ممالک سوری-هیتی

ممالک سوری-هیتی تعدادی از ایالت‌های کوچک مستقل بودند که پس از سقوط امپراتوری هیتی در حدود سال ۱۱۸۰ قبل از میلاد به وجود آمدند.

ممالک سوری-هیتی ۹ تا ۷ سده پیش از میلاد مسیح
خاور نزدیک باستان
Portal:Ancient Near East
مناطق و ایالات
میان‌رودانسومریاناکدآشوریهتمدن بابلامپراتوری آشوری نوامپراتوری بابل نو

مصرمصر باستان
ایرانشاهنشاهی هخامنشیایلام (تمدن)ماد
آناتولیهیتی‌هاهوری‌هاممالک سوری-هیتیاورارتو
شام (سرزمین)تاریخ قوم اسرائیلفنیقی‌ها

دوره‌های باستان‌شناسی
گاه‌شناسیعصر برنزفروپاشی عصر برنزعصر آهن
زبان‌ها
زبان اکدیزبان آرامیآشورشناسیخط میخیزبان عیلامیعبری توراتیزبان هیتیزبان هوریزبان فنیقیزبان سومریزبان اورارتویی
ادبیات
ادبیات اکدیمتون هیتیادبیات سومری
اسطوره شناسی
اساطیر بابلیاساطیر هیتیاساطیر بین‌النهریناساطیر مصر
مباحث دیگر
قانون آشورینجوم بابلیقانون بابلیریاضیات بابلیانقانون به خط میخی

ممالک سوری-هیتی به صورت تعدادی واحد سیاسی در عصر آهن در بخش‌های جنوب شرقی ترکیه امروزی و بخش‌های شمال غربی سوریه امروزی بودند که زبان رایج برخی از آن‌ها لووی و برخی دیگر آرامی بود. به این گروه از مملکت‌ها، ممالک هیتی نو (در ادبیات قدیمی‌تر) و لووی-آرامی (در آثار علمی جدیدتر) هم گفته می‌شود. در قدیم به این ناحیه، «سرزمین هاتی و آرام» گفته می‌شد.

پیدایش

ویرایش

این مملکت‌ها پس از فروپاشی پادشاهی جدید هیتی در سده ۱۲ پیش از میلاد به وجود آمدند و تا زمان تسلط امپراتوری آشور بر آن‌ها که در قرن هشتم قبل از میلاد رخ داد، پابرجا بودند.

تاریخ‌نگاران، بر اساس چندین معیار فرهنگی مشابه و مشترک بین هر دو جامعه شمالی (لوویایی) و جنوبی (آرامی) وجود داشت آن‌ها را با هم گروه‌بندی کرده‌اند. تبادل فرهنگی بین آن جوامع به عنوان یک پدیده منطقه‌ای خاص دیده می‌شود، به ویژه با توجه به تمایزات زبانی مهم بین دو زبان اصلی منطقه‌ایو زبان لووی متعلق به گروه آناتولی از زبان‌های هند و اروپایی بود و آرامی متعلق به گروه سامی غربی از زبان‌های سامی.[۱][۲][۳][۴][۵][۶]

این مملکت‌های کوچک از سه واحد سیاسی پیشین سرچمشه گرفتند: یکی شاهزاده‌نشین کارکمیش، که در اصل قلمرو هوری‌ها بود اما توسط هیتی‌ها فتح شده بود؛ دیگری بخشی از قلمرو کیزوواتنا که دارای جمعیت آمیخته لووی-هوری بود؛ و سوم، بخشی از شاهزاده‌نشین تارهونتاشا که عمدتاً لووی بود.

مرکز اصلی هیتی‌ها در اطراف خاتوشا به دلیل ظهور پادشاهی فریگی کاملاً از میان رفت.


منابع

ویرایش
  • [۱]
  • Amadasi-Guzzo, Maria Giulia (2019). "What Do We Know about the Borders and Exchanges between Aram and Phoenicia in the 9th–8th Centuries B.C.E. in Anatolia and Syria?". Aramaean Borders: Defining Aramaean Territories in the 10th–8th Centuries B.C.E. Leiden-Boston: Brill. pp. 149–171. ISBN 9789004398535.
  • Bagg, Ariel M. (2019). "At the Limits of Historical Geography: Reconstructing Aramaean Territories in the West According to the Neo-Assyrian Written Sources". Aramaean Borders: Defining Aramaean Territories in the 10th–8th Centuries B.C.E. Leiden-Boston: Brill. pp. 1–25. ISBN 9789004398535.

پیوند به بیرون

ویرایش
  1. Hawkins 1982, p. 372-441.
  2. Hawkins 1995c, p. 87-101.
  3. Sader 2010, p. 273-300.
  4. Sader 2014, p. 11–36.
  5. Sader 2016, p. 61-76.
  6. Osborne 2020.