مولاژ

قالب‌ریزی^[۱] یا مولاژ (به فرانسوی: Moulage) به معنی قالب، هنر استفاده از آسیب‌های ساختگی است. منظور از آموزش و ارایه‌ی آن معرفیِ آسیب‌ها و واکنش تیم‌های اورژانس و دیگر پرسنل پزشکی و نظامی است.^[۲] مولاژها معمولاً از لاستیک یا لاتکس، یا موم ساخته و با استفاده از فنون تکنیک‌های آرایشی به ارائه نمودارهای طبیعی عناصر رئالیسم می‌پردازند.

ساخت مولاژها در انواع مختلفی صورت می گیرد؛

بعضی از این تندیس‌ها آسیب‌های وارده به تن انسان را نمونه ‌سازی می‌کنند، مانند: مولاژهایی که زخم و جراحت، خون‌ریزی، استفراغ، شکستگی باز را نشان می‌دهند. بعضی از مولاژها حالت کالبدشناسی بدنِ کامل یک شخص سالم را نمایش می‌دهد. از آن جایی که مولاژها اهمیّت فراوانی در آموزش پزشکی دارند، برخی کشورها موزه‌هایی به منظور معرفی و نگهداریِ آنها ساخته‌اند.^[۳] به زبان انگلیسی مولاژهای پزشکی را (medical moulage) یا تندیسهای کالبدشناسی (anatomical model) می‌گویند.^[۴] بعضی از مولاژهای کالبدشناسی پزشکی، قسمتی از بدنِ انسان همچون سر، تنه، قفسه‌ی سینه، لگن، اندام و بعضی دیگر کالبدشناسی دستگاه‌هایی از بدن انسان مانند دستگاه عصبی، دستگاه گوارش، دستگاه تنفس و دیگر دستگاه‌های بدن را شبیه سازی و ارایه می‌دهند.

بیشتر اوقات به منظورِ آموزشِ درسِ عملیِ کالبدشناسی (آناتومی)، دانشجویانِ رشتۀ پزشکی، دندانپزشکی، پرستاری، مامایی و دیگر رشته‌های پیراپزشکی و مهندسی پزشکی در سالن مولاژ^[۵] از مولاژهای کالبدشناسی استفاده می‌کنند .

علاوه بر قالب‌ریزی‌های موجود مولاژهای دیگری نیز وجود دارند که مربوط به ساختمان بدن جانوران و گیاهان است^[۶] ،^[۷]که به آنها مدل‌های آناتومیک هم گفته می‌شود.

مولاژ می‌تواند به دانشجویان پزشکی و پیراپزشکی اطلاعات کاملی در رابطه با آناتومی بدن و محل دقیق قرارگیری هرکدام از اعضا را نشان دهد. ساخت این تندیس‌ها در اندازه‌های مختلفی صورت می‌گیرد، اما برای مولاژهای نیم‌تنه یا مولاژهای کامل بدن انسان، معمولاً اندازه واقعی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

برخی از مولاژها به اقتضای استفاده و قابلیت های متفاوتشان با هم، با قابلیتِ جدا شُدگی و نصب مجدد قطعاتِ آنها و برخی دیگر ثابت و غیرمتحرک ساخته می‌شوند.

تاریخچه

تندیس‌های کالبدشناسی نخستین،از جنس موم طبیعی بوده و آن را نمونه مومی (wax model) می‌گویند^[۸]، این نمونه‌های مومی برای نخستین‌ بار در اواخر قرن هفدهم ، در شهر ناپل ساخته شده سپس به شهرهای فلورانس و پاریس رسید^[۹]. در اواخر قرن نوزدهم ، ''جولس بارتا'' بیش از ۲۰۰۰ تندیس مومی را در بیمارستان سنت لوئیس پاریس ساخت. در قرن نوزدهم مولاژها برای آموزش پزشکی با طرح و رنگهای طبیعی رایج شد. در زبان پارسی واژه مولاژ به تندیس‌ها و قالب‌های ساخته شده از روی آثار باستانی و مجسمه‌ها و اشیای هنری هم گفته می‌شود.^[۱۰]

منابع

↑ «قالب‌‌ریزی» [هنرهای تجسمی] هم‌ارزِ «moulage»؛ منبع: گروه واژه‌گزینی. جواد میرشکاری، ویراستار. فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان. تهران: انتشارات فرهنگستان زبان و ادب فارسی. پارامتر |عنوان= یا |title= ناموجود یا خالی (کمک)
↑ «ورودی Moulage».
↑ «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۴ ژوئیه ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۳ ژوئن ۲۰۱۵.
↑ Thomas Schnalke. Diseases in Wax: The History of the Medical Moulage. Translated by Kathy Spatschek. Carol Stream, Ill.: Quintessence Books, 1995. 226 pp. Il , Diseases in Wax: The History of the Medical Moulage
↑ «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۳ ژوئیه ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۳ ژوئن ۲۰۱۵.
↑ Cooke RA ., A moulage museum is not just a museum : Wax models as teaching instruments,Virchows Arch. 2010 Nov;457(5):513-20. doi: 10.1007/s00428-010-0983-8. Epub 2010 Oct 5. PMID 20922409 .[ Abstract].
↑ «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۵ ژانویه ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۲۷ فوریه ۲۰۱۵.
↑ Lotti S1, Altobelli A, Bambi S, Poggesi M.,Illustrations of the anatomical wax model collection in the "La Specola" Zoology Museum, Florence. Arch Nat Hist. 2006;33(2):232-40.,PMID 19845062 .
↑ Alessandro Riva, Gabriele Conti, Paola Solinas and Francesco Loy .The evolution of anatomical illustration and wax modelling in Italy from the 16th to early 19th centuries. J. Anat. (2010) 216, pp209–222, doi: 10.1111/j.1469-7580.2009.01157.x
↑ Jacobi, Eduard (1913) [1903]. Atlas der Hautkrankheiten [Atlas of Skin Diseases] (به آلمانی) (5th ed.). Berlin: Urban & Schwarzenberg. OCLC 250681193.

مولاژ چیست در تجهیزیار

مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Moulage». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۸ اسفند ۱۳۹۳.

[1] «قالب‌‌ریزی» [هنرهای تجسمی] هم‌ارزِ «moulage»؛ منبع: گروه واژه‌گزینی. جواد میرشکاری، ویراستار. فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان. تهران: انتشارات فرهنگستان زبان و ادب فارسی. پارامتر |عنوان= یا |title= ناموجود یا خالی (کمک)

[2] «ورودی Moulage».

[3] «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۴ ژوئیه ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۳ ژوئن ۲۰۱۵.

[4] Thomas Schnalke. Diseases in Wax: The History of the Medical Moulage. Translated by Kathy Spatschek. Carol Stream, Ill.: Quintessence Books, 1995. 226 pp. Il , Diseases in Wax: The History of the Medical Moulage

[5] «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۳ ژوئیه ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۳ ژوئن ۲۰۱۵.

[6] Cooke RA ., A moulage museum is not just a museum : Wax models as teaching instruments,Virchows Arch. 2010 Nov;457(5):513-20. doi: 10.1007/s00428-010-0983-8. Epub 2010 Oct 5. PMID 20922409 .[ Abstract].

[7] «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۵ ژانویه ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۲۷ فوریه ۲۰۱۵.

[8] Lotti S1, Altobelli A, Bambi S, Poggesi M.,Illustrations of the anatomical wax model collection in the "La Specola" Zoology Museum, Florence. Arch Nat Hist. 2006;33(2):232-40.,PMID 19845062 .

[9] Alessandro Riva, Gabriele Conti, Paola Solinas and Francesco Loy .The evolution of anatomical illustration and wax modelling in Italy from the 16th to early 19th centuries. J. Anat. (2010) 216, pp209–222, doi: 10.1111/j.1469-7580.2009.01157.x

[10] Jacobi, Eduard (1913) [1903]. Atlas der Hautkrankheiten [Atlas of Skin Diseases] (به آلمانی) (5th ed.). Berlin: Urban & Schwarzenberg. OCLC 250681193.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]