فردی تایفور
فردی تایفور (به ترکی استانبولی: Ferdi Tayfur)؛ ۱۵ نوامبر ۱۹۴۵ – ۲ ژانویه ۲۰۲۵) خواننده، بازیگر، کارگردان، شاعر، آهنگساز، نویسنده و تاجر مسلمان، از موفق‌ترین و مشهورترین افراد ترکیه بود. وی در حالی که دارای بیش از سی آلبوم موزیک و فیلم در دنیای موسیقی و بازیگری خود می‌باشد در سال ۱۹۸۲ شرکت موسیقی Ferdifon Müzik تأسیس کرد. وی همچنین در سال ۲۰۰۹ وارد صنعت عمران نیز شد. پادشاه آرابسک (به زبان ترکی استانبولی: Arabesk'in Kralı) لقب متداولی است که مردم ترکیه به وی تقدیم کرده‌اند. همچنین از او به عنوان فردی بابا هم یاد می‌شود. برطبق نظرسنجی مردمی برنامه تلویزیونی Şarkılar Bizi Söyler در سال ۲۰۲۱ وی عنوان محبوب‌ترین چهره موزیک ترکیه را کسب کرد. او همچنین یکی از پدیدآوران و پیشروان موسیقی ترکیه است.
| فردی تایفور | |
|---|---|
 تایفور در سال ۲۰۱۹ | |
| اطلاعات پس‌زمینه | |
| نام هنگام تولد | فردی تایفور توران بایبورت |
| زاده | ۱۵ نوامبر ۱۹۴۵ آدانا، ترکیه |
| درگذشته | ۲ ژانویهٔ ۲۰۲۵ (۷۹ سال) آنتالیا، ترکیه |
| ژانر | آرابسک، فولکلور |
| پیشه(ها) | خواننده، نویسنده، آهنگساز، بازیگر، سناریست، تهیه کننده، کارگردان |
| ساز(ها) | باغلاما، عود، قانون، گیتار کلاسیک، گیتار بیس |
| سال‌های فعالیت | ۱۹۶۷–۲۰۲۵ |
| امضا |  |
زندگی
ویرایشفردی تایفور، در تاریخ ۱۵ نوامبر سال ۱۹۴۵ میلادی در شهر آدانا محله حریت (آزادی)، در یک خانواده چهار نفره متولد شد. یک برادر بزرگ و دو خواهر گوچک تر از خودش دارد. پدرش به خاطر علاقه ای که به دوبلور ترکیه ای داشت اسم فردی تایفور را بر روی پسرش نهاد. بزرگترین آرزوی پدر وی این بود که پسرش یک انسان بزرگ و تحصیل کرده شود اما مرگ پدرش در هنگامی که فردی تنها پنج سال داشت همه معادلات را برهم زد و از این رو فردی در دوران کودکی مجبور به کار کردن و ترک کردن مدرسه شد. او ابتدا در یک مغازه قنادی شروع به کار کرد و حتی به گفته خودش خواندن و نوشتن را هم برای اولین بار با نوشته آدانا آنجا فرا گرفته است. فردی بعدها به دلیل صدای زیبایی که داشت در مسابقه خوانندگی رادیو آدانا شرکت کرده و موفق به کسب مقام برتر شد. این مقام راه فردی را در سن ۲۲ به شهر استانبول باز کرد. سه سال بعد فردی با ساخت آهنگ (آرامشی برایم نماند) که بعد ها توسط خوانندگانی از جمله تاتلیسس بازخوانی شد نام خود را به سرتاسر ترکیه معرفی می کند. در سال ۱۹۷۵ وی به شرکت (Elenor) یکی از بزرگترین شرکت‌های موسیقی در ترکیه می پیوندد.
در سال ۲۰۰۰ فردی تایفور بر اثر بیماری سکته کرده که به سبب این حادثه شایعه مرگ وی پخش می شود اما خوشبختانه حیات خود را نمی بازد. وی از معدود هنرمندانی است که در طول حیات خود از مشروبات الکلی دور بوده‌است.
فردی تایفور در طول زندگی خود سه بار ازدواج کرده که اولین ازدواج وی در سال ۱۹۷۴ و ازدواج دوم فردی در سال ۱۹۷۶ با بازیگر سینمای ترکیه (نجلا ناظر) می‌باشد که این پیوند تا سال ۲۰۰۸ ادامه داشت. وی همچنین دارای پنج فرزند می‌باشد.
زندگی حرفه‌ای
ویرایشفردی تایفور در طول سال‌های فعالیت خود بیش از سی آلبوم آهنگ منتشر کرده که بر اساس آمار های سالانه شرکت (Müyap) میانگین فروش آلبوم‌های وی در حدود سه میلیون می‌باشد و هر ساله جزو پنج آلبوم پرفروش بوده‌است.
Prangalar آلبومی است که توسط فردی تایفور از شرکت Ferdifon در ۲۲ می ۱۹۹۲ منتشر شد. این آلبوم در مجموع ۵ میلیون نسخه فروش رفت و آن را به پرفروش ترین آلبوم فردی تایفور و ترکیه تبدیل کرد. تایفور در مورد فروش ۵ میلیونی این آلبوم گفت:
"این نشان می دهد که هم کسانی که من را دوست دارند و هم کسانی که من را دوست ندارند آن نوار را خریده و به آن گوش داده اند."
قطعه Emmioğlu این آلبوم، ساخته خود تایفور از سمت خوانندگانی همچون ماهسون قرمزی گل به صدا درآمده است.
آهنگ Geçen Yıl در ایران مشهور به (نیلییم سن یوکسان اگر) معروف ترین قطعه اوست. ورژن عربی این آهنگ با نام (حبك بحر ماله حدود)در سال ۲۰۰۰ منتشر شده است.
یک سال پس از انتشار آلبوم Prangalar، کنسرت پارک گلخانه استانبول با حضور بیش از دویست هزار نفر آن هم در زمانی که جمعیت شهر تنها با هفت میلیون برابری می کرد برگزار شد که از آن زمان رکورد عنوان بزرگترین کنسرت ترکیه را یدک می کشد.
پس از دهه ۹۰، فردی تایفور در سال ۱۹۹۴، ۱۹۹۵، ۱۹۹۹ و ۲۰۰۷ به عنوان بهترین خواننده سال از سوی شبکه کرال تی وی انتخاب شده‌است. وی همچنین در سال‌های ۱۹۹۶، ۱۹۹۷، ۱۹۹۸، ۲۰۰۴، هم نامزد این عنوان شده بود.
فردی تایفور در طی سال‌های فعالیت خود بیش از ۴۰۰ موسیقی روانه بازار کرده که شعر و موزیک‌های های بیش از نیمی از آنها ساخته خود اوست.
در سال ۱۹۷۶ ساخت فیلمی با نام (چشمه) به وی پیشنهاد داده می‌شود و با این فیلم فردی پا به دنیای سینما هم می‌گذارد. با استناد بر صحبت های آقای محتشم جاندان از سرمایه گذاران فیلم تعداد بلیط های فروش رفته در حدود ۱۲ میلیون می باشد.
وی همچنین همکاری های بسیاری با هنرمندانی از جمله اورهان گنجه بای، ماهسون، سلامی شاهین و… دارا می‌باشد.
مرگ
ویرایشفردی تایفور در ۲ ژانویه ۲۰۲۵ در بیمارستانی در آنتالیا در سن ۷۹ سالگی درگذشت.[۱][۲]
آلبوم‌شناسی
ویرایش| سال | آلبوم‌ها | شرکت | یادداشت |
|---|---|---|---|
| ۱۹۷۵ | Akşam Güneşi / Çiçekler Açsın | Elenor Müzik | |
| Bırak Şu Gurbeti / Sevdalılar Beni Anlar | |||
| Çeşme / Muhtaç Etme Beni | پرفروش‌ترین آلبوم سال | ||
| ۱۹۷۶ | Alıştım / Yağmur Gözyaşım | ||
| Yadeller – Ağlamazsam Uyuyamam | |||
| ۱۹۷۷ | Huzurum Kalmadı | ||
| Benim Gibi Sevenler / Söz Geçmiyor Gönlüme | |||
| Vazgeç Felek / Derbeder | پرفروش‌ترین آلبوم سال | ||
| ۱۹۷۸ | Batan Güneş | ||
| Merak Etme Sen / Söz Veriyorum | |||
| ۱۹۷۹ | Son Sabah | پرفروش‌ترین آلبوم سال | |
| Hapishane (Görüş Günü) / Gönül Oyunu | |||
| ۱۹۸۰ | Yuvasız Kuşlar | ||
| Nisan Yağmuru | |||
| ۱۹۸۱ | İnsan Sevince | ||
| ۱۹۸۲ | Ben De Özledim | Odebs Plak | پرفروش‌ترین آلبوم سال |
| ۱۹۸۳ | Sen de mi Leyla | ||
| ۱۹۸۴ | Yaktı Beni | آلبوم منتخب سال | |
| ۱۹۸۵ | Kurtuldum | Ferdifon Müzik | |
| Ferdifon'dan Seçmeler 1 | |||
| ۱۹۸۶ | Haram Oldu | ||
| Ferdifon'dan Seçmeler 2 | |||
| ۱۹۸۷ | İçimde Bir His Var - Ya Benimsin Ya Toprağın | ||
| Ferdifon'dan Seçmeler 3 | |||
| ۱۹۸۸ | Naz Etme - Canına Okuyacağım | ||
| ۱۹۸۹ | Allah'ım Sen Bilirsin | ||
| Ferdifon'dan Seçmeler 4 | |||
| Gülhane'den Sevgilerle | |||
| ۱۹۹۰ | Hoşçakal | ||
| ۱۹۹۱ | Ferdifon'dan Seçmeler 5 | ||
| Gelirsen - Bana da Söyle | پرفروش‌ترین آلبوم سال | ||
| ۱۹۹۲ | Prangalar | پرفروش‌ترین آلبوم سال | |
| ۱۹۹۴ | Mor Güller - Fadime'nin Düğünü | ||
| ۱۹۹۵ | Dünya "Bir Şarkı Seç Kendine" | ||
| ۱۹۹۶ | Zaman Tüneli Arşiv 1 | ||
| ۱۹۹۷ | Of Dağlar | ||
| ۱۹۹۸ | Ferdi Tayfur Klasikleri Arşiv 2 | ||
| ۱۹۹۹ | Yoksun - Kör Talih | ||
| ۲۰۰۰ | Zengin Olursam | ||
| ۲۰۰۱ | Zaman Tüneli Arşiv 3 | ||
| ۲۰۰۲ | İnceden | ||
| ۲۰۰۳ | Durun Ayaklarım | ||
| Yandı Gönlüm | |||
| ۲۰۰۴ | Ferdifon'dan Seçmeler 6 | ||
| Bir Demet Gül | |||
| ۲۰۰۶ | Aşkın Cezası | ||
| ۲۰۰۷ | Gençliğimin Şarkıları | ||
| ۲۰۰۹ | Boynu Bükük Şarkılarım | آخرین آلبوم وی |
فیلم‌‌شناسی
ویرایش| سال | فیلم | نقش | بازیگری | کارگردان | اثر | نویسندگی | یادداشت |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ۲۰۱۶ | Zor Hayat | خیر | آری | آری | آری | فیلم سینمایی | |
| ۲۰۰۸ | Memur Muzaffer | مظفر موتلو | آری | سریال تلویزیونی | |||
| ۲۰۰۷ | Yersiz Yurtsuz | امرالله | آری | سریال تلویزیونی | |||
| Natuk Baytan Belgeseli | فردی تایفور | آری | |||||
| Ben Ferdi Tayfur | فردی تایفور | آری | |||||
| ۲۰۰۲ | Hayatım Roman | فردی تایفور | آری | سریال تلویزیونی | |||
| ۲۰۰۲ | Reyting Hamdi | آری | سریال تلویزیونی | ||||
| ۱۹۸۹ | Allah'ım Sen Bilirsin | فردی | آری | فیلم سینمایی | |||
| Bu Şehrin Geceleri | فردی | آری | فیلم سینمایی | ||||
| ۱۹۸۸ | Bu Talihimin Canına Okuyacağım | فردی | آری | آری | آری | فیلم سینمایی | |
| Elveda Mutluluklar | فردی | آری | فیلم سینمایی | ||||
| Ah Bir Çocuk Olsaydım | فردی | آری | فیلم سینمایی | ||||
| ۱۹۸۷ | Sevgiler Çiçek Gibi | فردی | آری | آری | فیلم سینمایی | ||
| Ya Benimsin Ya Toprağın | فردی | آری | آری | فیلم سینمایی | |||
| ۱۹۸۶ | İçimde Bir His Var | فردی | آری | آری | آری | فیلم سینمایی | |
| Affet Allah'ım | فردی | آری | آری | آری | آری | فیلم سینمایی | |
| ۱۹۸۵ | Her Şeyim Sensin | فردی | آری | فیلم سینمایی | |||
| Haram Oldu | فردی | آری | آری | آری | فیلم سینمایی | ||
| ۱۹۸۴ | Utanıyorum | فردی | آری | فیلم سینمایی | |||
| Çılgın Arzular | فردی | آری | فیلم سینمایی | ||||
| ۱۹۸۳ | Yaktı Beni | جومالی | آری | فیلم سینمایی | |||
| Kalbimdeki Acı | فردی | آری | فیلم سینمایی | ||||
| Yıldızlar da Kayar | فردی | آری | فیلم سینمایی | ||||
| ۱۹۸۲ | Sen de mi Leyla (film) | فردی | آری | فیلم سینمایی | |||
| Hasret Sancısı | فردی | آری | فیلم سینمایی | ||||
| Günaha Girme | فردی | آری | فیلم سینمایی | ||||
| ۱۹۸۱ | Kara Gurbet | فردی | آری | فیلم سینمایی | |||
| Ben de Özledim (film) | فردی | آری | فیلم سینمایی | ||||
| Olmaz Olsun (film) | فردی | آری | فیلم سینمایی | ||||
| Bir Damla Ateş | فردی | آری | فیلم سینمایی | ||||
| ۱۹۸۰ | Durdurun Dünyayı (film) | فردی | آری | فیلم سینمایی | |||
| Huzurum Kalmadı | فردی | آری | آری | فیلم سینمایی | |||
| Boynu Bükük | فردی | آری | فیلم سینمایی | ||||
| ۱۹۷۹ | İnsan Sevince | فردی | آری | آری | فیلم سینمایی | ||
| Yuvasız Kuşlar | فردی | آری | فیلم سینمایی | ||||
| ۱۹۷۸ | Son Sabah | فردی | آری | فیلم سینمایی | |||
| Batan Güneş | فردی | آری | فیلم سینمایی | ||||
| Yadeller | فردی | آری | فیلم سینمایی | ||||
| ۱۹۷۷ | Benim Gibi Sevenler | فردی | آری | آری | فیلم سینمایی | ||
| Derbeder | فردی | آری | فیلم سینمایی | ||||
| ۱۹۷۶ | Çeşme | فردی | آری | فیلم سینمایی |
منابع
ویرایش- ↑ "Arabesk müziğinin ünlü ismi Ferdi Tayfur hayatını kaybetti". ntv.com.tr (به ترکی استانبولی). 2 January 2025. Retrieved 2 January 2025.
- ↑ "Son dakika... Ferdi Tayfur hayatını kaybetti". www.bugunhaber.com (به ترکی استانبولی). 2 January 2025.
- مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Ferdi Tayfur». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۱۷ نوامبر ۲۰۱۵.
- NTV (۲۰۱۹). «Ferdi Tayfur'a oğlunun böbreği nakledildi». NTV.
- «Tuğçe Tayfur babası Ferdi Tayfur'un son halini paylaştı». NTV.