نورعلی تابنده
نورعلی تابنده (۲۱ مهر ۱۳۰۶ – ۳ دی ۱۳۹۸) ملقب به مجذوب‌علیشاه، قطب یا رهبر سلسله نعمت‌اللهی سلطانعلیشاهی دراویش گنابادی بود.[۲][۳] تابنده پس از انقلاب ۱۳۵۷ ایران در کابینه دولت موقت مدتی معاون وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، مدیر سازمان حج و زیارت و معاون وزارت دادگستری بود.[۴][۵]
نورعلی تابنده | |
|---|---|
 | |
| زادهٔ | ۲۱ مهر ۱۳۰۶ |
| درگذشت | ۳ دی ۱۳۹۸ (۹۲ سال)[۱] بیمارستان مهر در تهران |
| آرامگاه | مزار سلطانی بیدخت |
| ملیت | ایرانی |
| تحصیلات | دکترای حقوق |
| محل تحصیل | دانشگاه تهران - دانشگاه سوربن |
| پیشه | حقوقدان |
| آثار برجسته | معاون وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مدیر سازمان حج و زیارت معاون وزارت دادگستری |
| منصب | قطب سی و نهم سلسله نعمت‌اللهی سلطانعلیشاهی گنابادی |
او در سال ۱۳۶۹ به دلیل امضای نامه مشهور ۹۰ امضایی بازداشت شد و ۸ ماه در زندان و تحت بازجویی بود. همسر او در همین دوران درگذشت. تابنده بار دیگر در زمان قطبیت خود، سال ۱۳۸۶ در خراسان رضوی حوالی شهر گناباد بازداشت شد.
تابنده پس از اعتراضات گلستان هفتم از اول اسفند ۱۳۹۶ حصر خانگی شد و بعد از دو سال در آبان ۱۳۹۸ بنابر ادعای رسانه‌های حکومتی به‌علت بیماری و ضعف جسمانی در بیمارستان مهر تهران بستری شد و نهایتاً در سوم دی ۱۳۹۸ درگذشت.[۶][۷][۸] پیکر تابنده بنا بر وصیتش در مزار سلطانی بیدخت به خاک سپرده شد.[۹]
تولد و تحصیلات اولیه
ویرایشنورعلی تابنده در ۲۱ مهر ماه ۱۳۰۶ در شهر بیدخت در بخش مرکزی شهرستان گناباد استان خراسان رضوی زاده شد. جدش ملا سلطان‌محمد گنابادی (سلطان علیشاه) (۱۲۵۱–۱۳۲۷ قمری) قطب وقت سلسله نعمت‌اللهی سلطان علیشاهی گنابادی بود و به سبب گسترش بسیار زیاد سلسله نعمت الهی در آن زمان (در زمان قطبیت ملا سلطان محمد) این سلسله بعد از او به نام «نعمت‌اللهی سلطان علیشاهی گنابادی» مشهور شد.[۱۰]
تعلیم و تربیت اولیه او تحت سرپرستی پدرش «محمد حسن تابنده بیدختی» ملقب به صالح علیشاه بود. او در موطن خویش، گناباد، مقدمات علوم اسلامی را فرا گرفت و همچنین هیئت قدیم و نجوم را نزد پدر آموخت. سپس برای ادامه تحصیلات به تهران آمد و در سال ۱۳۲۴ شمسی از دبیرستان علمیه تهران با رتبه اول دانشنامه دیپلم ادبی دریافت کرد و سال بعد از همان دبیرستان دیپلم طبیعی نیز گرفت. آنگاه در دانشکده حقوق دانشگاه تهران تحصیلات دانشگاهی را ادامه داده و در سال ۱۳۲۷ در رشته حقوق قضایی به دریافت درجه لیسانس موفق شد و همزمان مطالعه و تحقیق را در معارف اسلامی خصوصاً فقه و اصول نزد استادان فن بالاخص برادر بزرگ خود سلطانحسین تابنده ملقب به «رضا علیشاه ثانی» آموخت و در کلاس‌های درس محمود شهابی و سید محمّد مشکوة و محمّد سنگلجی شرکت کرد.[۵]
ادامهٔ تحصیل در اروپا
ویرایشاو ابتدا در وزارت امور خارجه مشغول به کار شد؛ و پس از مدت کوتاهی در سال ۱۳۲۹ به وزارت دادگستری منتقل شد و مدت‌ها عهده‌دار شغل ریاست ادارهٔ سرپرستی دادسرای تهران و به دنبال آن مستشاری دادگاه استان تهران بود. در اوایل خدمت دادگستری که در دادگستری مشهد مشغول به کار بود، برای ادامهٔ تحصیل به کشور فرانسه رفت و در آنجا در سال ۱۳۳۶ خورشیدی درجهٔ دکتری حقوق را از دانشگاه پاریس اخذ کرد. او همچنین در رشتهٔ زبان فرانسه نیز مشغول به تحصیل بود و دیپلم آن را دریافت کرد.[۱۰]
تابنده در روزگار اقامت در فرانسه با اسلام‌شناس مشهور هانری کربن که علاقه به عرفان و معارف شیعه داشت، در تماس بود و در کلاس‌های درس وی حاضر می‌شد. کربن که با بزرگان سلسلهٔ نعمت‌اللهی گنابادی آشنایی داشت و اظهار علاقه می‌کرد، به او توصیه و اصرار کرد که دربارهٔ این سلسله مطلبی بنویسد و به این ترتیب رساله‌ای به زبان فرانسه با موضوع «شرح مکتب و طریقهٔ ملا سلطان محمد گنابادی و یک قرن مکتب او» در انستیتوی تحقیقات عالیه زیر نظر کربن را دردست گرفت و به ثبت رسانید و یادداشت‌های تحقیق را فراهم آورد که البته به انجام نرسید.
بازگشت به ایران
ویرایشپس از بازگشت به ایران در مشاغل مختلف قضایی در وزارت دادگستری و تدریس در دانشکده‌های حقوق مشغول شد. بار دیگر در شهریور ۱۳۴۷ با بورس دولت فرانسه جهت مطالعات حقوقی قضایی عازم پاریس شد و در مؤسسه بین‌المللی مدیریت I.I.A.P. مشغول به تحصیل و تحقیق گردید و موفق به اخذ دیپلم مدیریت قضایی از آن مؤسسه شد. پس از بازنشستگی در سال ۱۳۵۵ گاه به شغل وکالت دادگستری نیز اشتغال داشت و در دوران انقلاب ۱۳۵۷، وکالت تعدادی از روحانیون و دانشجویان مورد تعقیب را رایگان پذیرفت. پس از انقلاب هم مدت کوتاهی در دولت مهدی بازرگان به سمت معاونت وزارت ارشاد و معاون وزیر دادگستری منصوب شد[۵] و به عضویت هیئت امناء و مدیریت سازمان حج و زیارت درآمد. او دوباره در مهر ۱۳۵۹ خورشیدی، به درخواست خودش بازنشسته شد.[۱۱]
فعالیت‌های سیاسی و اجتماعی
ویرایشدکتر تابنده پیش از انقلاب از اعضای جبهه ملی ایران و پس از کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ عضو نهضت مقاومت ملی بود.[۱۲] نورعلی تابنده وکالت چهره‌های سیاسی پیش و پس از انقلاب را به عهده داشته‌است. از جمله در دوران پهلوی وکالت سید مرتضی پسندیده، برادر روح‌الله خمینی و جلال‌الدین طاهری که بعدها امام جمعه اصفهان شد را بر عهده داشت و همچنین در حکومت جمهوری اسلامی وکالت افرادی چون عباس امیر انتظام در کارنامهٔ وکالتش دیده می‌شود. او همچنین عضو کمیته «جمعیت دفاع از آزادی و حاکمیت ملت ایران» بود و مقاله‌های انتقادی می‌نوشت.[۵]
نورعلی تابنده همچنین از اعضای هیئت امنای قلعه احمدآباد محل دفن محمد مصدق نخست‌وزیر وقت ایران بود.[۱۳]
هشت ماه زندان
ویرایشنورعلی تابنده سال‌ها به نیروهای ملی مذهبی و نهضت آزادی نزدیک بود و از جمله امضاءکنندگان نامه مشهور نامه ۹۰ امضایی به اکبر هاشمی رفسنجانی که به دلیل امضای همین نامه بازداشت شد و ۸ ماه در زندان بود. همسر او در همین دوره درگذشت. نورعلی تابنده مطالبی نیز در نشریه «جمعیت دفاع از آزادی و حاکمیت ملت ایران» می‌نوشت که از جمله آن‌ها مطلبی در رد نظریه ولایت فقیه بود، این مقاله از جمله موضوعاتی بود که در بازجویی‌هایش مطرح شد.[۵]
موضع‌گیری‌های سیاسی
ویرایشگروهی از ناظران فعالیت‌های سیاسی تابنده را دلیلی بر آن دانسته‌اند که جایگاه «قطب دراویش گنابادی» با تأخیر به او منتقل شود. نورعلی تابنده پس از کسب عنوان «قطب دراویش گنابادی» نیز در برخی از موضوعات سیاسی فعال بود و در مراسم بزرگداشت چهره‌های ملی-مذهبی شرکت می‌کرد.[۵]
تابنده گرچه پس از آنکه در سال ۱۳۷۵ قطب دراویش گنابادی شد، از فعالیت‌های چشمگیر سیاسی پیشین خود کناره گرفت، اما گاه مواضع آشکار سیاسی نیز اتخاذ کرد؛ همچون حمایت از مهدی کروبی در انتخابات ریاست جمهوری سال ۸۸، به دلیل به گفتهٔ خودش «شرایط استثنایی». او در این حمایت از کروبی به عنوان «فریادرس» درویشان نام برد.[۱۴]
او در انتخابات ریاست جمهوری سال ۸۸ از مهدی کروبی حمایت کرد چرا که در میان چهره‌های شاخص اصلاح‌طلب، کروبی تنها کسی بود که در نامه‌هایی به مقامات مسئول از جمله وزیر اطلاعات وقت و مراجع تقلید به تخریب حسینیه دراویش گنابادی و آزار آن‌ها انتقاد کرده بود.[۵]
روند تخریب حسینیه‌ها و بازداشت دراویش گنابادی از سال‌های ابتدایی ریاست جمهوری محمود احمدی‌نژاد شدت گرفته بود.[۵]
قدم در راه عرفان
ویرایشوی در کنار تحصیل علوم دینی و دانشگاهی و تحقیق و تألیف، در سال ۱۳۳۱ شمسی توسط پدرش وارد عرصه عرفان شد. پس از درگذشت قطب وقت سلسله، علی تابنده ملقب به محبوب‌علیشاه در ۲۷ دی ماه ۱۳۷۵ با وصیتی که در تاریخ ۲۸ مهر ماه ۱۳۷۱ (۲۲ ربیع‌الثانی ۱۴۱۳) توسط وی نوشته شده بود به مقام جانشینی او با لقب طریقتی «مجذوب‌علیشاه» رسید.[۱۵]
بازداشت در سال ۱۳۸۶
ویرایشمأموران امنیتی جمهوری اسلامی اردیبهشت‌ماه ۱۳۸۶ نورعلی تابنده، مجذوب‌علیشاه، قطب دراویش گنابادی را در خراسان رضوی حوالی شهر گناباد بازداشت کردند.
براساس گزارش‌ها، «مهاجمین بدون حکم قضایی به منزل میزبان حمله‌ور شده و وی را به همراه حدود ۵۰ نفر از همراهانشان بازداشت نموده بودند.» در آن زمان پاره‌ای از روزنامه‌های اصلاح طلب اوایل اردیبهشت ماه خبر داده بودند که مأموران اعزامی از مشهد به قطب دراویش گنابادی اخطار کرده‌اند که باید این شهر را ترک کند. در همین زمینه، روزنامه اعتماد ملی خبر داد: «مأموران به نورعلی تابنده گفته‌اند که از تهران به آن‌ها دستور داده شده تا به وی ابلاغ نمایند حداکثر تا ۱۵ اردیبهشت، بیدخت را ترک نماید.»[۱۶]
نورعلی تابنده یک روز بعد در تهران آزاد شد اما برای ۱۲ سال تا پیش از مرگش از سفر او به خراسان جلوگیری به عمل آمد.
احضار به دادگاه در سال ۱۳۹۰
ویرایشاردیبهشت سال ۱۳۹۰ برای نورعلی تابنده، قطب دراویش گنابادی، احضاریه‌ای از سوی دادستانی صادر گردید.[۱۷]
تابنده به «معاونت در تهدید علیه بهداشت عمومی از طریق دفن اموات در مزار سلطانی بیدخت» متهم شده بود، شعبه دوم بازپرسی دادسرای ناحیه ۲۳ تهران به نیابت از دادسرای گناباد، نورعلی تابنده را احضار کرده بود.
نورعلی تابنده در آن زمان سرپرستی آرامگاه بیدخت را بر عهده داشت که شبکه بهداشت شهرستان گناباد در اسفند ماه ۱۳۸۷ با «فشار و اصرار نهادهای امنیتی»، دفن اموات در مزار سلطانی بیدخت را ممنوع اعلام کرده بود.[۱۸]
روز درویش
ویرایشروز سوم اسفند ماه به دلیل تحصن دراویش گنابادی در سوم اسفند سال ۱۳۸۷ مقابل مجلس شورای اسلامی در میدان بهارستان تهران برای اعتراض به تخریب محل اجتماعشان در اصفهان (و آرامگاه درویش ناصرعلی) و بازداشت تعدادی از آن‌ها توسط نیروهای انتظامی از سوی نورعلی تابنده به عنوان روز درویش نام‌گذاری شده‌است.[۱۹]
اعتراضات بهمن و اسفند ۱۳۹۶
ویرایشپس از اعلام اخباری مبنی بر احتمال دستگیری نورعلی تابنده و همچنین ایجاد ایست بازرسی در منطقه، دراویش گنابادی از تاریخ ۴ بهمن ماه ۱۳۹۶ در مقابل منزل او برای جلوگیری از تعرض به منزل تابنده توسط نیروهای امنیتی تجمع کردند. این تجمع به درگیری در همان شب میان نیروهای امنیتی و لباس شخصی با دراویش گنابادی منجر شد. در ادامه و با گذشت یک روز از این اتفاق، درگیری‌های بیشتری با افزایش دراویش در خیابان گلستان هفتم اتفاق افتاد.[۲۰][۲۱] این درگیری‌ها برای چند روز کم رنگ شد اما بار دیگر در ۱۵ بهمن همان سال درگیری‌ها شدت گرفت.
کسری نوری وقوع درگیری بین نیروهای امنیتی و دراویش گنابادی ۱۵ بهمن در خیابان پاسداران تهران را تأیید کرد، این حقوقدان در همین رابطه به یورونیوز گفت دراویش از حقوق بنیادی‌شان دفاع کرده‌اند. او همچنین احتمال مذاکره با (وزارت کشور) «کسانی که به قانون احترام نمی‌گذارند» را رده کرده بود.[۲۲][۲۳] با این حال محمدرضا نقدی، مسئول ستاد مشترک سپاه پاسداران مدعی مذاکره شد و با انتقاد از عملکرد وزارت کشور گفت این مذاکرات کار خوبی نبوده‌است.[۲۴]
دو روز بعد هم نورعلی تابنده در پیامی از هوادارانش خواست، آرامششان را حفظ و محل را ترک کنند و همچنین مجذوبان نور پیرو فرمان قطب دراویش گنابادی و در پی تکذیبه رسمی مقامات انتظامی مبنی بر وجود هرگونه برنامه‌ای برای بازداشت دراویش و تعهد شفاهی مقامات، از بازگشت آرامش به خیابان گلستان هفتم؛ محل منزل نورعلی تابنده خبر داد.
اما بار دیگر خیابان پاسداران با بازداشت یک درویش ساکن شهرکرد در مقابل کلانتری منطقه به صحنه درگیری تبدیل شد و منجر به محاصره دراویش گنابادی در گلستان هفتم گردید.
این درگیری با تیراندازی به دراویش و زیر گرفته‌شدن و مرگ سه تن از نیروهای انتظامی و دو بسیجی و یک درویش (محمد راجی) همراه بود. دادگاه، محمد ثلاث (از دراویش حاضر در محل) را عامل این کشتار معرفی کرده و به سرعت برای او حکم اعدام صادر گردید. بعد از آن محمد ثلاث این اتهام را رد کرد و در یک فایل صوتی از زندان اعلام کرد اعتراف وی زیر شکنجهٔ شدید بوده‌است.[۲۵][۲۶] این خشونت‌ها همچنین منجر به بازداشت تعداد زیادی از دراویش زن (چون شکوفه یداللهی) و مرد شد و زخمی شدن ۱۸۰ نفر از آن‌ها را درپی داشت. برخی از این افراد هم به صورت خانوادگی در این حوادث دستگیر و زندانی شدند همچنین نورعلی تابنده حصر خانگی شد.
حصر خانگی
ویرایش
از یک اسفند نورعلی تابنده عملاً در نوعی حصر خانگی قرار گرفت.[۲۷]
نورعلی تابنده در یک پیام ویدئویی که در ۱۵ اسفند ۹۶ منتشر شد، به‌طور تلویحی از «حصر خانگی» خود خبر داد و ابراز امیدواری کرد که محدودیت‌های اعمال‌شده در مورد وی و پیروان این سلسله رفع شود.[۲۸]
پیش از این گفته می‌شد نورعلی تابنده از سال ۱۳۸۶ در نوعی حصر پنهان قرار داشته، کسری نوری در سال ۱۳۹۵ گفته بود تابنده همواره با فشارهای مختلفی روبرو بوده تا این که در سال ۸۶ در موطنش بیدخت بازداشت و به تهران تبعید می‌شود و از آن زمان تحت حصر پنهان حکومت بوده و از رفت و آمد و مسافرتش توسط دستگاه امنیتی ممانعت به عمل می‌آمده‌است.[۲۹]
به ما «حنظل» می‌دهند و بعد انتظار دارند که ما بگوییم عسل است.
— نورعلی تابنده، دولتسرا - گلستان هفتم
نورعلی تابنده یک سال پیش از مرگش در ویدیوی کوتاه تلویحاً از سوء قصد به جان خود خبر داد و گفت قبلاً هم به جان رهبران پیشین دراویش سوء قصد شده بود. چند ماه پس از آن هم در یکی از صحبت‌هایش خبر از مسمومیت تدریجی خود داد و گفت: به ما «حنظل» می‌دهند و بعد انتظار دارند که ما بگوییم عسل است یا در جای دیگر گفت نمی‌دانم در داروهایم چیست که دائماً مرا خواب آلود می‌کند و برخی مواقع بیهوش می‌شوم.[۳۰]
او همچنین در نوروز ۱۳۹۶ در بیانات نوروزی‌اش اعلام کرده بود چندین بار احساس کرده قصد حذف او را دارند.[۳۱]
سفر به بیدخت خراسان
ویرایشنورعلی تابنده که از سال ۱۳۸۶ از سفر زادگاه خود، بیدخت در خراسان رضوی منع شده بود، در ۴ شهریور ۱۳۹۸، یکسال و نیم پس از اعتراضات گلستان هفتم توانست به شهر بیدخت، سفر کند اما پیروان او گفتند که به دراویش اجازه همراهی با او داده نشد.[۳۲][۳۳]
درگذشت و تعیین جانشین
ویرایشاواخر آبان ماه ۱۳۹۸ نورعلی تابنده در پی بیماری و ضعف شدید جسمانی به بیمارستان مهر تهران منتقل شد و در بخش سی‌سی‌یو بستری شد. در روز ۲۰ آذر ماه ۱۳۹۸ خبرهایی از وخامت حال او منتشر شد و نهایتاً قطب دراویش گنابادی پس از حدود دو سال حصر خانگی روز سوم دی ماه ۱۳۹۸ در سن ۹۲ سالگی درگذشت و شایعات مربوط به مسمومیت یا کشته شدن تابنده در هیچ‌یک از خبرگزاری‌ها تأیید نشد.[۳۴][۶][۷][۳۵][۳۶]
مراسم خاکسپاری نورعلی تابنده روز چهارم دی ماه در بیدخت گناباد با حضور خویشاوندان، دوستداران، جمعی از مردم بیدخت و پیروان سلسله نعمت‌اللهی سلطانعلیشاهی از سراسر ایران برگزار شد و پیکر او در آرامستان مزار سلطانی این شهر به خاک سپرده شد.[۳۷][۳۸]
شبهات دربارهٔ مهندسی انتخاب جانشین
ویرایشدر زمان حصر تابنده، محسن کدیور اندیشمند دینی و شیرین عبادی حقوقدان گفته بودند نورعلی تابنده در حصر قرار گرفته تا حکومت بتواند قطب آینده را مهندسی کند.[۳۹]
عبادی معتقد بود تابنده را مجبور کردند علیرضا جذبی و چهار نفر دیگر را به‌عنوان نماینده خودش برای اداره امور پیروانش تعیین کند و ادعا کرد «آن پنج نفر در هماهنگی کامل با مأمورین امنیتی هستند.»[۴۰]
تعیین جانشین
ویرایشدر پی مراسم خاکسپاری و در جلسه ای که وصیت نورعلی تابنده قرائت شد، اعلام گردید که بنابر وصیت او، سید علیرضا جذبی طباطبایی ملقب به ثابتعلیشاه به عنوان قطب جدید دراویش گنابادی تعیین می‌شود.[۳۸]
گفته می‌شود نوع برخورد حاکمیت جمهوری اسلامی با قطب جدید متفاوت از فشارها و محدودیت‌هایی است که برای تابنده ایجاد شده بود و برخی از دراویش با جانشین او بیعت نکردند.[۴۱]
آثار
ویرایش- مبتنی بودن جرم و مجازات بر قانون و مسئله لوایح قانونی در ایران. (رساله دکتری به راهنمایی استفانی ریاست مؤسسه جرم‌شناسی دانشکده حقوق پاریس، ۱۳۳۶.
- بررسی جامعه‌شناسی یک انقلاب (سال پنجم انقلاب الجزایر)، تألیف فرانتس فانون، ترجمه از زبان فرانسه، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، چاپ اول، تهران، ۱۳۶۱.
- مجموعه مقالات فقهی و اجتماعی. تهران: حقیقت، ۱۳۷۸. شابک ۹۶۴-۷۰۴۰-۰۱-۶
- مجموعه مقالات حقوقی و اجتماعی، انتشارات حقیقت، چاپ اول، تهران، ۱۳۸۱.
- سفر حج و عید قربان. تهران: حقیقت، ۱۳۸۰. شابک ۹۶۴-۷۰۴۰-۱۶-۴
- آشنایی با عرفان و تصوف. تهران: حقیقت، ۱۳۸۰. شابک ۹۶۴-۷۰۴۰-۱۸-۰
- بحران دموکراسی. تألیف روژه لاکومب، ترجمه نورعلی تابنده.[۴۲] تهران: نشر باغ نو، ۱۳۸۲.
- شریعت، طریقت و عقل. تهران: حقیقت، ۱۳۸۲. شابک ۹۶۴−۷۰۴۰−۴۴-x
- خانواده. تهران: حقیقت، ۱۳۸۳.[۴۳]
- خانواده (۲): ازدواج. تهران: حقیقت، ۱۳۸۴. شابک ۹۶۴−۷۰۴۰−۷۵-x
- مجموعه رسائل گفتارهای عرفانی شماره‌های چهارم و پنجم.
- رساله حقوق تطبیقی؛ مشهد: سلسله‌الرضا (ع)، ۱۳۹۰. شابک ۹۷۸-۶۰۰-۹۲۶-۶-۵
برای مطالعهٔ بیشتر
ویرایش- احسان مهرابی. «نورعلی تابنده؛ از وکیل و سیاستمدار تا درویش». بی‌بی‌سی.
- کسری نوری. «دراویش گنابادی و حقوق بنیادی شان». یورونیوز.
- آیدا قجر. «دراویش گنابادی چه می‌گویند و چه می‌خواهند؟». ایران‌وایر.
- کبری آسوپار. «رندی تابنده در عین سادگی ظاهری». وطن امروز.
پانویس
ویرایش- ↑ ««نورعلی تابنده» درگذشت». farsnews.ir. خبرگزاری فازس. ۳ دی ۱۳۹۸. دریافت‌شده در ۳ دی ۱۳۹۸.
- ↑ 1785 (۲۰۱۹-۱۲-۲۴). «نورعلی تابنده درگذشت». ایرنا. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۱-۱۲.
- ↑ «نورعلی تابنده درگذشت». ایسنا. ۲۰۱۹-۱۲-۲۴. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۱-۱۲.
- ↑ «تجمع دراویش گنابادی در شمال شرقی ایران». بی‌بی‌سی فارسی. اردیبهشت ۱۳۹۰.
- ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ ۵٫۲ ۵٫۳ ۵٫۴ ۵٫۵ ۵٫۶ ۵٫۷ احسان مهرابی. «نورعلی تابنده؛ از وکیل و سیاستمدار تا درویش». بی‌بی‌سی فارسی. دریافت‌شده در ۵ فوریه ۲۰۱۸.
- ↑ ۶٫۰ ۶٫۱ «نورعلی تابنده قطب دراویش گنابادی «درگذشت»». صدای آمریکا. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۱۲-۲۵.
- ↑ ۷٫۰ ۷٫۱ Welle (www.dw.com)، Deutsche. «نورعلی تابنده درگذشت؛ درویشی که مدافع آزادی‌های مدنی بود | DW | 24.12.2019». DW.COM. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۱۲-۲۵.
- ↑ «نورعلی تابنده، قطب دراویش گنابادی، «درگذشت»». radiofarda.com. رادیو فردا. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۶ ژانویه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۳ دی ۱۳۹۸.
- ↑ «درگذشت نورعلی تابنده، از بیوگرافی تا خاکسپاری!». ایمنا. ۲۰۱۹-۱۲-۲۵. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۱-۱۲.
- ↑ ۱۰٫۰ ۱۰٫۱ نور1، مجذوبان. - -نورعلی-تابنده «نگاهی به زندگینامه حضرت آقای نورعلی تابنده مجذوب علیشاه- مهرداد مصوری» مقدار
|نشانی=را بررسی کنید (کمک). - ↑ https://www.bbc.com/persian/iran-features-50758206
- ↑ https://melliun.org/iran/221514
- ↑ https://www.irna.ir/news/83607801/درباره-نورعلی-تابنده
- ↑ «مشکل حکومت با دراویش گنابادی چیست». دویچه‌وله.
- ↑ کتاب مجموعه مقالات فقهی و اجتماعی، نور علی تابنده، انتشارات حقیقت، تهران ۱۳۷۸ (مقدمه ناشر)
- ↑ رادیو فردا. «قطب دراویش گنابادی بازداشت شد».
- ↑ رادیو زمانه. «احضار قطب دراویش گنابادی».
- ↑ دویچه‌وله. «صدور احضار برای نورعلی تابنده».
- ↑ "یک هفته با نقض حقوق بشر". www.pezhvakeiran.com.
- ↑ بی‌بی‌سی فارسی. «درگیری دراویش گنابادی و نیروهای امنیتی در تهران».
- ↑ صدای آمریکا. «درگیری دراویش گنابادی با نیروهای امنیتی و لباس شخصی در تهران».
- ↑ یورونیوز. «کسری نوری: دراویش از حقوق بنیادی‌شان دفاع می‌کنند».
- ↑ مجید خیامدار (۱۵ بهمن ۱۳۹۶). «درگیری درویشان گنابادی با مأموران امنیتی در تهران». بی‌بی‌سی فارسی. دریافت‌شده در ۵ فوریه ۲۰۱۸.
- ↑ «نقدی: اصلاً مذاکره با دراویش کار خوبی نبود وزارت کشور نباید مماشات می‌کرد».
- ↑ «مرگ سه مأمور در حمله اتوبوس در ادامه تنش پلیس و دراویش». صدای آمریکا. ۳۰ بهمن ۱۳۹۶. دریافت‌شده در ۱۹ فوریه ۲۰۱۸.
- ↑ «درگیری پلیس تهران با دراویش گنابادی؛ «سه مأمور پلیس کشته شدند»». رادیو فردا. ۳۰ بهمن ۱۳۹۶. دریافت‌شده در ۱۹ فوریه ۲۰۱۸.
- ↑ «رهبر دراویش گنابادی نمی‌توانم بیرون بیایم اما در منزل آزادم». بی‌بی‌سی.
- ↑ «قطب دراویش گنابادی «حصر خانگی» خود را تأیید کرد». رادیو فردا.
- ↑ «تبعیض‌های تحصیلی و شغلی دروایش گنابادی تا حصر پنهان نورعلی تابنده». کمپین حقوق بشر در ایران.
- ↑ «خوراندن داروهای مشکوک به نورعلی تابنده». ایران‌اینترنشنال.
- ↑ «تبعیض‌های تحصیلی و شغلی دروایش گنابادی تا حصر پنهان نورعلی تابنده». کمپین حقوق بشر در ایران.
- ↑ «نورعلی تابنده، رهبر دراویش گنابادی، پس از یک سال‌ونیم بازداشت خانگی به زادگاهش رفت». رادیو فردا.
- ↑ «نورعلی تابنده، قطب درویشان گنابادی، پس از ۱۲ سال دوری از موطن آبا اجدادی خویش به زادگاهش رفت». رادیو فردا. ۴ شهریور ۱۳۹۸. دریافت‌شده در ۲۹ اوت ۲۰۱۹.
- ↑ «نورعلی تابنده درگذشت». صدای امریکا.
- ↑ «وخامت حال نورعلی تابنده | خبرگزاری بین‌المللی شفقنا». دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۱۲-۲۵.
- ↑ «نورعلی تابنده، قطب دراویش گنابادی درگذشت | خبرگزاری بین‌المللی شفقنا». دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۱۲-۲۵.
- ↑ «پیکر نور علی تابنده به گناباد منتقل می‌شود | خبرگزاری بین‌المللی شفقنا». دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۱۲-۲۵.
- ↑ ۳۸٫۰ ۳۸٫۱ «خبرها از تعیین ثابتعلیشاه به عنوان جانشین نورعلی تابنده + تصویر | خبرگزاری بین‌المللی شفقنا». دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۱۲-۲۵.
- ↑ «چرا این همه شدت عمل با دراویش گنابادی؟». ایران اینترنشنال.
- ↑ «شیرین عبادی: «حکومت قصد دخالت و مهندسی در موضوع جانشینی دکتر تابنده را دارد»». سایت اینفوصوفی.
- ↑ «فوت دکتر نورعلی تابنده و تعیین قطب جدید؛ پایان اعتراضات دراویش؟». یورونیوز.
- ↑ «بحران دموکراسی». opac.nlai.ir. بایگانی‌شده از اصلی در ۵ فوریه ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۲-۰۴.
- ↑ «خانواده». opac.nlai.ir. بایگانی‌شده از اصلی در ۵ فوریه ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۲-۰۴.
| عنوان مذهبی | ||
|---|---|---|
| پیشین: علی تابنده |
قطب دراویش گنابادی ۱۳۷۵–۱۳۹۸ |
پسین: علیرضا جذبی |