فاروق در لغت به معنای کسی که امور را از یکدیگر فرق می‌گذارد و تمییز می‌دهد.[۱] یا آن که فرق گذارد حق را از باطل دانسته شده‌است.[۲] و به عنوان لقب به‌کار می‌رود.

فاروق از القاب علی بن ابی طالب و عمر خطاب بوده

است.

ابورافع گفته است در ربذه نزد ابوذر بودیم که گفت: شما گرفتار فتنه‌ای خواهید شد پس تقوا پیشه کنید و از علی بن ابی طالب تبعیت نمایید چه از پیامبر شنیدم که به او می‌گفت: تو اولین مومن به من هستی و اولین فردی هستی که در قیامت با من مصافحه می‌کنی٬ تو صدیق اکبر و فاروقی هستی که بین حق و باطل جدایی می‌افکنی...».(ابن ابی الحدید شرح نهج البلاغه ج۱۳ ص۲۲۸

دانشمندان اهل سنت

ویرایش

اجماع دانشمندان اهل سنت بر آن است که لقب فاروق مختص عمر بن خطاب است و تقریباً در تمامی کتب اهل سنت از این لقب برای او استفاده می‌شود.[۳][۴][۵][۶][۷][۸][۹]

با این حال طبری نقل کرده است که در این مورد بین مسلمانان اختلاف نظر وجود دارد.

دانشمندان شیعه

ویرایش

دانشمندان شیعه از جمله طبرسی در الإحتجاج[۱۰] و شیخ طوسی در الأمالی[۱۱]بر اساس روایات و اخبار بر این باورند که فاروق لقبی است که محمد بن عبدالله پیامبر اسلام بر علی بن ابی طالب قرار داده‌است.[۱۲]

دلیل انتخاب این لقب برای امام اول شیعیان توسط پیامبر اسلام این بود که ایشان اولین کسی بود که به اسلام روی آورد و ممیز حق از باطل لقب گرفت.

توضیحات بیشتر

ویرایش

البته بر طبق نظر روایات مستند، گفته می‌شود که این عنوان توسط یهودیان در مورد خلیفه دوم اهل سنت به کار می‌رفت و با تکرار این عنوان برای او، در جامعه نیز توسط اهل سنت مورد استفاده قرار می‌گرفت.

راویان اهل سنت نیز عموما عطای این لقب را به عمر بن خطاب از طرف پیامبر اسلام نمی دانند.

منابع

ویرایش
  1. لغت نامه دهخدا به نقل از اقرب الموارد
  2. لغت نامه دهخدا
  3. تاریخ الطبری، طبری، ج۳، ص۲۶۷
  4. أسد الغابة، ابن الأثیر، ج۴، ص۵۷
  5. نورالابصار فی مناقب آل بیت النبی المختار/91.
  6. وهو عمر بن الخطاب بن نفیل بن عبدالعزی بن ریاح بن عبدالله بن قرط بن رزاح بن عدی ابن کعب بن لؤی بن غالب بن فهر بن مالک بن النضر بن کنانة بن خزیمة بن مدرکة بن الیاس بن مضر بن نزاربن معد بن عدنان القرشی ابو حفص العدوی الملقب بالفاروق قیل لقبه بذلک اهل الکتاب. البدایة والنهایة فی التاریخ، ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، ج۷، ص۱۳۳ مشاهده متن:[۱] بایگانی‌شده در ۳۱ ژوئیه ۲۰۱۳ توسط Wayback Machine
  7. الطبقات الکبری، محمد بن سعد، ج۳، ص۲۷۰
  8. «عمر فاروق رضی الله عنه که بود؟ "بر اساس منابع کتب اهل سنت و اهل شیعه"». ندای سنت. ۲۰۱۶-۱۰-۱۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۱-۰۳.
  9. «الفاروق: لماذا لقب عمر بن الخطاب بلقب الفاروق ؟». لماذا (به عربی). ۲۰۱۶-۱۲-۰۶. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۱-۰۳.
  10. الإحتجاج، طبرسی، احمد بن علی، ص۷۳، نشر مرتضی، مشهد، ۱۴۰۳ هجری قمری.
  11. الأمالی، شیخ طوسی، ص۱۴۸، انتشارات دارالثقافة، قم، ۱۴۱۴ هجری قمری.
  12. برای توضیح بیشتر: [۲]