محسن پزشکپور
محسن پزشکپور (زادهٔ ۲ اسفند ۱۳۰۶ در تهران[الف] – درگذشته ۱۶ دی ۱۳۸۹ در تهران[۱]) سیاستمدار و حقوق‌دان ایرانی بود. وی بنیانگذار حزب پان ایرانیست، از بنیان‌گذاران حزب ملت ایران، و همچنین نماینده مجلس شورای ملی در دوره‌های بیست و دوم و بیست و چهارم بود.
محسن پزشکپور | |
|---|---|
 | |
| دبیرکل (بنیانگذار) حزب پان ایرانیست | |
| دوره مسئولیت ۱۳۳۰ – ۱۳۸۹ | |
| نماینده مجلس شورای ملی | |
| دوره مسئولیت ۱۴ مهر ۱۳۴۶ – ۹ شهریور ۱۳۵۰ | |
| حوزه انتخاباتی | خرمشهر |
| دوره مسئولیت ۱۷ شهریور ۱۳۵۴ – ۲۵ دی ۱۳۵۷ | |
| حوزه انتخاباتی | خرمشهر |
| اطلاعات شخصی | |
| زاده | ۲ اسفند ۱۳۰۶ تهران، ایران |
| درگذشته | ۶ دی ۱۳۸۹ تهران |
| آرامگاه | بهشت سکینه، کرج |
| ملیت | ایرانی |
| حزب سیاسی | حزب پان ایرانیست |
| فرزندان | ۱ |
| کمیسیون‌ها | گروه پارلمانی پان‌ایرانیست |
محسن پزشکپور در ۱۳۴۶، در بیست و دومین دوره مجلس شورای ملی، وارد این مجلس شده بود. وی در سال ۱۳۴۹ نطق خود در اعتراض به جدایی بحرین از ایران خواند که در یادها مانده‌است.[۲] پزشکپور در سال ۱۳۵۹ از ایران خارج شد و در سال ۱۳۷۰ به کشور بازگشت.[۲]
زندگی
ویرایشمحسن پزشکپور در ۲ اسفندِ ۱۳۰۶ در منزلی که متعلق به خانواده مادری‌اش بود، در کوچه قلمستان در خیابان امیرآباد، تهران به‌دنیا آمد. پدرش مسئولیت اداره مالیه در ولایات ثلاث به مرکزیت ملایر بود. به‌همراه مادرش، پیش پدرش رفتند؛ و به‌همین خاطر شناسنامه وی به‌نام ملایر ثبت شد. وی پس از بازگشت به تهران، تحصیلات دوره ابتدایی‌اش را در دبستان علامه و سپس با برادرش حسن پزشکپور، در دبستان امیرمعذی درس خواند. دوران نوجوانی وی مصادف شد با اشغال ایران توسط نیروهای روس و انگلیس. او که در دبیرستان البرز تحصیل می‌کرد، به همراه چندتن از دوستان جوانش، به مبارزه با نیروهای اشغالگر پرداختند که بعداً جنبش آنها پان‌ایرانیسم نام گرفت.[۳][۴]
فعالیت سیاسی
ویرایشپانایرانیسم و حزب پان ایرانیست
ویرایشدر سال ۱۳۲۶ محسن پزشکپور، به‌همراه چند تن از دوستان جوانش نظیر داریوش فروهر، علیرضا رئیس، خداداد فرمانفرمائیان و محمدرضا عاملی تهرانی، مکتب پان‌ایرانیسم پایه‌گذاری کردند؛ همچنین افراد این مکتب، به‌هنگام اشغال آذربایجان، به مبارزه با بیگانگان پرداخته بودند. گفته می‌شود او و دوستانش شعارهایی را علیه نیروهای روسی و انگلیسی برروی دیوارهای می‌نوشتند.[۵] در سال ۱۳۳۰ حزب پان ایرانیست رسماً تشکیل شد.[۶] در همان موقع بود که حزب ملت ایران نیز بر پایه پان‌ایرانیسم انشعاب یافت.[۷] در هنگام ساخت نارنجک دستی، علیرضا رئیس کشته شد و محسن پزشکپور به‌پاسداشت او، بیانیه‌ای را منتشر کرد که به‌نوعی اولین مرامنامه حزب پان ایرانیست به‌حساب می‌آمد.[۸]
فرمان رئیس
ویرایشپزشکپور اولین بیانیه و به‌نوعی اولین مرامنامه حزب پان ایرانیست را منتشر کرده‌است. این بیانیه به‌پاسداشت علیرضا رئیس نوشته‌شده بود:
«ما بنیان‌گذاران انجمن که نخستین پایه ایران‌پرستی را بر روی شانه‌های خود برپا کردیم، به خدای خود و شرافت انجمن خود … سوگند یاد می‌کنیم که برای همیشه و تا ابد، جز پان‌ایرانیسم برای خود آرزویی تشخیص ندهیم و انجمن و ایران را جز به سوی این آینده درخشان و دوست‌داشتنی نرانیم».[۹]
مجلس شورای ملی
ویرایشمحسن پزشکپور، از نماینده‌های مجلس شورای ملی در دوره‌های بیست و دوم و بیست و چهارم و همچنین رهبر گروه پارلمانی پان‌ایرانیست بود.[۱۰]
اعتراض به جدایی بحرین
ویرایشمحسن پزشکپور از مخالفان سرسخت جدایی بحرین از ایران بود.[۱۱] وی همچنین تنها نماینده مجلس شورای ملی ایران بود که پشت جایگاه سخنرانی مجلس قرار گرفت و در یک سخنرانی بغض آلود و آتشین، مخالفت بی چون و چرای خود را با جدایی بحرین از ایران اعلام کرد و خواستار استیضاح دولت امیرعباس هویدا شد.[۱۲][۱۳]
پروژه تاریخ شفاهی ایران
ویرایششرح زندگی محسن پزشکپور، در پروژه تاریخ شفاهی ایران به‌کوشش حبیب لاجوردی ثبت شده‌است.[۵]
درگذشت
ویرایشمحسن پزشکپور، در تاریخ ۱۶ دی ۱۳۸۹ در تهران در پی یک بیماری طولانی درگذشت. وی هنگام مرگ ۸۲ سال داشت.[۱۴]
خاکسپاری مخفیانه
ویرایشبنا به گزارش اعضای حزب پان ایرانیست ایران و چندین سایت خبری، پیکر محسن پزشکپور یکشنبه شب به‌طور مخفیانه در بهشت سکینه کرج به خاک سپرده شد. پیش از این، خانواده و نزدیکان محسن پزشکپور اعلام کرده بودند که مراسم خاکسپاری در صبح روز دوشنبه برگزار خواهد شد. اما بدستور وزارت اطلاعاتِ جمهوری اسلامی خانواده آقای پزشکپور مجبور شدند پیکر او را شبانه و با حضور نیروهای امنیتی به خاک بسپارند.[۱۵]
میراث
ویرایشپس از آغاز تهاجم عراق علیه ایران در ۱۳۵۹ خورشیدی، پان ایرانیست‌ها (حزب پان ایرانیست و حزب ملت ایران) تنها گروه اپوزیسیون جمهوری اسلامی بودند که به شرکت در جنگ فراخوان دادند.
محسن پزشکپور نخستین فردی بود که عنوان «دفاع مقدس» را بر جنگ ایران و عراق نهاد.[۱۶]
جستارهای وابسته
ویرایشیادداشتها
ویرایش- ↑ به‌دلیل صدور شناسنامه در ملایر، محل تولد این شهر ثبت شده‌است.
منابع
ویرایش- گفتگوی محسن پزشکپور با پروژه تاریخ شفاهی ایران، دانشگاه هاروارد
- حزب پان ایرانیست به‌روایت اسناد
- علی‌اکبر رزمجو، حزب پان‌ایرانیست. شابک ۹۷۸۹۶۴۶۱۹۶۵۱۳.
- مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران بایگانی‌شده در ۳۰ آوریل ۲۰۲۱ توسط Wayback Machine
- تارنمای رسمی حزب پان ایرانیست
پانویس
ویرایش- ↑ «محسن پزشکپور بنیانگذار حزب «پان ایرانیست» در گذشت». www-radiofarda-com.cdn.ampproject.org. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۴-۲۷.
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ «محسن پزشکپور، مؤسس حزب پان ایرانیست درگذشت». BBC News فارسی. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۷-۳۱.
- ↑ مصاحبه محسن پزشکپور با پروژه تاریخ شفاهی ایران، ۵ فروردین ۱۳۶۳ مصادف با ۲۵ مارس ۱۹۸۴، پاریس، به‌کوشش حبیب لاجوردی
- ↑ «زندگی‌نامه سرور پزشکپور – سازمان جوانان حزب پان ایرانیست». دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۷-۳۱.
- ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ Behnegarsoft.com (۲۰۱۸-۰۸-۲۵). «شهریور 1320 در لابه‌لای کتاب‌های تاریخ/دیدگاه داریوش همایون و محسن پزشکپور | ایبنا». خبرگزاری کتاب ایران (IBNA). دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۸-۱۶.
- ↑ Abrahamian, Ervand (1982). Iran Between Two Revolutions. Princeton University Press. pp. 257–258. ISBN 0-691-10134-5.
- ↑ «در باب جدایی». بایگانی‌شده از اصلی در ۷ اوت ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۱۵ ژوئن ۲۰۱۶.
- ↑ «فرمان رئیس». paniranist.org. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۷-۳۰.
- ↑ www.dsi.co.ir (۱۳۹۹-۰۵-۱۳). «حد یقف فعالیت‌های پان‌ایرانیست‌ها». www.iichs.ir. بایگانی‌شده از اصلی در ۳۰ آوریل ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۶-۲۹.
- ↑ "» گروه پارلمانی پان ایرانیست پان ایرانیست خوزستان | تارنمای تشکیلات خوزستان حزب پان ایرانیست" (به انگلیسی). Retrieved 2021-07-30.
- ↑ فکر می کردم شاه خبر است!، جوان آنلاین.
- ↑ نطق بغض آلود یکی از نمایندگان مجلس شورای ملی مخالف جدایی بحرین در رژیم پهلوی، باشگاه خبرنگاران جوان.
- ↑ بحرین از ایران در مجلس شورای ملی فقط یک مخالف داشت!، فارس.
- ↑ «درگذشت محسن پزشکپور، بنیانگذار حزب پان ایرانیست». www-radiofarda-com.cdn.ampproject.org. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۷-۲۸.
- ↑ Farda News
- ↑ شهدای پان ایرانیست | تارنمای حزب پان ایرانیست
پیوند به بیرون
ویرایش| مناصب احزاب سیاسی | ||
|---|---|---|
| بدون متصدی رهبر کمیته
|
رهبر حزب پان ایرانیست ۱۳۳۰–۱۳۷۶ |
بدون متصدی رهبر شورای رهبری
|
| عنوان جدید | رهبر گروه پارلمانی پان‌ایرانیست ۱۳۳۰–۱۳۴۹ ۱۳۵۶–۱۳۵۷ |
بدون متصدی |
