منطقه حفاظت‌شده بوزین و مرخیل
منطقه حفاظت‌شده بوزین و مرخیل (به کردی: بۆزین و مەرەخێڵ) منطقه‌ای حفاظت‌شده و نمونه گردشگری[۱] در شهرستان پاوه و جوانرود از توابع استان کرمانشاه است که با هدف حمایت از گونهٔ باارزش و در حال انقراض شوکای ایرانی یا گوزن مینیاتوری و ارزش‌های رویشگاهی در پاییز ۱۳۷۴ به عنوان منطقه شکار و تیراندازی ممنوع و در سال ۱۳۷۸ به عنوان منطقه حفاظت‌شده به ثبت رسیده‌است.[۲][۳][۴][۴][۲][۳][۱]
| بوزین و مرخیل | |
|---|---|
| بۆزین و مه‌ره‌خێڵ | |
_va_dar_edame-ye_an_Rud-e_Sirwan_dar_marz-e_Iran-Iraq.JPG) | |
 | |
| مکان | کرمانشاه، ایران |
| مختصات | N35.014 E46.117 |
| مساحت | ۲۳٫۷۲۴ هکتار |
پوشش گیاهی
ویرایشاز پوشش گیاهی منطقه حفاظت‌شده بوزین مرخیل می‌توان به بلوط ایرانی، بنه، زیتون، مورد، ارغوان، گلابی وحشی، کیکم، زالزالک، زبان گنجشک، آلوچه، ختمی، سیاه‌تلو، لاله واژگون، و انواع گندمیان اشاره کرد.[۴][۲][۳][۱][۵]
پوشش جانوری
ویرایشاز پوشش جانوری بز و پازن، شوکا، قوچ و میش، گراز، پلنگ، سیاه‌گوش، سنجاب ایرانی، گربه وحشی، شغال، گرگ، تشی، روباه، تیهو، کبک، کمرکلی بزرگ، گنجشک‌سانان، عقاب، مارپلنگی، یله‌مار، گرزه‌مار اشاره کرد. تنوع زیستی گیاهی و جانوری بالا، جنگلهای با ارزش بلوط، کوهستان‌های زیبا، رودهای پرآب چون سیروان، لیله و زمکان، گلال، لون، مرخیل، جلوه‌های طبیعی، زمینه فعالیت‌های پژوهشی وگردشگری را در منطقه فراهم ساخته است.[۴][۲][۳][۱][۵]
از بوزین و مرخیل به عنوان تنها زیستگاه پلنگ در استان کرمانشاه یاد می‌شود.[۶] در اردیبهشت سال ۱۳۹۷ تصویر یک قلاده پلنگ ایرانی در زیستگاهی نزدیک شهر باینگان توسط سازمان حفاظت محیط زیست استان کرمانشاه ثبت شد. در آذر ۱۴۰۱ برای دومین بار تصویر یک قلاده پلنگ ایرانی در منطقه حفاظت شده بوزین و مرخیل در هورامان ثبت شد.[۷]
در تیر ۱۴۰۲ برای اولین بار ۵ فرد از گونۀ سمندر آتشین در منطقۀ حفاظت‌شدۀ بوزین و مره‌خیل مشاهده شد. سمندر آتشین از گونه‌های تحت خطر در استان کرمانشاه به شمار می‌رود که تحت حفاظت نیز قرار ندارد. علاوه بر این سمندر خال زرد کردستانی نیز در بوزین و مره‌خیل مشاهده شده‌است.[۸]
آتش‌سوزی
ویرایشمنطقۀ بوزین و مره‌خیل در ۲۳ مرداد ۱۳۸۶ دچار آتش‌سوزی وسیعی شد. در این حادثه ۳ نفر از جوانان شهر بانه‌وره به‌نام‌های «نعمت فتحی»، «عباس فتحی» و «بهاءالدین فرجی» جان خود را از دست دادند و دو نفر دیگر به نام‌های «صلاح‌الدین میرانی» و «مظفر عبدی» به سوختگی عمیق دچار شدند که جایزۀ ملی محیط زیست در ۱۳۹۴ به آن دو اهدا شد.[۹][۱۰][۱۱][۱۲][۱۳]
در ۱۵ خرداد ۱۴۰۳ آتش‌سوزی در منطقۀ بوزین و مرخیل اتفاق افتاد که مهار آن تا ساعت ۳ بامداد روز بعد به طول انجامید و طی آن حدود ۶ هکتار از پوشش جنگلی و مرتعی این منطقه در آتش سوخت.[۱۴] با این وجود به دلیل آتش‌سوزی گسترده در منطقۀ بله‌بزان که در نزدیکی بوزین و مرخیل قرار دارد، از بامداد ۲۲ خرداد بار دیگر منطقۀ بوزین و مرخیل دچار حریق شد.[۱۵] در ۲۳ خرداد ۱۴۰۳ فرماندۀ یگان حفاظت محیط زیست کرمانشاه اعلام کرد که آتش در منطقۀ بوزین مهار شده، اما در منطقۀ مره‌خیل همچنان ادامه دارد.[۱۶] در ۲۴ خرداد ۱۴۰۳ فرماندار پاوه اعلام کرد که آتش‌سوزی بوزین و مرخیل ادامه دارد و آتش‌سوزی منطقۀ بله‌بزان در نزدیکی بوزین و مره‌خیل نیز حدود ۵۰۰ هکتار از مراتع و جنگلهای این منطقه را از بین برده‌است.[۱۷] در ۲۵ خرداد ۱۴۰۳ فرماندار پاوه اعلام کرد که از روز گذشته یک فروند بالگرد هوافضای سپاه و یک هواپیمای آبپاش ایلوشین برای اطفای حریق به کار گرفته شده و آتش‌سوزی پس از چهار روز مهار شده‌است.[۱۸] در ۲۸ خرداد ۱۴۰۳ فرمانده یگان حفاظت محیط زیست استان کرمانشاه از سوختن ۹۲۰ هکتار از جنل‌ها و مراتع منطقۀ حفاظت‌شدۀ بوزین و مره‌خیل طی این دو آتش‌سوزی خبر داد و اعلام کرد در آتش‌سوزی اول ۵۰۰ هکتار و در آتش‌سوزی دوم ۴۲۰ هکتار از این منطقه دچار حریق شده‌است.[۱۹]
جستارهای وابسته
ویرایشمنابع
ویرایش- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ ۱٫۳ «بوزین و مرخیل» کجاست؟ + عکس، ایسنا (خبرگزاری دانشجویان ایران).
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ ۲٫۳ منطقه حفاظت‌شده «بوزین و مرخیل»، کرمانشاه، وبگاه کویرها و بیابان‌های ایران.
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ ۳٫۲ ۳٫۳ رئیس اداره حفاظت محیط زیست پاوه عنوان کرد: حفظ «گوزن مینیاتوری» در بوزین و مرخیل چشم به‌راه اعتبار بایگانی‌شده در ۱۹ اوت ۲۰۱۵ توسط Wayback Machine، خبرگزاری فارس.
- ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ ۴٫۲ ۴٫۳ مهر گزارش می‌دهد؛ رازهای شوکا در سینه اورامانات/«فیله گیجه» در خطر انقراض، خبرگزاری مهر.
- ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ معرفی مناطق حفاظت شده استان کرمانشاه، وبگاه تبیان.
- ↑ خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا): بوزین و مره‌خیل تنها زیستگاه ثبت‌شدۀ پلنگ در کرمانشاه (به فارسی)، نوشته‌شده در ۶ آذر ۱۴۰۳؛ بازدید در ۶ آذر ۱۴۰۳.
- ↑ خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا): مشاهدۀ پلنگ ایرانی در منطقۀ حفاظت شدۀ بوزین و مرخیل، نوشته‌شده در ۹ آذر ۱۴۰۱؛ بازدید در ۹ آذر ۱۴۰۱.
- ↑ خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا): مشاهدۀ سمندر آتشین در منطقۀ حفاظت‌شدۀ بوزین و مره‌خیل پاوه (به فارسی)، نوشته‌شده در ۱۱ تیر ۱۴۰۲؛ بازدید در ۱۱ تیر ۱۴۰۲.
- ↑ تجلیل از دو قهرمان کرمانشاهی حافظ محیط‌زیست توسط رئیس‌جمهور، خبرگزاری کردپرس.
- ↑ قصه فداکاری دو جوان پاوه‌ای که در مبارزه با آتش جنگل معلول شده‌اند: روایت عاشقی در دل آتش، وبگاه روزنامه ایران.
- ↑ قصه فداکاری دو جوان پاوه‌ای در مبارزه با آتش، ایسنا (خبرگزاری دانشجویان ایران).
- ↑ دست‌هایی که برای محیط زیست سوخت و هیچ‌کس آن‌ها را نگرفت[پیوند مرده]، وبگاه روزنامه همشهری.
- ↑ مظفر عبدی و صلاح‌الدین میرانی؛ فداکاران عصر بروکراتیک / ثابت منصوری بایگانی‌شده در ۲۰ ژانویه ۲۰۱۹ توسط Wayback Machine، وبگاه ده‌نگی بانه‌وره.
- ↑ خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا): مهار آتش‌سوزی منطقه حفاظت شده «بوزین و مره‌خیل» (به فارسی)، نوشته‌شده در ۱۶ خرداد ۱۴۰۳؛ بازدید در ۱۶ خرداد ۱۴۰۳.
- ↑ خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا): آتش به جان «بوزین و مره‌خیل» افتاد (به فارسی)، نوشته‌شده در ۲۳ خرداد ۱۴۰۳؛ بازدید در ۲۳ خرداد ۱۴۰۳.
- ↑ خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا): آتش رعد و برق به جان جنگلهای کرمانشاه افتاد (به فارسی)، نوشته‌شده در ۲۳ خرداد ۱۴۰۳؛ بازدید در ۲۳ خرداد ۱۴۰۳.
- ↑ خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا): بوزین و مره‌خیل هنوز می‌سوزد (به فارسی)، نوشته‌شده در ۲۴ خرداد ۱۴۰۳؛ بازدید در ۲۴ خرداد ۱۴۰۳.
- ↑ خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا): آتش بوزین و مره‌خیل بعد از ۴ روز مهار شد (به فارسی)، نوشته‌شده در ۲۵ خرداد ۱۴۰۳؛ بازدید در ۲۵ خرداد ۱۴۰۳.
- ↑ خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا): حریق در ۹۵۰ هکتار از عرصه‌های محیط زیست کرمانشاه (به فارسی)، نوشته‌شده در ۲۸ خرداد ۱۴۰۳؛ بازدید در ۲۸ خرداد ۱۴۰۳.