واقعه آتش‌سوزی مسجد جامع کرمان
واقعه آتش‌سوزی مسجد جامع کرمان به رخدادی گفته می‌شود که طی آن مردم شهر کرمان برای مراسم چهلم کشته شدگان میدان ژاله مراسم یادبودی به دعوت روحانیون شهر برگزار کردند که در آن زاغه نشینان(دژخیمان حکومت پهلوی) با حمایت مأموران شهربانی وارد مسجد جامع شدند و طی درگیری عده ای از مردم زخمی یا کشته شدند.[۱] این رخداد، پس از وقوعش تأثیر مستقیم و بارزی بر جریان مبارزات مردم کرمان و حتی استانهای دیگر کشور در جریان انقلاب ایران (۱۳۵۷) داشت.[۲]
شرح واقعه
ویرایشدر روز چهلم شهدای ۱۷ شهریور تهران ساعت ۸صبح در روز ۲۴ مهر ۱۳۵۷، بنابر گزارش ساواک حدود ۵هزار نفر از مردم کرمان جهت بزرگداشت آنها، به دعوت علما و روحانیون کرمان در مسجد جامع این شهر اجتماع کرده بودند. در این روز بازار و کلیه مغازه‌ها تعطیل شده بود.
در این میان، بنابر گزارشگر روزنامه کیهان حدود ۳۰۰نفر (گزارش ساواک ۱۰۰۰نفر) ساکنین زاغه‌نشین، با در دست داشتن چوب و میله آهنی و دادن شعارهایی به نفع حکومت، در ساعت ۱۱:۳۰ هنگامی که حجت الاسلام صمدانی واعظ مسجد جامع مشغول سخنرانی بود، به مسجد رسیدند.
مهاجمان، نخست دوچرخه‌ها و موتورهای مردم را آتش زدند که با واکنش مردم مواجه شدند و درگیری و زد و خوردی میان مردم و کولیها بوجود آمد. در این هنگام نیروهای شهربانی با استفاده از گاز اشک آور و شلیک هوایی سعی در متفرق کردن آنها داشتند. در همین هنگام عده‌ای دیگر از مهاجمین به پشت‌بام مسجد رفتند و با پرتاب آجر جمعیت داخل مسجد را مورد حمله قرار دادند. در این میان آیت الله صالحی و آیت الله رخشاد نجفی به دلیل پخش گازهای اشک آور بیهوش شدند و سپس عده ای دیگر از کولیها به سمت مردم حمله کردند و عده ای را مجروح و زخمی کردند.
در اثر این واقعه، قسمتی از وسایل مسجد و ساختمان مسجد آتش گرفت و تعدادی از قرآن‌های داخل مسجد هم سوختند. پس از آن به گزارش روزنامه اطلاعات ۷۰ باب مغازه در خیابان شاهپور به آتش کشیده شد و شیشه‌های چندین بانک و موسسات بزرگ تجاری تخریب شد.[۳]
تعداد کشته و زخمی‌ها
ویرایشاین بخش نیازمند گسترش است. میتوانید با افزودن به آن کمک کنید. |
ساواک در گزارش‌های خود می‌نویسد:در طی این رخداد ۴۸ نفر مجروح و یک نفر کشته شده‌است. روزنامه کیهان هم به نقل از مقامات مسئول کرمان اعلام کرد یک نفر در این حادثه کشته شده‌است. روزنامه اطلاعات در گزارش خود دربارهٔ این حادثه تعداد مجروحین را ۴۸ نفر اعلام می‌کند که در بیمارستانهای شیروخورشید سرخ، راضیه فیروز، ۲۴ اسفند و مهرابی بستری گردیده‌اند. اما طبق یادداشت‌ها و بعضی از مقالات کشته‌های این حادثه را دو نفر اعلام می‌کنند:از محمد باقدرت جوپاری اولین و در منابعی دیگر از غلامرضا یزدان‌شناس به عنوان دومین کشته یاد شده‌است.[۴]
پانویس
ویرایش- ↑ هاشمی رفسنجانی، ص ۱۵۹۵
- ↑ سند:روزنامه کیهان شماره ۱۴۴۰۰ ص ۷ روزنامه اطلاعات شماره ۱۵۷۳۵ مورخ ۲۵/۷/۵۷ ص۴ روزشمار انقلاب اسلامی، ج۶، تهران، حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی، چاپ اول. ۱۳۸۷. صص۳۵۱و ۳۵۲ به نقل از روزنامه رسالت شماره ۸۹۹ مورخ ۸/۱۱/۶۷ ص۵ انقلاب اسلامی به روایت ساواک. ج۱۳. تهران. مرکزبررسی اسنادتاریخی وزارت اطلاعات. چاپ اول. ۱۳۸۲. ص۴۵۷ آرشیو مرکز اسناد انقلاب اسلامی شماره بازیابی۱۲۹. ۲۷۰ سند پیوست شماره ۴ روزنامه کیهان، شماره۱۰۵۹۱ص۲ انقلاب اسلامی به روایت ساواک ص۵۲۴ روزشمار انقلاب اسلامی ص۳۵۱ صفحاتی از تاریخ معاصر ایران، اسناد نهضت آزادی ایران، ج۹، تهران، ۱۳۶۱، صص۱۸۱ و۱۸۲ انقلاب اسلامی به روایت ساواک صص۴۵۹و۴۵۷. کاراکتر line feed character در
|عنوان=در موقعیت 34 (کمک) - ↑ سند:روزنامه کیهان شماره ۱۴۴۰۰ ص ۷ روزنامه اطلاعات شماره ۱۵۷۳۵ مورخ ۲۵/۷/۵۷ ص۴ روزشمار انقلاب اسلامی، ج۶، تهران، حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی، چاپ اول. ۱۳۸۷. صص۳۵۱و ۳۵۲ به نقل از روزنامه رسالت شماره ۸۹۹ مورخ ۸/۱۱/۶۷ ص۵ انقلاب اسلامی به روایت ساواک. ج۱۳. تهران. مرکزبررسی اسنادتاریخی وزارت اطلاعات. چاپ اول. ۱۳۸۲. ص۴۵۷ آرشیو مرکز اسناد انقلاب اسلامی شماره بازیابی۱۲۹. ۲۷۰ سند پیوست شماره ۴ روزنامه کیهان، شماره۱۰۵۹۱ص۲ انقلاب اسلامی به روایت ساواک ص۵۲۴ روزشمار انقلاب اسلامی ص۳۵۱ صفحاتی از تاریخ معاصر ایران، اسناد نهضت آزادی ایران، ج۹، تهران، ۱۳۶۱، صص۱۸۱ و۱۸۲ انقلاب اسلامی به روایت ساواک صص۴۵۹و۴۵۷ اول. ۱۳۸۲. ص۴۵۷ ۴. کاراکتر line feed character در
|عنوان=در موقعیت 34 (کمک) - ↑ سند:روزنامه کیهان شماره ۱۴۴۰۰ ص ۷ روزنامه اطلاعات شماره ۱۵۷۳۵ مورخ ۲۵/۷/۵۷ ص۴ روزشمار انقلاب اسلامی، ج۶، تهران، حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی، چاپ اول. ۱۳۸۷. صص۳۵۱و ۳۵۲ به نقل از روزنامه رسالت شماره ۸۹۹ مورخ ۸/۱۱/۶۷ ص۵ انقلاب اسلامی به روایت ساواک. ج۱۳. تهران. مرکزبررسی اسنادتاریخی وزارت اطلاعات. چاپ اول. ۱۳۸۲. ص۴۵۷ آرشیو مرکز اسناد انقلاب اسلامی شماره بازیابی۱۲۹. ۲۷۰ سند پیوست شماره ۴ روزنامه کیهان، شماره۱۰۵۹۱ص۲ انقلاب اسلامی به روایت ساواک ص۵۲۴ روزشمار انقلاب اسلامی ص۳۵۱ صفحاتی از تاریخ معاصر ایران، اسناد نهضت آزادی ایران، ج۹، تهران، ۱۳۶۱، صص۱۸۱ و۱۸۲ انقلاب اسلامی به روایت ساواک صص۴۵۹و۴۵۷ اول. ۱۳۸۲. ص۴۵۷ ۴. کاراکتر line feed character در
|عنوان=در موقعیت 34 (کمک)
منابع
ویرایش- علی اکبر هاشمی رفسنجانی (۱۳۷۶)، دوران مبارزه، دفتر نشر معارف انقلاب اسلامی، شابک ۹۶۴-۹۱۵۴۳-۲-۹
- مرکز اسناد انقلاب اسلامی-فاجعه آتش‌سوزی مسجد جامع کرمان به دست مزدوران رژیم شاه
- فاجعه آتش‌سوزی مسجد جامع کرمان-Irannewsagency
- آفتاب-آتش‌سوزی مسجد جامع کرمان
سند:روزنامه کیهان شماره ۱۴۴۰۰ ص ۷
روزنامه اطلاعات شماره ۱۵۷۳۵ مورخ ۲۵/۷/۵۷ ص۴
روزشمار انقلاب اسلامی، ج۶، تهران، حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی، چاپ اول. ۱۳۸۷. صص۳۵۱و ۳۵۲ به نقل از روزنامه رسالت شماره ۸۹۹ مورخ ۸/۱۱/۶۷ ص۵
انقلاب اسلامی به روایت ساواک. ج۱۳. تهران. مرکزبررسی اسنادتاریخی وزارت اطلاعات. چاپ اول. ۱۳۸۲. ص۴۵۷
آرشیو مرکز اسناد انقلاب اسلامی شماره بازیابی۱۲۹. ۲۷۰ سند پیوست شماره ۴
روزنامه کیهان، شماره۱۰۵۹۱ص۲
انقلاب اسلامی به روایت ساواک ص۵۲۴
روزشمار انقلاب اسلامی ص۳۵۱
صفحاتی از تاریخ معاصر ایران، اسناد نهضت آزادی ایران، ج۹، تهران، ۱۳۶۱، صص۱۸۱ و۱۸۲
انقلاب اسلامی به روایت ساواک صص۴۵۹و۴۵۷
اول. ۱۳۸۲. ص۴۵۷
۴