ملا عبدالله فاضل تونی
ملا عبدالله بن محمد تونی بشروی[۱] معروف به فاضل تونی، عارف، فقیه و دانشمند سده‌های دهم و یازدهم هجری در دوره صفویه بود. وی در مشهد ساکن و به تدریس و ترویج علوم دینی اشتغال داشت.[۲]
ملاعبداله بشروی ملا عبدالله فاضل تونی | |
|---|---|
| عنوان(ها) | مقدس اردبیلی دوم |
| اطلاعات شخصی | |
| زاده | ملاعبدالله بن محمد تونی بشروی نامعلوم |
| درگذشته | ۱۶ ربیع‌الاول ۱۰۷۱ ۲۹ آبان ۱۰۳۹ شهر کرمانشاه |
| محل دفن | در نزدیکی پل کهنه قره‌سو کرمانشاه روستای منوچهراباد |
| محل اقامت | بشرویه - اصفهان |
| بستگان | بدیع‌الزمان فروزانفر |
ابتدای زندگی
ویرایشتاریخ دقیق ولادتش به خوبی مشخص نیست، اما زادگاه وی، بشرویه است. شهرستان بشرویه در گذشته از توابع تون[۳] محسوب می شده است، که علما، مفاخر و مشاهیر بزرگی از این خاک برخاسته اند که ملاعبداله بشروی یکی از این علمای برجسته این دیار می باشد.
در کتاب‌ها از او به عنوان عالم، فاضل، ماهر، فقیه، صالح، زاهد، عابد و به عنوان مقدس اردبیلی دوم یاد شده‌است.[نیازمند منبع]
تحصیل
ویرایشوی ابتدا همراه برادرش ملا احمد، در مدرسه مولی عبدالله تستری[۴] اصفهان به تحصیل اشتغال ورزید و از مولانا رفیع‌الدین محمد بن حیدر طباطبایی معروف به میرزا رفیعا درس آموخت و در ضمن تحصیل به کار تدریس نیز پرداخت.[۵]
درگذشت
ویرایشعلامه ملاعبداله بشروی در ۱۶ ربیع‌الاول ۱۰۷۱[۶] ـ (۲۹ آبان ۱۰۳۹ خورشیدی و ۱۹ نوامبر ۱۶۶۰ میلادی)[۲] در راه سفر به کربلا، در نزدیکی شهر کرمانشاه درگذشت. آرامگاه وی در نزدیکی پل کهنۀ کرمانشاه نزدیک روستايي منوچهراباد قرار دارد.
شیخعلی‌خان زنگنه که در زمان شاه عباس دوم به سال ۱۰۶۴ق/۱۶۵۳م به عنوان حاکم کرمانشاه منصوب شد، پس از رحلت ملاعبداله بر مزار او بقعه‌ای بنا کرد. این بنا در زمان نامشخصی به کلی تخریب شد، اما در سال‌های دهۀ ۱۳۷۰ بقعه جدیدی برای وی احداث شد.[۷][۸]
آثار
ویرایش- الوافیة
- شرح الارشاد در فقه
- رساله‌ای در اصول فقه
- رساله‌ای در نماز جمعه
- حاشیه بر معالم الاصول
- تعلیقاتی بر مدارک الاحکام
- حاشیه‌ای بر ارشاد علامه
- فهرست بر تهذیب الاحکام شیخ طوسی
پانویس
ویرایش- ↑ سید محمدحسین رضوی کشمیری در مقدمه کتاب «الوافیه» نوشته است: عنوان ملا عبدالله از عناوینی است که علمای بزرگ با این تعبیر از او یاد کرده‌اند و شیخ حر عاملی صاحب کتاب «امل الامل» از او به عنوان: مولانا عبدالله … یاد کرده. میرزا عبدالله افندی و خوانساری هم با همین تعبیر از او یاد کرده‌اند. تنکابنی در کتاب «قصص العلماء» از او به عنوان «آخوند ملا عبدالله» و در الذریعة به نام «عبدالله البشروئی» یاد نموده‌اند. محدث قمی در الکنی و الالقاب می‌نویسد: التونی اذا وصف به الفاضل؛ هرگاه فاضل تونی بگویند مراد «ملا عبدالله بن محمد التونی البشروی» است. همه علما به عنوان «فاضل تونی» در کتب اصول از او یاد کرده‌اند (الوافیة، مقدمه، ص ۱۲).
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ «تقویم تاریخ». وب‌گاه پیام‌نمای شبکهٔ سه، صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران. ۲۹ آبان ۱۳۸۶. دریافت‌شده در ۱۴ آذر ۱۳۸۷.[پیوند مرده]
- ↑ «تون» واقع در جنوب استان خراسان است که با ۲۱۹۵۶ کیلومتر مربع مساحت شامل شهرهای «فردوس» ، «بشرویه» ، «سرایان» و «اسلامیه» به مرکزیت شهرستان فردوس بوده‌است.
- ↑ از اعیان علما در عصر صفویه، ملا عبدالله تستری است. وی از مشایخ مجلسی اول مولا محمدتقی مجلسی است و معاصر مقدس اردبیلی و فاضل تونی بوده است. محدث قمی وی را با القاب: عزالدین، الشیخ الاجل، مروج الملة و الدین، مربی الفقهاء و المحدثین و تاج الزهاد و ناسکین جامع المعقول و المنقول. المجتهد فی الفروع و الاصول ستوده است.
- ↑ خورشید خاوران، ص ۲۵.
- ↑ «فاصل تونی». لغت‌نامهٔ دهخدا. دریافت‌شده در ۱۴ آذر ۱۳۸۷.[پیوند مرده]
- ↑ [پایین تر از شهرک کیانشهر روستايي منوچهراباد بخش مرکزی http://www.irden.com/fun/tour/detail.php?ID=47940 «مقبره فاضل تونی - کرمانشاه»] مقدار
|نشانی=را بررسی کنید (کمک). دریافت‌شده در ۱۴ آذر ۱۳۸۷.[پیوند مرده] - ↑ مفاخر بشرویه، ص ۱۵.
منابع
ویرایش- جمعی از پژوهشگران حوزه علمیه قم. گلشن ابرار. ج ۵، چ ۱، نشر معروف، قم: ۱۳۸۴.