مهارگر باکتری یا باکتریواستاتیک (به انگلیسی: Bacteriostatic) به هر ماده‌ای گفته می‌شود که می‌تواند رشد و تکثیر باکتری‌ها را متوقف کند اما الزاماً باعث مرگ باکتری‌ها نمی‌شوند. باکتریواستاتیک‌ها بر اساس نوع کاربرد به گروه‌های گوناگونی چون گندزداها، ضدعفونی‌کننده‌ها، مواد نگهدارنده و آنتی‌بیوتیک‌ها تقسیم می‌شوند.[۱]

نمودار اثرات عوامل مهارگر باکتری در مقایسه با عوامل باکتری‌کش بر رشد باکتری‌ها

باکتری‌کش‌ها (Bactericide) نوع دیگری از مواد ضدباکتری هستند که قابلیت نابودسازی مستقیم سلول باکتری را داشته و از روش‌های مختلف منجر به نابودی باکتری می‌شوند.

آنتی‌بیوتیک‌های مهارگر باکتری

ویرایش

آنتی‌بیوتیک‌های مهارگر باکتری از رشد و تقسیم سلولی باکتری جلوگیری می‌کنند تا دستگاه ایمنی بدن قادر به مقابله با عفونت شود. یک آنتی‌بیوتیک مهارگر باکتری می‌تواند از راه‌های مختلف مانع رشد باکتری شود. به عنوان نمونه، تتراسایکلین می‌تواند ریبوزوم باکتری را مهار کند تا ساخت پروتئین‌های جدید متوقف شود. درحالی‌که باکتری زنده است اما قادر به تکثیر نخواهد بود زیرا پروتئین لازم برای تشکیل سلول جدید ساخته نمی‌شود.[۲] هرچند تفکیک آنتی‌بیوتیک‌های مهارگر از باکتری‌کش‌ها دقیق نیست و حتی آنتی‌بیوتیک‌های مهارگر در غلظت بالا موجب مرگ بسیاری از باکتری‌ها می‌شوند ولی این آنتی‌بیوتیک‌ها اصولاً از گروه باکتریواستاتیک محسوب می‌شوند.

تتراسایکلین‌ها، ماکرولیدها، اتامبوتول، سولفانامیدها، نیتروفورانتوئین، اسپکتینومایسین، کلرامفنیکل، تریمتوپریم، کلیندامایسین، نووبیوسین مثال‌هایی از این‌گونه آنتی‌بیوتیک‌ها هستند.

مواد نگهدارنده

ویرایش

مواد مهارگر باکتری، استفاده‌های بسیاری در ساخت مواد نگهدارنده دارند. مهارگرهای باکتری شرایط رشد باکتری را نامناسب می‌کنند. کارکرد مهارگر باکتری، شبیه به منجمدکردن، نمک‌سود کردن و دودی کردن موادغذایی است. چنین شرایطی سبب کند شدن رشد باکتری شده و عمر مفید مواد غذایی را افزایش می‌دهد.[۱]

جستارهای وابسته

ویرایش

پانویس

ویرایش
  1. ۱٫۰ ۱٫۱ Pankey, G. A.; Sabath, L. D. (2004-03-15). "Clinical relevance of bacteriostatic versus bactericidal mechanisms of action in the treatment of Gram-positive bacterial infections". Clinical Infectious Diseases: An Official Publication of the Infectious Diseases Society of America. 38 (6): 864–870. doi:10.1086/381972. ISSN 1537-6591. PMID 14999632.
  2. «Types of Antibiotics: Bactericidal vs. Bacteriostatic & Narrow Spectrum vs. Broad Spectrum». study.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۲-۲۴.

منابع

ویرایش

مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «agent&oldid=584258267 Bactericide». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۲۲ دسامبر ۲۰۱۴.