هیدج

هیدج شهری از توابع بخش مرکزی شهرستان ابهر در استان زنجان است. زبان مردم این شهر ترکی آذربایجانی است. .

هیدج
کشور	ایران
استان	زنجان
شهرستان	ابهر
بخش	مرکزی
نام(های) پیشین	هودج- هیه هایا
سال شهرشدن	۱۳۶۱
مردم
جمعیت	۱۵٬۸۴۰نفر (۱۳۹۵)
جغرافیای طبیعی
ارتفاع	۱٬۶۲۷ متر
میانگین دمای سالانه	۱۲
اطلاعات شهری
تأسیس شهرداری	۱۳۶۱
ره‌آورد	کفش، محصولات کشاورزی
پیش‌شمارهٔ تلفن	۰۲۴
وبگاه	شهرداری هیدج
شناسهٔ ملی خودرو	ایران۹۷ب
کد آماری	۱۵۳۱
هیدج روی نقشه ایران ۳۶٫۲۵۷۲۳۷۹۵°شمالی ۴۹٫۱۳۵۲۸۵۷°شرقی / 36.25723795; 49.1352857

جمعیت

این شهر واقع در بخش مرکزی شهرستان ابهر، بر اساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۹۰، جمعیتی بالغ بر ۲۰٬۰۰۳ نفر، متشکل از ۹٬۶۶۱ مرد و ۱۰٬۳۴۲ زن در قالب ۳٬۷۶۴ خانوار داشته‌است. این شهر در بین شانزده شهر استان رتبه پنجم جمعیتی بعد از مراکز شهرستان‌های زنجان، ابهر، خرمدره و قیدار (خدابنده) را داراست.

صنایع

شهر هیدج از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان کفش کشور می‌باشد (یکی از سه قطب تولید کفش در ایران) که البته در زمینه تولید کفش بچه گانه مقام اول را در کشور دارد شهرک صنعتی هیدج دارای شرکت‌هایی تولیدی در زمینه بسته‌بندی و بوجاری حبوبات و غلات و خوراک دام - تولید لوله - سیم و کابل - صنایع چوب دستمال کاغذی و… می‌باشد.

دانشگاه آزاد اسلامی واحد هیدج

پیشینه - وضعیت

این شهر دارای حوزه علمیه است که قدمت بنای آن به بیش از ۱۸۰ سال می‌رسد حوزه علمیه هیدج مربوط به اواسط دوره قاجار است و در شهرستان ابهر هیدج واقع شده. ین اثر در تاریخ ۲ شهریور ۱۳۷۸ با شمارهٔ ثبت ۲۳۸۷ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.

در گذشته مردمان آن را «هیه» می‌نامیدند که در آن دروازه و کاروانسرا برای استراحت کاروان بوده، نام هیدج از هودج یا محمل گرفته شده که در زمان‌های گذشته برای حمل بزرگان استفاده می‌شده، (نام هیدج را با هودج (کجاوه) سنجیده‌اند ولی این نام به صورت هودژ (شکلی از هودج) به معنی محل دژ خوب است) قدمت این شهر به زمان‌های دور برمی گردد ولی از زمانی که دختر شاه خدابنده سلطان محمد خدابنده که مقبره آن در گنبد سلطانیه است، هنگام عبور از آن شهر که آن زمان روستایی دور بوده، دخترش دچار بیماری شدیدی شده و بعد از مداوا در همان مکان فوت می‌کند. از آنجا که این منطقه آب و هوایی بسیار مطبوع داشته در همان‌جا دخترش را دفن و مقبره‌ای زیبا از سنگ مرمر سفید برایش می‌سازد که مقبره و سنگ قبر به سرقت رفت و مابقی آرامگاه به دست شهردار وقت تخریب شد که این محل به هی مردان معروف بود که اکنون دوباره ساخته شده‌است.

جمعیت هیدج در سال ۱۳۴۵ در حدود (۴۷۰۰ نفر) در سال ۱۳۵۵(۶۲۱۲ نفر) در سال ۱۳۶۵ (۹۱۰۷نفر) در سال ۱۳۷۵ (۱۰۷۲۷ نفر) بوده‌است و نسبت جمعیت شهری هیدج نسبت به شهرستان به ترتیب ۱۵درصد، ۱۰ درصد، ۹در صد بوده‌است که یک سیر نزولی داشته‌است.

مساحت این شهر در حدود ۵ کیلومتر مربع و ارتفاع آن از سطح دریا ۱٬۶۲۷ متر است. به دلیل وجود شیب و کوه‌های شمالی و جنوبی این شهر دارای منابع آب زیادی می‌باشد و به دلیل وجود منابع آب سطحی و زیر زمینی فعالیت‌های کشاورزی رونق زیادی دارد و به لحاظ آب هوایی جزء اقلیم خیلی سرد. معتدل می‌باشد.

این شهر به لحاظ تقسیمات سیاسی اداری در دهه‌های گذشته دچار تحولاتی گردیده، به‌طوری‌که از سال۱۳۵۷جزء شهرستان ابهر بوده و با تغییراتی که در سال۱۳۷۶در تقسیمات سیاسی اداری شهرستان رخ داد خرمدره از ابهر منتزع و با الحاق شهر هیدج و روستاهای همجوار، شهرستان جدیدی بدون لحاظ کردن ویژگی‌های طبیعی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی شکل گرفت بار دیگر در سال ۱۳۷۸ این شهر از شهرستان خرمدره منتزع و به شهرستان ابهر الحاق گردید.

با به وجود آمدن این تغییرات در تقسیمات سیاسی اداری منطقه و تغییر مرزها و رقابت بین شهرهای منطقه به ویژه مراکز این دو شهرستان، هیدج به دلیل شرایط ذکر شده دچار دستخوش تغییراتی در خصوص زیر ساخت‌های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی شد. به‌طوری‌که شهر هیدج از قدیم‌الایام به عنوان مرکز تجاری و خدماتی و فرهنگی منطقه عمل می‌نمود و حوزه نفوذ آن نه تنها شهرها و روستاه‌های همجوار بلکه مناطق خدابنده، سلطانیه و طارم را نیز شامل می‌شد.

منابع

منابع ==

• انتشارات قم، ملا محمد علی عسگری، دیوان اشعار. تهران: نشر، ۱۳۷۰.
• عوضعلی صالحی، دیوان رهگذر هیدجی جلد اول و دوم، فایل در فایل. چاپ دوم تهران: نشر سلسال۱۳۸۶،
• نسیمی از ابهررود، انجمن شعرا ۱۳۷۰، ص ۱–۲
• دیوان حکیم هیدجی، انتشارات قم ۱۳۶۵
• دیوان رهگذر هیدجی، عوضعلی صالحی۱۳۸۶
• امید رهایی، نعیمه مرسلی، ۱۴۰۱، انتشارات ارسطو