نصرالله زرین‌پنجه
نصرالله زرین‌پنجه (زادهٔ ۱۲۸۵ در تهران[۱] – درگذشتهٔ ۲۵ آذر ۱۳۶۰[۲])، نوازندهٔ سرشناس تار و آهنگساز اهل ایران بود. او هم‌چنین در نواختن سه‌تار، بربط و ترومپت[نیازمند منبع] مهارت داشت. وی در تهیه کتاب‌های آموزشی تار و سه‌تار هنرستان، سهم به‌سزایی داشت.[۳]
| نصرالله زرین‌پنجه | |
|---|---|
 | |
| اطلاعات پس‌زمینه | |
| نام تولد | نصرالله زرین‌پنجه |
| زاده | ۱۲۸۵ تهران |
| درگذشته | ۲۵ آذر ۱۳۶۰ تهران |
| ساز(ها) | تار، سه‌تار، بربط و ترومپت |
| سازهای اصلی | |
| تار | |
زندگی
ویرایشدر سال ۱۲۸۵ در تهران متولد شد. در ۱۳ سالگی نزد ربیع خان برادر درویش‌خان به نواختن تار مشغول شد و سپس به خدمت موزیک نظام درآمد. روزی تار می‌زد که حسین هنگ‌آفرین صدای سازش را شنید و ذوق او را پسندید و به شاگردی خود پذیرفت. بعدها از خدمت موزیک نظام استعفا داد و فرصتی یافت تا هنر خویش را تکمیل کند.
مدتی نزد مرتضی نی‌داوود و یحیی زرپنجه و علی‌اکبر شهنازی تعلیم گرفت تا این که با موسی معروفی آشنا شد و ردیفی را که او روایت کرده بود، نواخت. نصرالله زرین‌پنجه در سال ۱۳۱۳ از موسیقی دلسرد شد و تار را کنار گذاشت و عهده‌دار سمت‌هایی در وزارت دارایی شد.[۴] در سال ۱۳۲۰ که علی نقی وزیری به هنرستان موسیقی بازگشت، دوباره نزد حسین سنجری به آموختن تار مشغول شد و در اثر تشویق روح‌الله خالقی از وزارت دارایی به وزارت فرهنگ منتقل شد. وی ضمن تدریس در هنرستان موسیقی ملی در تدوین کتاب‌های مقدماتی تار و سه تار نقش ارزنده‌ای ایفا کرد. در سال ۱۳۳۰ کتاب دستور مقدماتی تار و سه‌تار توسط نصرالله زرین‌پنجه، موسی معروفی و روح‌الله خالقی برای سال اول هنرستان موسیقی ملی، تنظیم و به چاپ رسید.[۵][۶]زرین‌پنجه سال‌ها با رادیو همکاری داشت و رهبر ارکستر سازهای ایرانی رادیو بود و آهنگ‌های بسیاری ساخت که اجرا شد. در برنامه‌های ساز و سخن که به ابتکار روح‌الله خالقی تدوین می‌شد نیز همکاری داشت. تمرین‌های که ساخته برای هنرجویان بسیار مفید است. این تمرین‌ها شامل ابوعطا، بیات ترک، چهارگاه و بیات اصفهان است که در کتاب سوم تار و سه‌تار هنرستان به کوشش حسین علیزاده به چاپ رسیده‌اند.
وی حدود ۵۰ آهنگ ساخته[۴] و آموزگار موسیقی در مرکز حفظ و اشاعهٔ موسیقی ایران بود.
ثمرهٔ ازدواج وی دو دختر است که از او به یادگار مانده به نام‌های مهین زرین‌پنجه و شهین زرین‌پنجه، که مهین پیانو و شهین ویولن می‌نوازند و هر دو از فارغ‌التحصیلان هنرستان موسیقی ملی می‌باشند.
پانویس
ویرایش- ↑ «نصرالله زرین‌پنجه». وبگاه آفتاب. ۲۲ شهریور ۱۳۸۵. دریافت‌شده در ۱۶ شهریور ۱۳۹۰.
- ↑ «نصرالله زرین‌پنجه». وبگاه شورانگیز. دریافت‌شده در ۱۶ شهریور ۱۳۹۰.[پیوند مرده]
- ↑ خالقی، روح‌اله (۱۳۸۴). دستور مقدماتی تار و سه‌تار (جلد یک) (PDF) (ویراست علی برلیانی). تهران: چنگ. ص. ۲۲.
- ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ «نصرالله زرین‌پنجه». وبگاه موسیقی ملی ایران. ۲۸ دی ۱۳۸۹. دریافت‌شده در ۱۶ شهریور ۱۳۹۰.[پیوند مرده]
- ↑ «برگهائی از تاریخ موسیقی ایران». حوزه هنری استان مرکزی. بایگانی‌شده از اصلی در ۲ سپتامبر ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۶-۰۳.
- ↑ خالقی، روح‌الله (۱۳۳۰). دستور مقدماتی تار و سه‌تار. تهران: انجمن ملی.
منابع
ویرایش- برنامه رادیویی یادی از هنرمندان به کوشش روح‌الله خالقی
- جزوه تخصصی تار و سه تار هم ساز، اسفند ۱۳۷۵ مؤسسه فرهنگی هنری ماهور