ساینتیسم یا علم‌گرایی (به انگلیسی: Scientism) (که در برخی منابع فارسی‌زبان سیانتیسم هم خوانده شده)، دیدگاهی فلسفی است که روش‌های علوم طبیعی را برتر از تمامی روش‌های جستجوییِ انسانی می‌داند. علم گرایی به معنای اعتقاد به لزوم محوریت علوم تجربی و روش تجربی در همه شئون زندگی است.[۱] علم‌گرایی، تنها روش‌های تجربی و استدلالی را جهت توضیح تمامی ابعاد فیزیکی، اجتماعی، فرهنگی و روانی، قابل قبول می‌داند. این دیدگاه، متأثر از تجربی‌گرایی غالب در دوران روشنگری بوده و همچنین، همبسته با پوزیتیویسم آگوست کنت (۱۷۹۸ میلادی - ۱۸۵۷ میلادی) دانسته می‌شود. کنت، معتقد بود که دانش حقیقی تنها از راه تجربه حسی حاصل می‌شود. فریدریش فون هایک (۱۹۵۲ میلادی) دیدگاه کنت را دیدگاهی افراطی دانسته و معتقد بود که این نحوه نگاه، فلسفه منطقی علم را به عقیده‌ای غیرمنطقی و یک ایدئولوژی تبدیل می‌کند. امروزه از طرف برخی کلمه علم‌گرایی یا علم‌زدگی به عنوان واژه‌ای تحقیرآمیز استفاده می‌شود.[۲][۳]

پیوند به بیرون

ویرایش

منابع و پانویس

ویرایش
  1. دکتر محمد محمد رضایی (۱سال انتشار۳۹۱اندیشه اسلامی ۲، دفتر نشر معارف، ص. ۷۹، شابک ۹۷۸−۹۶۴−۵۳۱−۱۱۱۱−۵ مقدار |شابک= را بررسی کنید: invalid character (کمک) تاریخ وارد شده در |سال= را بررسی کنید (کمک)
  2. Encyclopedia of Science, Technology, and Ethics, Scientism بایگانی‌شده در ۳ سپتامبر ۲۰۱۱ توسط Wayback Machine, 2001-2006 by Macmillan Reference USA
  3. Scientism: "Pejorative term for the belief that the methods of natural science, or the categories and things recognized in natural science, form the only proper elements in any philosophical or other inquiry. The classic statement of scientism is the physicist E. Rutherford's saying 'there is physics and there is stamp-collecting.'", definition from The Oxford Dictionary of Philosophy. n.d.