هزلیات مولوی
اشعار مولوی حکایاتی است که بیپرده از ویژگیهای جنسی و شهوانی در انسان سخن گفته و از به کارگیری واژههای رکیک در این زمینه ابایی نداشتهاست. وی با هنر داستانسرایی و صراحت لهجه در این مقولات که بشریت از دیرباز با آن سروکار داشته سخن راندهاست.[۱]
دیدگاه مولانا در زمینهٔ انسان و شهوت
ویرایشمولانا شهوت و شهوترانی را همزاد و همراه بشریت میداند و معتقد است که آدمیان در هر عصری مبتلای آنند. به همین دلیل با گفتمان خاص خود به ارائهٔ داستانها و تجاربی تلخ در این زمینه میپردازد.[۱]
وی انسان را ترکیبی از حیوان و فرشته میداند که خصلتهای نیک وبد (تقوا و فجور) در وی وجود دارد، اما به عقیدهٔ مولانا انسان میتواند با تربیت صحیح از سفلی به اعلی راه یابد.[۱]
پنهان شدن حقیقت در اثر شهوت
ویرایشمولوی معتقد است که شهوت جنسی، آدمی را کور و کر میکند. انسان شهوتزده، خری را چون انسان زیبا میبیند آنچنان که در داستان کنیزک و خر خاتون به این موضوع اشاره داشتهاست:[۱]
درسهای اخلاقی در قالب ادبیات شهوانی
ویرایششیوهٔ طرح مسائل توسط مولانا بگونهای است که با خواندن این اشعار، خواننده احساس بدی پیدا نمیکند و حتی ممکن است فکر کند که یک درس اخلاقی گرفته است.[نیازمند منبع]
برخی معتقدند که ساختار شناختی و معرفتی برخی از مردم به گونهای است که اگر مطالبی در قالب داستانهای شهوتانگیز مطرح شوند تأثیرگذاری بیشتری خواهند داشت.[۲]
رواج در زمانه
ویرایشوعاظ و عرفای آن زمان از بیان الفاظ زننده یا هزلآمیز هیچ ابایی نداشتند. مثلاً مولوی، شمس تبریزی، و سنایی هر سه از ناسزای «غَرخواهر» در آثارشان استفاده کردهاند که در زمانهٔ خود امری مقبول و رایج بود. مولوی در غزل زیر از دیوان شمس، برای خوار کردن دشمنان از الفاظ و عبارات «قبیح» استفاده کردهاست.[۳]
آن کون خر کز حاسدی عیسی بود تشویش او | صد کیر خر در کون او، صد تیز سگ در ریش او | |
خر صید آهو کی کند، خر بوی نافه کی کشد | یا بول خر را بو کند، یا گُه بود تفتیش او | |
هر جوی آب اندر رود آن مادهخر بولی کند | جو را زیان نبود ولی، واجب بود تعطیش او | |
خر ننگ دارد زان دغل، از حق شنو «بل هُم أضلّ» | ای چون مخنث غنج او، چون قحبگان تخمیش او | |
خامش کنم تا حق کند او را سیهرویِ ابد | من دست در ساقی زنم چون مستم از تجمیش او |
پانویس
ویرایش- ↑ پرش به بالا به: ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ ۱٫۳ مسائل جنسی و شهوات در مثنوی مولوی بایگانیشده در ۲۳ اکتبر ۲۰۱۳ توسط Wayback Machine تبیان
- ↑ روانکاوی پیر بلخ. هادی بیگدلی.ISBN 978-964-04-5050-5
- ↑ لوئیس، مولوی، ۴۳۷.
منابع
ویرایش- لوئیس، فرانکلین (۱۳۸۳). مولوی: دیروز و امروز، شرق و غرب. ترجمهٔ فرهاد فرهمندفر. تهران: نشر ثالث. شابک ۹۶۴-۳۸۰-۰۶۶-۰.
مطالعهٔ بیشتر
ویرایش- Tourage, Mahdi (2007). Rūmī and the Hermeneutics of Eroticism (به انگلیسی). Leiden: Brill.