محمدکریم خان کرمانی
حاج محمدکریم خان کرمانی (۱۸۷۳-۱۸۱۰) سومین رهبر شیخیه و نفر بعد از سید کاظم رشتی بود.[۱]
زندگی
ویرایشوی فرزند ابراهیم خان ظهیرالدوله پسر عمو و داماد فتحعلی‌شاه است که حاکم کرمان بود. محمد کریمخان بعد از فوت پدر به کربلا رفت و در سلک شاگردان شیخ احمد احسائی درآمد و به سبب استعداد در علوم ائمه اطهار در زمان سید کاظم رشتی و پس از او بالغ بر دویست و شصت و پنج جلد کتاب تصنیف نمود.
آثار
ویرایشمحمد کریم خان کرمانی علاوه بر کتب اعتقادی و حکمت، کتب متعددی در زمینه‌های طب، کیمیا، هندسه، نجوم و هیئت و سایر علوم به رشته تحریر درآورده.[۲]
او در سال ۱۲۸۸ قمری هنگام سفر به عتبات عالیات در سه منزلی کرمان در قریه ته رود درگذشت و درکربلا دفن گردید.[۳][۴]
اگرچه او ادعا می کرد که فقط بیانگر تعالیم شیخ احمد و سید کاظم است، اما کرمانی را باید متفکری اصیل به حساب آورد.[۵]
رد ادعای باب
ویرایشگفته میشود وی از اولین علمای شیخیه است که ادعاهای مسیحایی علی محمد باب را رد کرد و با آن مبارزه کرد. او دهها کتاب ضد بابی نوشت که یکی از آنها رساله ازهاق الباطل فی رد البابیه (درهم شکستن باطل در رد بابیه) است.[۶][۷]
تشویق مردم به مبارزه با اشغال انگلیس
ویرایشدر جریان جداسازی هرات از ایران انگلیس در سال ۱۸۵۶م به بوشهر حمله کرد و برای فشار بر ایران برای خروج از هرات، آن را اشغال کرد. در آن زمان محمد کریم خان با نوشتن کتابی با عنوان «ناصریه» مردم را به مقاومت در برابر اشغال انگلیس تشویق کرد.[۸]
سرنوشت فرقه شیخیه
ویرایشپس از او شیخیه به دو قسمت تقسیم شد: کرمانیه که از پیروان محمد کریم خان کرمانی هستند و اسکوئیه که از پیروان میرزا حسن حائری قرچه داغی که بعدها در رابطه با موسی الاحقیه به الاحقیه معروف شدند. پیروان بخش دوم عموماً عنوان (شیخیه) را رد می کنند و اصرار دارند که از نظر عقیدتی با بقیه شیعیان اثنی عشری تفاوتی ندارند و نسبت به قسمت اول به بقیه شیعیان نزدیکترند.
آثار
ویرایششماره کتب موجود محمد کریم خان کرمانی بیش از دویست و شصت مجلد است.
- ارشاد العوام
- الفطرة السلیمة
- رسالة فی التسدید
- الزام النواصب
- رساله رکن رابع
- رسالة الجامع فی الاحکام
- تیر شهاب در رد باب
- تبصرة المبتدی
- رجوم الشیاطین
- سی فصل
- رسالة فی اسرار الصلاة
- یاقوة حمراء
- دیوان شعر
- هدایه العوام
- مناسک حج
- ناصریه
- حجه القاطعه
- رساله بینه
- مرآت الحکمه
- در جواب شیخ محمد بحرانی
کتب عربی و ریاضیه:
- ضیاءالبصائر
- رساله در علم دوربین
- مرآه المنیر
- در علم ماسه
- وجیزه در علم حساب
- مواقع النجوم
- رساله دذ علم حصیات
- رساله در طول و عرض بلاد
- اسرار النقاط در علم رمل
کتب ریاضیه فارسیه:
- رساله تقویم که همه ساله بکار می‌آید
- رساله حلقه کریمیه
- رساله عزیز خان سردار در باب حقیقت رؤیا
کتب عربیه در علوم متفرقه:
- شهاب الثاقب در رجم النواصب
- ازهاق الباطل در رد باب مرتاب
- جواب سؤال ملا محمود نظان العلما در حقیقت رکن رابع
مری اقدام نمی‌فرمودند مگر اینکه حدیثی در آن باب ببینند.
منابع
ویرایش- ↑ Khodaverdi Tajabadi، Mohammad (مارس ۲۰۱۱). «SHAYKHIYYA AND KIRMAN`S SOCIO-POLITICAL CHANGES IN THE QAJAR PERIO» ((pdf)). INTERNATIONAL JOURNAL Of ACADEMIC RESEARCH. Vol٫ ۳ (۳): ۱۲۶۷. دریافت‌شده در ۲۵ آذر ۲۰۱۱.
- ↑ منصف (۲۰۰۰-۰۱-۰۱). «از زبان هانری کوربن». دریافت‌شده در ۲۰۱۷-۰۲-۱۷.
- ↑ «مکتب شیخی - شیخیه». Ketab al Abrar. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۹-۲۶.
- ↑ منصف (۲۰۰۰-۰۱-۰۱). «زندگی‌نامه مرحوم محمد کریم خان کرمانی (اع) قسمت دوم». دریافت‌شده در ۲۰۱۷-۰۲-۱۷.
- ↑ Corbin, Henry (1977). Spriritual Body and Celestial Earth: From Mazdean Iran to Shi'ite Iran. Princeton University Press, New Jersey. p. 115
- ↑ Lambden, Stephen. "Muhammad Karim Khan Kirmani (1810-1871) - Some Biographical Notes". hurqalya.ucmerced.edu. Hurqalya Publications: Center for Shaykhī and Bābī-Bahā’ī Studies. Retrieved 2020-10-16.
- ↑ Smith, Peter (2000). "Karím Khán Kirmání, Hájí (Muhammad-)". A concise encyclopedia of the Baháʼí Faith. Oxford: Oneworld Publications. p. 216. ISBN 1-85168-184-1.
- ↑ "ناصریه، در اشغال بوشهر توسط انگلستان - مکارم الابرار" [Naseriyeh, in the occupation of Bushehr by England - Makarem al-Abrar]. Retrieved 26 July 2022.