سازوکار کانونی

توصیفی از الگوی تابش امواج لرزه‌ای که سوگیری و نوع لغزشِ گسل عامل را آشکار می‌سازد
(تغییرمسیر از مکانیسم کانونی)

سازوکار کانونی[۱] زمین‌لرزه، تغییرشکل‌های روی‌داده در کانون زمین‌لرزه که باعث ایجاد امواج لرزه‌ای می‌شود را تشریح می‌کند. در مواردی که رویداد لرزه‌ای مرتبط با گسل است، سازوکار کانونی زمین‌لرزه به جهت‌گیری صفحهٔ گسل و بردار لغزش گفته شده و آن را حل صفحهٔ گسل[۲] نیز می‌نامند. سازوکار کانونی از حل تانسور گشتاور برای زمین‌لرزه به دست می‌آید، که خود با تجزیه و تحلیل شکل‌موج‌های لرزه‌ای مشاهده‌شده، تخمین زده می‌شود. سازوکار کانونی را می‌توان از مشاهده الگوی «نخستین جنبش» که در آن اولین امواج P واردشده شکسته شده یا کاهش می‌یابند نیز به دست آورد. این روش قبل از ثبت و تجزیه و تحلیل دیجیتالی شکل موج استفاده می‌شد. و این روش هنوز برای زمین‌لرزه‌های خیلی کوچک برای حل تانسور گشتاوری استفاده می‌شود. سازوکارهای کانونی در حال حاضر عمدتاً با استفاده از تجزیه و تحلیل نیمه خودکار شکل‌موج‌های ثبت‌شده استخراج می‌شوند.[۳]

انواع گسل با طرح‌های توپ‌های ساحلی مربوطه[۴]
چپ‌گرد

امتدادلغز

راست‌گرد

امتدادلغز

عادی

شیب‌لغز

معکوس/راندگی

شیب‌لغز

جستارهای وابسته

ویرایش

منابع

ویرایش
  1. «سازوکار کانونی» [ژئوفیزیک] هم‌ارزِ «focal mechanism»؛ منبع: گروه واژه‌گزینی. جواد میرشکاری، ویراستار. دفتر دهم. فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان. تهران: انتشارات فرهنگستان زبان و ادب فارسی. شابک ۹۷۸-۶۰۰-۶۱۴۳-۳۴-۷ (ذیل سرواژهٔ سازوکار کانونی)
  2. «حل صفحهٔ گسل» [ژئوفیزیک] هم‌ارزِ «fault-plane solution, focal-mechanism solution»؛ منبع: گروه واژه‌گزینی. جواد میرشکاری، ویراستار. دفتر نهم. فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان. تهران: انتشارات فرهنگستان زبان و ادب فارسی. شابک ۹۷۸-۹۶۴-۷۵۳۱-۱۸-۴ (ذیل سرواژهٔ حل صفحهٔ گسل)
  3. Sipkin, Stuart A. (1994). "Rapid determination of global moment-tensor solutions". Geophysical Research Letters. 21 (16): 1667–1670. Bibcode:1994GeoRL..21.1667S. doi:10.1029/94GL01429.
  4. Yongliang Wang, Yang Ju, Yongming Yang (2018), "Adaptive Finite Element-Discrete Element Analysis for Microseismic Modelling of Hydraulic Fracture Propagation of Perforation in Horizontal Well considering Pre-Existing Fractures", Shock and Vibration, vol. 2018, pp. 1–14, doi:10.1155/2018/2748408, ISSN 1070-9622{{citation}}: نگهداری یادکرد:نام‌های متعدد:فهرست نویسندگان (link)