محرمیت در معماری و شهرسازی، تعریف کردن فضا به گونه‌ای است که در دو جنبه کالبدی و معنایی دارای مرز و حریم باشد.[۱] مرز داشتن در شکل کالبدی متمرکز بر اصولی است که امنیت فضا را شکل می‌دهند و در حیطه معنایی ویژگی‌هایی است که حرمت و ارزش را در فضا به ارمغان می‌آورند به گونه‌ای که فرد در آن دارای حس آرامش و خلوت باشد.[۲]

در معماری غربی اصل privacy به شکل سنتی در تصمیم‌های طراحی مورد نظر قرار می‌گرفت ولی با ظهور سبک‌های معاصر از جمله دیکانستراکشن و فولدینگ این امر با هدف شکل‌دهی سیالیت فضا کمرنگ شده است. رعایت محرمیت و سلسله‌مراتب درون‌گرایی در معماری اسلامی اهمیت ویژه‌ای دارد.[۳][۱] معماری ایران از دوران پیش از اسلام نیز به محرمیت توجهی ویژه داشته است و این امر برخی محققان را متقاعد کرده است که در شکل‌گیری این الگو مسائل اقلیمی را مهمتر از رویکردهای اعتقادی بدانند.[۴] محمدکریم پیرنیا اصل محرمیت را در قالب اصل درون‌گرایی یکی از شاخصه‌های معماری ایرانی می‌داند. به گفته او:

معماران ایرانی با سامان دهی اندام‌های ساختمان در گرداگرد یک یا چند میان سرا، ساختمان را از جهان بیرون جدا می‌کردند و تنها یک هشتی این دو را به هم پیوند می‌داد.

پانویس

ویرایش
  1. ۱٫۰ ۱٫۱ سیفیان، محمدکاضم؛ محمودی، محمدرضا (‍۱۳۸۶). «محرمیت در معماری سنتی ایران» (PDF). نشریه هویت شهر. تهران. ۱ (۱): ۳. دریافت‌شده در ۱۲ ژوئیه ۲۰۱۷. کاراکتر zero width joiner character در |سال= در موقعیت 1 (کمک); تاریخ وارد شده در |سال= را بررسی کنید (کمک)
  2. «محرمیت حرمت و ارزش را در معماری به ارمغان می‌آورد». ایسنا. دریافت‌شده در ۱۲ ژوئیه ۲۰۱۷.
  3. هاشمی زرج آباد، حسن؛ تقوی، عابد (۹۳). «درون گرایی و بازتاب اصل محرمیت در معماری ایرانی - اسلامی نمونه پژوهش میدانی: خانه‌های تاریخی بیرجند». مطالعات فرهنگی اجتماعی خراسان. ۶ (۹). دریافت‌شده در ۱۲ ژوئیه ۲۰۱۷. تاریخ وارد شده در |سال= را بررسی کنید (کمک)
  4. مهدوی‌نژاد، محمدجواد؛ منصورپور، مجید (۱۳۹۴). «محرمیت در الگوی مسکن بومی و به کارگیری آن در معماری معاصر تهران» (PDF). سازمان زیباسازی شهر تهران. دریافت‌شده در ۱۲ ژوئیه ۲۰۱۷.