موکشا (هندوئیسم)
چرخه‌شکنی یا موکشا (سانسکریت: मोक्ष) یکی از مفاهیم ادیان هندی اعم از هندو و بودایی است که به رهایی از چرخهٔ زایش‌های دوباره (سَمساره) اشاره دارد. به باور این ادیان، چرخه‌شکنی از راهِ جدایی از حسِ من‌بودگی و یکی‌شدن یا جذب شدن در هستیِ والاتر قابلِ دستیابی است و این ادیان، چنان هستی بالاتر را یک هستی توصیف‌ناشدنی و بدون صفت و ابعاد و بدون مکان و زمان می‌دانند.
در فلسفه یوگا، چرخه‌شکنی به صورت فراتر رفتن از آگاهی‌های انسانی از زمان، فضا و علت و معلول تشریح می‌شود. در یوگا چهار گام برای رسیدن به چرخه‌شکنی لازم است: خدمت بی‌چشمداشت به آفریدگان، عشق خودزداینده، نیروی تشخیص مطلق، و استغراق «شاهانه» در مراقبه.
رهایی از چرخهٔ سمساره و وارد شدن به مرحله هستی بدون صفت[۱] را موکتی (Mukti) می‌نامند.[۲]
منابع
ویرایش- ↑ John Bowker, The Oxford Dictionary of World Religions, Oxford University Press, ISBN 978-0-19-213965-8, pp. 650
- ↑ «The Soka Gakkai Dictionary of Buddhism, vimoksha». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۲ فوریه ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۹ آوریل ۲۰۱۶.
- Brodd, Jefferey (2003). World Religions. Winona, MN: Saint Mary's Press. ISBN 978-0-88489-725-5.