عروس

عروس یا پیو به زن در شب ازدواج گفته می‌شود. نوع و کیفیت مراسم ازدواج و پوشش عروس و داماد (همسر عروس) به فرهنگ و آداب جامعه بستگی دارد. امروزه لباس توری و سپید رنگ در بسیاری از کشورها مرسوم است.^[۱]

عروس از ریشه واژه‌ای عربی ( از ریشه یونانی و واژه اروس خدای شهوت جنسی یونان هست که عربی شده است) است که همچنین به‌عنوان نوعی نسبت خویشاوندی سببی هم به‌کار می‌رود به این معنا که همسرِ پسر شخص عروس شخص است . پیو معادل فارسی این واژه است. به عروسی نیز پیوگانی می‌گویند. این واژه در زبان تالشی و دیگر زبانان مرتبط با فارسی همچنان محفوظ است. در لری به عروس ' بئوک' گفته می شود و مراسم عروسی در بین قوم لر با آداب و رسومات خاص خود برگزار می شود.

کلمه اروس(با الف) در زبان اوستایی که نیای زبان ایران است، سه ریشه دارد سپید ، زیبا و راست و طبق نظریه برخی زبان شناسان در عربی از این کلمه وام گرفته شده است زیرا ریشه این کلمه، حالت دیگری در زبان عربی ندارد.^[۲] عروس برای میهمان های خود باید جشن بگیرد.

ریشه‌شناسی

عروس وام‌واژه‌ای از عربی است و برابر فارسی آن وِیو، وَیوگ یا بَیوگ^[۳] است و به جشن ازدواج هم جشن بیوگانی گفته می‌شود.^[۴]در میان زبان های ایرانی، زبان های زازاکی (ویو، ویوه)، تاتی (ویه) و تالشی (ویو) این واژه را حفظ کرده اند. ایران‌دخت مهرپرور در نوشته‌ای در روزنامهٔ امرداد می‌نویسد: واژگانی مانند عزیز و عروس پارسی بوده‌اند. پیشوندهای ا و ان در ایران باستان برای منفی کردن به‌کار می‌رفته. برای نمونه واژهٔ ژیژ به چشم ناخشنود بوده که عکس آن اژیژ بوده و برای فهم اعراب تبدیل شده به ازیز و سپس عزیز. برای واژهٔ عروس نیز چنین تعبیری وجود دارد.