لیمونن (به انگلیسی: Limonene) با فرمول شیمیایی C10H16 یک ترکیب شیمیایی با شناسه پاب‌کم ۲۲۳۱۱ است؛ که جرم مولی آن 136.24 g/mol می‌باشد. لیمونن یک مایع بی‌رنگ هیدروکربنی از کلاس سیکلوترپن است. معمولاً ایزومر D آن بوی قوی ای مانند پرتقال دارد. در سنتزهای شیمیایی به عنوان پیش ماده‌ای برای Carvone و نیز به عنوان یک حلال تجدیدپذیر در شوینده‌ها بکار می‌روند.[۱] لیمونن از نام لیمو (Lemon) برگرفته شده‌است. پوست لیمو بمانند دیگر مرکبات؛ حاوی مقادیر قابل توجهی از این ترکیب است که منجر به بوی آن می‌گردد. لیمونن یک مولکول کایرال است و منبع بیولوزیکی تولید یک انانتیومر است در واقع منبع صنعتی اصلی حاوی (D-limonene ((+)-limonene که R)-enantiomer)است. همچنین لیمونن راسمیک را به عنوان دیپنتن (dipentene) می‌شناسیم.[۲] D-Limonene به صورت تجاری از طریق دو روش اولیهٔ تقطیر بخار یا جداسازی گریز از مرکز از مرکبات بدست می‌آید.

لیمونن
Skeletal structure of the R-isomer Ball-and-stick model of the R-isomer
شناساگرها
شماره ثبت سی‌ای‌اس ۵۹۸۹-۲۷-۵ ✔Y
پاب‌کم ۲۲۳۱۱, ۴۳۹۲۵۰ (S-isomer)
کم‌اسپایدر ۲۰۹۳۹ (Racemic) ✔Y, ۳۸۸۳۸۶ (S-isomer), ۳۸۹۷۴۷ (R-isomer)
UNII GFD7C86Q1W ✔Y
KEGG D00194 ✔Y
ChEBI CHEBI:15384 ✔Y
ChEMBL CHEMBL۴۴۹۰۶۲ N
جی‌مول-تصاویر سه بعدی Image 1
  • CC1=CCC(CC1)C(=C)C

  • InChI=1S/C10H16/c1-8(2)10-6-4-9(3)5-7-10/h4,10H,1,5-7H2,2-3H3 ✔Y
    Key: XMGQYMWWDOXHJM-UHFFFAOYSA-N ✔Y


    InChI=1/C10H16/c1-8(2)10-6-4-9(3)5-7-10/h4,10H,1,5-7H2,2-3H3
    Key: XMGQYMWWDOXHJM-UHFFFAOYAC

خصوصیات
فرمول مولکولی C10H16
جرم مولی 136.24 g/mol
چگالی 0.8411 g/cm³
دمای ذوب −۷۴٫۳۵ درجه سلسیوس (−۱۰۱٫۸۳ درجه فارنهایت؛ ۱۹۸٫۸۰ کلوین)
دمای جوش ۱۷۶ درجه سلسیوس (۳۴۹ درجه فارنهایت؛ ۴۴۹ کلوین)
خطرات
کدهای ایمنی R۱۰ R۳۸ R۴۳ R50/53
شماره‌های نگهداری S۲۴ S۳۷ S60 S61
لوزی آتش
NFPA 704 four-colored diamondSpecial hazards (white): no code
نقطه اشتعال
به استثنای جایی که اشاره شده‌است در غیر این صورت، داده‌ها برای مواد به وضعیت استانداردشان داده شده‌اند (در 25 °C (۷۷ °F)، ۱۰۰ kPa)
 N (بررسی) (چیست: ✔Y/N؟)
Infobox references

جستارهای وابسته

ویرایش

منابع

ویرایش
  1. Fahlbusch, Karl-Georg; Hammerschmidt, Franz-Josef; Panten, Johannes; Pickenhagen, Wilhelm; Schatkowski, Dietmar; Bauer, Kurt; Garbe, Dorothea; Surburg, Horst (2003). "Flavors and Fragrances". Ullmann's Encyclopedia of Industrial Chemistry. doi:10.1002/14356007.a11_141. شابک ‎۹۷۸−۳−۵۲۷−۳۰۶۷۳−۲
  2. J. L. Simonsen (1947). The Terpenes 1 (2nd ed.). Cambridge University Press. OCLC 477048261
  • «IUPAC GOLD BOOK». دریافت‌شده در ۱۸ مارس ۲۰۱۲.