نقض حقوق منداییان در جمهوری اسلامی ایران

حقوق شمار چشمگیری از منداییان توسط نظام جمهوری اسلامی ایران نقض شده‌است که برخی از آن موارد از سوی شماری از رسانه‌های خبری و سازمان‌های پشتیبان حقوق بشر، گزارش شده‌است و در این نوشتار، بخش‌هایی از آن گزارش‌ها آمده‌است. همچنین، در اصل ۱۳ قانون اساسی جمهوری اسلامی، این اقلیت، به صورت علنی به رسمیت شناخته نشده‌اند.^[۱]

پیشینه دین مندایی

مندائیان (صابئین، تعمیدیان، صُبّی‌ها)،^[۲] پیروان یحیی هستند که در کنار رودخانه‌های کارون، دجله و فرات زندگی می‌کنند.^[۳] دین مندایی، قدمتی تقریباً ۴ هزار ساله دارد.^[۴] برخی، آنان را همان «صابئین» مورد نظر قرآن می‌دانند^[۵] و برخی دیگر، نه.^[۶] یکی از مهم‌ترین جشن‌های دینی منداییان، «پروانایا» (جشن آفرینش) نام دارد که هم‌زمان با نوروز، آغاز شده و در کنار رودخانه و با انجام غسل تعمید برگزار می‌شود.^[۷]

کتاب دینی

کتاب دینی منداییان گنزا ربا است.^[۸]^[۹]^[۱۰]

نام پرستشگاه

معبد منداییان «مَندی» نام دارد.^[۴]

جاهای زیست

مندائیان در ایران، عراق، اسرائیل (فلسطین)، استرالیا، آمریکا، کانادا و برخی از کشورهای اروپایی زندگی می‌کنند.^[۱۱]

آمار منداییان

جمعیت منداییان ایران ۲۵ هزار^[۱۲] تا حدود ۲۰۰ هزار نفر برآورد شده که بیشتر در اهواز زندگی می‌کنند؛^[۱۳] با این حال، ساهی خمیسی، نویسنده، پژوهشگر و عضو سابق انجمن صابئین مندایی می‌گوید که به دلیل مسائل امنیتی و ترس مندائیان هیچ آمار درستی از جمعیت آنان در ایران وجود ندارد.^[۳]

پیشینهٔ نقض حقوق منداییان

«همکیشان ما [منداییان ایران] در نوعی از ترس و واهمه، زندگی می‌کنند؛ خیلی‌ها فامیلی‌هایشان را هم عوض کردند که بتوانند کاری دست و پا کنند؛ اما باز [به دلیل وجود ممنوعیت‌ها در حکومت جمهوری اسلامی] نتوانستند و مجبور شدند به شهرهای دیگر و در نهایت به کشورهای دیگر مهاجرت کنند…؛ ما را هیچ‌کجا استخدام نمی‌کنند، نمی‌توانیم معلم شویم…؛ پزشک ما حق ندارد در بیمارستان، کار کند؛ [حق برخورداری از] دیه نداریم و از کل این مملکت، ما فقط یک کارت شناسایی داریم.» (گفتاورد ساهی خمیسی، عضو پیشین انجمن صابئین مندایی)^[۳]

حقوق انسانی منداییان اقلیت‌های عقیدتی دیگر از سوی حکومت جمهوری اسلامی نقض می‌شود.^[۳]^[۱۴]^[۱۵]^[۱۶]

اعدام و ترور

احضار، بازداشت، شکنجه و زندان

در ۲۸ فروردین ۱۳۹۷ نیروهای امنیتی ماه یک شهروند عرب مندایی به نام (شیخ) فائز مندائی را در سوسنگرد بازداشت کرده و به نقطه نامعلومی بردند.^[۱۷]

مزاحمت و ممنوعیت فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی

منداییان مانند اقلیت‌های عقیدتی دیگر از حق نامزدی برای ریاست جمهوری محرومند.^[۱۸]

ویران شدن آرامگاه‌ها

یکی از رهبران دینی منداییان به نام (گِنزِورا) جبار طاووسی، آرامگاهش در اهواز ویران شد.^[۱۹]
آرامگاه‌های برخی از منداییان در اهواز بارها تخریب شده‌است.^[۱۹]
پیش‌تر نیز گورستان منداییان در سوسنگرد نیز ویران شده بود.^[۲۰]^[۲۱]

تلفات در جنگ

برخی از منداییان در جنگ ۸ ساله ایرانو عراق کشته شدند.^[۲۲]

واکنش‌ها به سرکوب‌ها

در سال ۱۳۹۹ خورشیدی، سازمان حقوق بشری «آرتیکل ۱۹» از تصویب قانون‌های جدید بر ضد اقلیت‌ها در مجلس شورای اسلامی ایران ابراز نگرانی کرده و در بیانیه‌ای ابراز کرد: بیم آن می‌رود که گروه‌های اقلیت دینی و عقیدتی [غیر دینی] تحت آزار، نظیر بهائیان، یارسان، مندائیان، دراویش و خداناباوران نیز با مراتب شدت‌یافته‌ای از سرکوب و آزار مواجه شوند.^[۲۳]^[۲۴]^[۲۵]

سرکوبگران

روش‌های سرکوب

جستارهای وابسته

منابع

[1] اصل ۱۳ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، عدالت سرا

[2] «مندائیان، قومی فراموش شده و مظلوم در ایران». humanrightsinir.

[:اقلیت‌های_دینی-3] ۳٫۰ ^۳٫۱ ^۳٫۲ ^۳٫۳ «چرا اقلیت‌های دینی از ایران مهاجرت می‌کنند؟». mohabatnews.

[:منداییان،_یکتاپرستانی_کمتر_شناخته_شده-4] ۴٫۰ ^۴٫۱ «منداییان، یکتاپرستانی کمتر شناخته شده و پیروان یکی از قدیمی‌ترین ادیان جهان». euronews.

[5] «پیوند نمادهای خوزستان با جواهری که ملی شد». sarkhat.

[6] «آیت‌الله معصومی تهرانی: صلح در ادیان از باب تعدی نکردن در حقوق فردی و اجتماعی است/گفتگو از علی کلائی». hranews.

[7] «مندائیان ایران هم‌زمان با نوروز، عید «پروانایا» را جشن می‌گیرند». mohabatnews.

[8] «پنج روز مقدس مندایی هم‌زمان با جشن باستانی ایران». sarkhat.

[9] «تعمیدیان غریب:جستاری درباب اهمیت و شناخت صابئین مندایی (بخش اول)». iranwire.

[10] «مهمانی‌ای به بلندای تاریخ». sarkhat.

[11] «مندائیان ایران هم‌زمان با نوروز، عید «پروانایا» را جشن می‌گیرند». mohabatnews.

[12] «ارجاع آیین‌نامه رعایت حقوق پیروان صابئین مندایی به هیئت دولت». sarkhat.

[13] «بحثی دربارهٔ اقلیتهای مذهبی و غیرمذهبی ایران». iran-chabar.

[14] «خبرگزاری هرانا». payameirani.^{^{[پیوند مرده]}}

[15] «سلامت روان اقلیت‌های دینی و مذهبی زیر سایه سنگین سرکوب مداوم / فرزاد صیفی کاران». sarkhat.

[16] «گزارش سالانه وزارت خارجه آمریکا از وضعیت آزادی مذهبی در جهان». sarkhat.

[17] «بازداشت یک شهروند مندائی در سوسنگرد». hranews.

[18] «نامزدی برای ریاست جمهوری در ایران: زنان و اقلیت‌ها؛ شهروندان ناتمام». بی‌بی‌سی.

[:تخریب_قبرهای_صائبین_مندایی-19] ۱۹٫۰ ^۱۹٫۱ «هتک حرمت و تخریب قبرهای «صائبین مندایی» در اهواز». farsi.arada.

[20] «تخریب قبرستان منداییان اهواز به دست افراد ناشناس». iranwire.

[21] «قبرستان منداییان سوسنگرد را چه کسانی ویران کردند؟». iranwire.

[22] «اقلیت‌ها و جنگ؛ ملت واحد، سیاست تفرقه‌افکن». sarkhat.

[23] «نگرانی سازمان حقوق بشری از تصویب قوانین جدید علیه اقلیت‌ها در مجلس ایران». radiofarda.

[24] «سازمان حقوق بشری: مصوبه جدید مجلس، اقدامی برای تشدید سرکوب اقلیت‌ها». articleeighteen.

[25] «هشدار سازمان آرتیکل ۱۹: مصوبه جدید مجلس ایران، مقدمه سرکوب بیش‌تر». sarkhat.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]

[۱۴]

[۱۵]

[۱۶]

[۱۷]

[۱۸]

[۱۹]

[۲۰]

[۲۱]

[۲۲]

[۲۳]

[۲۴]

[۲۵]