پلسیوسور
راسته‌ای از سوسماربالان
(تغییرمسیر از نزدیک به خزندگان)
پلسیوسورسانان (به انگلیسی: Plesiosauria) خزندگان آبزی و گوشتخواری بودند[۴] که در شروع دورهٔ ژوراسیک پدیدار شدند و تا نایابی K - T آخر دورهٔ کِرِتاسه تکامل پیدا کردند.[۵]
| پلسیوسور محدودهٔ زمانی: ژوراسیک پیشین - کرتاسه پسین
| |
|---|---|
| |
| پلسیوسور. | |
| رده‌بندی علمی | |
| فرمانرو: | جانوران |
| شاخه: | طنابداران |
| رده: | سوسماریان |
| بالاراسته: | †سوسماربالان[۱] |
| راسته: | †نزدیک‌سوسمارسانان[۲] |
| زیرراسته: | †نزدیک‌سوسمارواران[۳] |
| خانواده | |
|
†الاسموسائورید | |
نام پلسیوسور هم برای پلسیوسورهای واقعی (زیرراستهٔ نزدیک‌سوسمارواران) و هم برای گروه پلسیوسورها (نزدیک‌سوسماران) به کار می‌رود. پلسیوسورهای واقعی شامل دو دستهٔ گردن‌دراز (elasmosaurs) و گردن‌کوتاه (polycotylid) می‌شوند. پلسیوسور گونه‌های زیادی بودند اما به وسعت الاسموسورها[۶] نبودند.[۵]
فسیل پلسیوسور اولین بار در انگلستان توسط ماری آنینگ[۷] در سال ۲۰۰۵ کشف شد. پلسیوسور در اندازه‌های گوناگونی بین ۳ متر تا ۲۰ متر وجود داشتند.[۵] یک نمونه فسیل پلسیوسور در ایران شامل چند مهره و دنده، میان آمونیت در ارتفاعات کلات شمال مشهد کشف شده‌است.[۸][۹]
پلسیوسور به‌علاوه گروه‌های گوناگونی از خزندگان آبزی همچون دایناسور ماهی‌وار (ایکتیوسور)، پتروسور، موساسور دایناسور نیستند.[۵][۱۰][۱۱]
واژه‌شناسی
ویرایشواژهٔ پلسیوسور از ترکیب واژه‌های یونانی plesios/πλησιος به معنی نزدیک و sauros/σαυρος به معنی مارمولک گرفته شده است.[۵]
- اوموناسارئوس:[۱۵] در دوران ژوراسیک به عنوان «قاتلین نهنگ‌ها» شناخته می‌شدند؛ آن‌ها را می‌توان از جثه کوچکشان که طولش کمتر از ۲٬۵ متر است و نیز سه برآمدگی تاج مانند در جمجمه شناسایی نمود. ودارای یک بدن جم و جور با چهار باله شنا، یک گردن بلند، یک سر کوچک و دمی کوتاه مانند خوک آبی بودند
- اوپالیونکتس:[۱۶] به معنی شناگرهای آنداموکا (Andamooka شهری دور افتاده در جنوب استرالیا) با جثه بزرگتر، با طولی در حدود شش متر و مجموعه دندان‌هایی سوزنی شکل برای به دام انداختن ماهی‌های کوچک.
- پلسیوسوروس: این جانور ۳ تا ۵ متری که در دوره ژوراسیک پیشین می‌زیسته‌است از سر کوچک، گردن بلند و باریک و بدن پهن لاک‌پشت مانندش، دم کوتاه و دو جفت باله بزرگ و عریضش از بقیه شناخته می‌شود. در اقیانوس‌ها می‌زیسته‌است و از ماهی و دیگر جانوران دریایی تغذیه می‌نموده‌است.
- بالاراسته سوسماربالان
- راسته نزدیک‌سوسمارسانان
- زیرراسته Pliosauroidea
- زیرراسته نزدیک‌سوسمارواران(Gray٬، ۱۸۲۵) والس، ۱۹۴۳ sensu O'Keefe، ۲۰۰۱
- Plesiopterys O'Keefe، ۲۰۰۴
- خانواده Plesiosauridae Gray، ۱۸۲۵ sensu O'Keefe، ۲۰۰۱
- آتنبوروسور باکر، ۱۹۹۳
- پلسیوسوروس De la Beche & Conybeare، ۱۸۲۱
- (Unranked) Euplesiosauria O'Keefe، ۲۰۰۱
- ? Sthenarosaurus واتسون، ۱۹۹۱ (nomen dubium)
- ? اریتموسور Seeley، ۱۸۷۴
- ? Leurospondylus Brown، ۱۹۳۱
- ? Nichollsia Druckenmiller & Russell، ۲۰۰۸
- بالاخانواده Cryptoclidoidea Williston، ۱۹۲۵ sensu O'Keefe، ۲۰۰۱
- خانواده کریپتپکلیدیدیا Williston، ۱۹۲۵ sensu O'Keefe، ۲۰۰۱
- ? تاتنکتس O’Keefe & Wahl، ۲۰۰۳
- ? کولیمبوسور Seeley، ۱۸۷۴
- کریپتوکلیدوس Seeley، ۱۸۹۲
- مورائنوسور Seeley، ۱۸۷۴
- پانتوسور مارش، ۱۸۹۱
- Vinialesaurus Gasparini، Bardet & Iturralde-Vinent، ۲۰۰۲
- (Unranked) Tricleidia O'Keefe، ۲۰۰۱
- خانواده Tricledidae Nova
- خانواده الاسموسائورید Delair، ۱۹۵۹ sensu O'Keefe، ۲۰۰۱
- ? Aristonectes Cabrea، ۱۹۴۱
- Kaiwhekea Cruickshank & Fordyce، ۲۰۰۲
- Kimmerosaurus Brown، ۱۹۸۱
- سیمولیاسور Leidy، ۱۸۵۱ (nomen dubium)
- خانواده Polycotylidae Williston, ۱۹۰۹ sensu O'Keefe، ۲۰۰۱
- دولیچورهینچوپس ویلسون، ۱۹۰۳
- ? ادگاروسور Druckenmiller، ۲۰۰۲
- ? Georgiasaurus Otschev، ۱۹۷۸
- Manemergus Buchy، Metayer، & Frey، ۲۰۰۵
- Polycotylus کوپه، ۱۸۶۹
- سولکوکوس Gasparini & Spalletti، ۱۹۹۰
- Thililua باردت، Pereda Suberbiola & Jalil، ۲۰۰۳
- تریناکرومروم کراگین، ۱۸۸۸
- خانواده الاسموسائورید کوپه، ۱۸۶۹ sensu Bardet، Godefroit & Sciau، ۱۹۹۹
- Microcleidus واتسون، ۱۹۱۱
- ? مورنوسور والس، ۱۹۴۳
- Occitanosaurus باردت، Godefroit & Sciau، ۱۹۹۹
- خانواده الاسموسائورید کوپه، ۱۸۶۹ sensu O'Keefe، ۲۰۰۱
- ? آفروسور والس، ۱۹۴۳
- برانکاسور ونگر، ۱۹۱۴
- Callawayasaurus کارپنتر، ۱۹۹۹
- الاسموسور کوپه، ۱۸۶۹
- ? فرسنوسور والس، ۱۹۴۳
- ? فوتاباسور ساتو، Hasegawa & Manabe، ۲۰۰۶
- ? گونیوسور مایر، ۱۸۶۰
- ? Hydrotherosaurus والس، ۱۹۴۳
- ? هیدرالموسور والس، ۱۹۴۳
- Libonectes کارپنتر، ۱۹۹۷
- ? Mauisaurus هکتور، ۱۸۷۴
- ? Ogmodirus ویلیستون & Moodie، ۱۹۱۳ (nomen dubium)
- ? اوروفوسور کوپه، ۱۸۸۷ (nomen dubium)
- ? سیمولیاسور کوپه، ۱۸۸۷ (nomen vanum)
- Styxosaurus والس، ۱۹۴۳
- ? Terminonatator ساتو، ۲۰۰۳
- ? تالاسامدون والس، ۱۹۴۳
- ? Tuarangisaurus ویفن & موسلی ۱۹۸۶
- ? Woolungasaurus پرسون، ۱۹۶۰
- خانواده کریپتپکلیدیدیا Williston، ۱۹۲۵ sensu O'Keefe، ۲۰۰۱
- راسته نزدیک‌سوسمارسانان
پانویس
ویرایش- ↑ Sauropterygia
- ↑ Plesiosauria
- ↑ Plesiosauroidea
- ↑ Snake drawn thru turtle
- ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ ۵٫۲ ۵٫۳ ۵٫۴ "پلسیوسور" (به انگلیسی). ویکی‌پدیای انگلیسی. Retrieved 1 December 2008.
- ↑ Elasmosaurus
- ↑ Mary Anning
- ↑ «کشف فسیل دایناسور در ایران». جام‌جم آنلاین. دریافت‌شده در ۱ دسامبر ۲۰۰۸.
- ↑ «کشف فسیل دایناسور در ایران». همشری آنلاین. دریافت‌شده در ۱ دسامبر ۲۰۰۸.[پیوند مرده]
- ↑ «ده افسانه دربارهٔ دایناسورها». آفتاب. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۱ مه ۲۰۲۲. دریافت‌شده در ۱ دسامبر ۲۰۰۸.
- ↑ «تشخیص یک دایناسور». مفاهیم. دریافت‌شده در ۱ دسامبر ۲۰۰۸.[پیوند مرده]
- ↑ «کشف دو گونه جدید از خزندگان». فریا. بایگانی‌شده از اصلی در ۵ ژانویه ۲۰۰۹. دریافت‌شده در ۱ دسامبر ۲۰۰۸.
- ↑ «کشف فسیل دو گونه قدیمی از خزندگان در استرالیا». persiangeo. دریافت‌شده در ۱ دسامبر ۲۰۰۸.
- ↑ «استرالیا: خزندگان و یخهای دوران ژوراسیک در جنوب استرالیا». PersianOz. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰ ژوئیه ۲۰۰۸. دریافت‌شده در ۱ دسامبر ۲۰۰۸.
- ↑ Umoonasaurus
- ↑ Opallionectes
- ↑ "Plesiosaur#Taxonomy" (به انگلیسی). ویکی‌پدیای انگلیسی. Retrieved 1 December 2008.
پیوند به بیرون
ویرایش
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ پلسیوسور موجود است.
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ پلسیوسور موجود است.