مه مغزی، هوشیاری ابری یا ابری شدن هوشیاری (انگلیسی: Clouding of consciousness) که همچنین به عنوان مه ذهنی یا مه‌آلودگی مغز نیز شناخته می‌شود، زمانی اتفاق می‌افتد که فرد کمی کمتر از حد معمول بیدار یا هوشیار باشد. در این حالت فرد از زمان یا محیط اطراف خود کاملاً آگاه نیست و به دشواری توجه می‌کند.[۱] مردم این احساس ذهنی را به عنوان «مه‌آلود بودن» ذهنشان توصیف می‌کنند.

آسیب‌شناسی روانی

ویرایش

مدل مفهومی ابری شدن هوشیاری بخشی از مغز است که «سطح کلی» بخش هوشیاری مغز را تنظیم می‌کند که مسئول آگاهی از خود و محیط است. عوامل مختلفی این بخش تنظیم‌کننده مغز را مختل می‌کنند که به نوبه خود باعث اختلال در «سطح کلی» هوشیاری می‌شوند. این سیستم نوعی فعال‌سازی عمومی آگاهی به عنوان «برانگیختگی» یا «بیداری» نامیده می‌شود.[۲]

با این حال این وضعیت لزوماً با خواب‌آلودگی همراه نیست. بیماران ممکن است بیدار باشند (نه خواب‌آلود) اما هنوز هوشیاری ابری (اختلال بیداری) داشته باشند. به‌طور متناقض، افراد مبتلا می‌گویند که آن‌ها «بیدار هستند، اما به بیانی دیگر، نه».[۳] لیپوفسکی خاطرنشان می‌کند که کاهش «بیداری» همان‌طور که در اینجا استفاده می‌شود دقیقاً مترادف با خواب‌آلودگی نیست. یکی مرحله‌ای است در راه کما، دیگری در راه خواب که بسیار متفاوت است.[۴]

در بیماری‌ها

ویرایش

مفهوم نوظهور سرعت شناختی کند نیز در بیان علائم «مه مغزی» دخیل است.[۵]

بیمارانی که از کووید-۱۹ بهبود می‌یابند، گزارش می‌دهند که «مه مغزی» را تجربه کرده‌اند، که می‌تواند طیف گسترده‌ای از علائم عصبی و روانی مرتبط با کووید-۱۹ را منعکس کند.[۶]

بسیاری از افراد مبتلا به فیبرومیالژیا مشکلات شناختی[۷] (معروف به "مه فیبری" یا "مه مغزی") را تجربه می‌کنند که ممکن است شامل اختلال در تمرکز باشد،[۸][۹] در این افراد حافظه کوتاه[۱۰] و بلند مدت، تثبیت حافظه کوتاه مدت،[۱۰] حافظه کاری،[۱۱] اختلال در سرعت عملکرد،[۱۰] ناتوانی در انجام چند کار، اضافه بار شناختی،[۱۰] و دامنه توجه کاهش یافته‌است. حدود ۷۵ درصد از بیماران فیبرومیالژیا مشکلات قابل توجهی را در تمرکز، حافظه و انجام چند کار گزارش می‌کنند.[۱۲] یک متاآنالیز در سال ۲۰۱۸ نشان داد که بیشترین تفاوت میان بیماران فیبرومیالژیا و افراد سالم مربوط به کنترل مهاری، حافظه و سرعت پردازش است.[۱۲] فرض بر این است که افزایش درد سیستم‌های توجه را به خطر می‌اندازد و منجر به مشکلات شناختی می‌شود.[۱۲]

در سندرم خستگی مزمن که همچنین به عنوان آنسفالومیلیت میالژیک شناخته می‌شود، معیارهای توصیه شده CDC برای تشخیص[۱۳] شامل این است که یکی از علائم زیر باید وجود داشته باشد:[۱۳]

  • مشکلات تفکر و حافظه (اختلال عملکرد شناختی، که گاهی اوقات به عنوان «مه مغزی» توصیف می‌شود)
  • در حالت ایستاده یا نشسته؛ سبکی سر، سرگیجه، ضعف، غش یا تغییرات بینایی ممکن است رخ دهد (عدم تحمل ارتواستاتیک)

سندرم عصبی بیماری لایم که آنسفالوپاتی لایم نیز نامیده می‌شود، با مشکلات حافظه ظریف و مشکلات شناختی همراه است.[۱۴] لایم می‌تواند باعث ایجاد آنسفالومیلیت مزمن شود که شبیه به مولتیپل اسکلروزیس (ام‌اس) است. این وضع ممکن است پیشرونده باشد و می‌تواند شامل اختلالات شناختی، مه مغزی، میگرن، مشکلات تعادلی و مسائل گسترده دیگر باشد.

جستارهای وابسته

ویرایش

منابع

ویرایش
  1. خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام Plum5 وارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
  2. خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام Grassi20 وارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
  3. G Sorensen Duppils; K Wikblad (May 2007). "Patients' experiences of being delirious". Journal of Clinical Nursing. 16 (5): 810–818. doi:10.1111/j.1365-2702.2006.01806.x. PMID 17462032.
  4. Lipowski ZJ. (1967). "Delirium, clouding of consciousness and confusion". Journal of Nervous and Mental Disease. 145 (3): 227–255. doi:10.1097/00005053-196709000-00006. PMID 4863989.
  5. Russel A. Barkley (2013): Two Types of Attention Disorders Now Recognized by Clinical Scientists. In: Taking Charge of ADHD: The Complete, Authoritative Guide for Parents. Guilford Press (3rd ed.), p.150. شابک ‎۹۷۸−۱−۴۶۲۵۰−۷۸۹−۴.
  6. Koralnik, Igor J.; Tyler, Kenneth L. (July 2020). "COVID-19: A Global Threat to the Nervous System". Annals of Neurology. 88 (1): 1–11. doi:10.1002/ana.25807. ISSN 1531-8249. PMC 7300753. PMID 32506549.
  7. Glass JM (December 2006). "Cognitive dysfunction in fibromyalgia and chronic fatigue syndrome: new trends and future directions". Current Rheumatology Reports. 8 (6): 425–29. doi:10.1007/s11926-006-0036-0. PMID 17092441.
  8. Arnold, Lesley M.; Bennett, Robert M.; Crofford, Leslie J.; Dean, Linda E.; Clauw, Daniel J.; Goldenberg, Don L.; Fitzcharles, Mary-Ann; Paiva, Eduardo S.; Staud, Roland (June 1, 2019). "AAPT Diagnostic Criteria for Fibromyalgia". The Journal of Pain. 20 (6): 611–628. doi:10.1016/j.jpain.2018.10.008. PMID 30453109 – via ScienceDirect.
  9. Williams, David A; Clauw, Daniel J; Glass, Jennifer M (April 1, 2011). "Perceived Cognitive Dysfunction in Fibromyalgia Syndrome". Journal of Musculoskeletal Pain. 19 (2): 66–75. doi:10.3109/10582452.2011.558989 – via Taylor and Francis+NEJM.
  10. ۱۰٫۰ ۱۰٫۱ ۱۰٫۲ ۱۰٫۳ Buskila D, Cohen H (October 2007). "Comorbidity of fibromyalgia and psychiatric disorders". Current Pain and Headache Reports. 11 (5): 333–38. doi:10.1007/s11916-007-0214-4. PMID 17894922.
  11. Mercado, Francisco; Ferrera, David; Fernandes-Magalhaes, Roberto; Peláez, Irene; Barjola, Paloma (2022-03-02). "Altered Subprocesses of Working Memory in Patients with Fibromyalgia: An Event-Related Potential Study Using N -Back Task". Pain Medicine (به انگلیسی). 23 (3): 475–487. doi:10.1093/pm/pnab190. ISSN 1526-2375. PMID 34145889.
  12. ۱۲٫۰ ۱۲٫۱ ۱۲٫۲ Bell T, Trost Z, Buelow MT, Clay O, Younger J, Moore D, Crowe M (September 2018). "Meta-analysis of cognitive performance in fibromyalgia". Journal of Clinical and Experimental Neuropsychology. 40 (7): 698–714. doi:10.1080/13803395.2017.1422699. PMC 6151134. PMID 29388512.
  13. ۱۳٫۰ ۱۳٫۱ "Symptoms of ME/CFS | Myalgic Encephalomyelitis/Chronic Fatigue Syndrome (ME/CFS) | CDC". www.cdc.gov. 19 November 2019. Archived from the original on 22 August 2020. Retrieved 20 May 2020.
  14. Bratton RL, Whiteside JW, Hovan MJ, Engle RL, Edwards FD (May 2008). "Diagnosis and treatment of Lyme disease". Mayo Clinic Proceedings. 83 (5): 566–571. doi:10.4065/83.5.566. PMID 18452688.