما (تایستان ۱۳۸۳)، ارامنه و سینمای ایران، طهران: موزه سینمای ایران. باغ فردوس، ص. ۱۴۴صفحه، شابک ۹۶۴-۶۷۲۸-۴۴-۸ تاریخ وارد شده در
|سال=را بررسی کنید (کمک) - ژانت د. لازاریان (۱۳۸۲)، «سینما»، دانشنامه ایرانیان ارمنی (ویراست اول)، تهران: انتشارات هیرمند، شابک ۹۶۴-۶۹۷۴-۵۰-۳
- ««سالگرد درگذشت واهاک وارطانیان» از پیشگامان فیلمبرداری در ایران». ایسنا. دریافت‌شده در ۲۵ مه ۲۰۱۷.