محمودمیرزا

پسر فتحعلی شاه قاجار

محمودمیرزا قاجار، پسر فتحعلی شاه قاجار، شاعر و نویسنده ایرانی است.

محمودمیرزا قاجار
زاده۱۲۱۴ ه‍.ق
تهران
محل زندگیتهران، کاشان، نهاوند
درگذشته۱۲۷۱ ه‍.ق
تهران
زمینه کارینویسنده
ملیتایرانی
دورهفتحعلیشاه قاجار، محمدشاه قاجار
کتاب‌هاسنبلستان، تاریخ قاجاریه، گلشن محمود
فرزند(ان)مبارک میرزا
پدر و مادرفتحعلی شاه قاجار و مریم خانم یهودی

زندگی و تحصیلات

ویرایش

به سال ۱۲۱۴ ه‍.ق به دنیا آمد. از ابتدای زندگی تحت تعلیم میرزا محمد شفیع مازندرانی، صدراعظم بود. وی نزد استادان مختلفی آموزش دید از جمله:

  • علی اکبر خویی (علوم غریبه)
  • عبداللطیف لاریجانی (خوشنویسی)
  • حاجی محمد اصفهانی (آداب قرائت)
  • میرزا رضا مجوسی (ریاضی)
  • حسنعلی مازندرانی (علم اخلاق)
  • میرزا یوسف طرب (فنون شاعری)

مناصب

ویرایش

محمودمیرزا قاجار مدتی به حکومت کاشان رسید و در این مدت محمدتقی سپهر (لسان الملک) در خدمت وی به سر می‌برد. مدتی نیز حاکم نهاوند بود و در این شهر بناهایی نظیر قلعه رویین دز و باغ شاه را ساخت. سپس به حکومت لرستان منصوب شد. در ابتدای سلطنت برادرزاده‌اش محمدشاه قاجار به جرم توطئه علیه شاه دستگیر شد و به تهران روانه شد. وی در ۱۲۷۱ ه‍.ق درگذشت.

آثار محمودمیرزا

ویرایش
  • سفینة المحمود، به امر فتحعلیشاه قاجار، دارای یک مقدمه و چهار مجلس
  • دیوان اشعار
  • تاریخ قاجاریه، تألیف در سال ۱۲۵۶ ه‍. ق[۱]
  • گلشن محمود[۲]
  • سنبلستان به تقلید از گلستان سعدی
  • مقصود جهان که سفرنامه وی از خرم‌آباد به گرمسیر است.[۳]
  • دیوان محمود قاجار
  • محمود التواریخ
  • عهد حسام، که سفرنامه وی به لرستان و خوزستان است و به نام حسام السلطنه حاکم شوشتر نوشته شده‌است.[۴]
  • پرورده خیال[۵]

پانویس

ویرایش
  1. «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۵ اكتبر ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۱۴ نوامبر ۲۰۱۲. تاریخ وارد شده در |archive-date= را بررسی کنید (کمک)
  2. «وبگاه کتب و نسخ خطی». بایگانی‌شده از اصلی در ۴ مارس ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۱۴ نوامبر ۲۰۱۲.
  3. «وبگاه کتب و نسخ خطی». بایگانی‌شده از اصلی در ۴ مارس ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۱۴ نوامبر ۲۰۱۲.
  4. عهد حسام، نوشته محمود میرزا قاجار، به تصحیح ایرج افشار، تهران، میراث مکتوب، 1390
  5. «وبگاه کتابخانه دیجیتال مجلس شورای اسلامی». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۳ فوریه ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۱۴ نوامبر ۲۰۱۲.

منابع

ویرایش
  • فهرست نسخه‌های خطی فارسی، احمد منزوی، مؤسسه همکاری‌های منطقه‌ای، چاپ اول ۱۳۴۹.
  • عهد حسام، سفرنامه خوزستان و لرستان، نوشته محمود میرزا قاجار، به تصحیح ایرج افشار، تهران، میراث مکتوب، ۱۳۹۰.

پیوند به بیرون

ویرایش