عبدالرحیم صاحب‌الفصول

عبدالرحیم صاحب‌الفصول (۱۲۹۴ قمری/ ۱۲۵۶ شمسی - ۱۳۶۷ قمری/ ۱۳۲۷ شمسی)) مشهور به حائری، نویسنده، شاعر و عارف معاصر ایرانی است.

وی که ساکن تهران بوده‌است در ۱۳۴۵ قمری یکسال پس از تخریب بناهای قبور بقیع توسط وهابیون و خودداری مسلمانان از سفر حج، با هزار نفر از شام راهی حجاز شد. عبدالعزیز سعودی (پادشاه عربستان) از وی استقبال کرد. صاحب الفصول از پادشاه خواست صورتِ قبور معلوم گشته و تجدید شود که طی توافق‌نامه ای مورد پذیرش پادشاه عربستان واقع شد، چنان‌که تا حال همانگونه باقی است.

وی در جنوب غرب تهران، خیابان کارون جنوبی تقاطع خیابان هاشمی داخل مسجد حائري مدفون است.

سنگ نوشته قبر ایشان

قبر نوشته بی مانندی که به خط خودش یادگار مانده بود و روی قبرش نوشته شده ، خود سندی گویا از یک دوره زندگی پر افتخار و پرثمر و مرتبه متعالی اوست

صورت ماينقش على لوح القبر في كل مكان : بسم الله الرحمن الرحيم - الاکل شیئی هالک غیر وجهه

الحمد الله الذي خلق الموت و الحياة ليبلوكم ايكم احسن عملاً و الصلوة على انبياء الله و خلفائه و مظاهر امره و امنائه و اخص بافضلها افضلهم وباكملها اكملهم محمدأ و آله ولا ابغى عنهم حولا و بعد هذا قبر من دخل في الدنيا غريبا و عاش فيها غريبا و خرج منها غريبا ، قد نال منها المراد كما اراد فعاد إلى المعاد على الميعاد ، فضلاً من الله رضي الله عنه في الآخرة كما ارضاء في الاولى، و هو الشيخ عبد الرحيم بن الشيخ عبد الحسين بن الشيخ محمد حسین صاحب الفصول غفر الله ذنوبهم و ستر عيوبهم . وقد ضمن صاحب هذا القبر لوانده و قاصده ان يقضى الله يفضله حاجه له و يحل مشكله بشرط ان لا يكون و فوده للامتحان و رجائي بفضل الله تعالى ان لا يخيب عبده في هذا الضمان.

هر که آید از صفا بر این مزار

مشکلش را حل نماید کردگار

گر جفا دیدی قدم دیگر منه

ور وفا دیدی دل از ما برمدار

  و قد انتقل الى الدنيا في ارض کربلا حائر الحسين عليه السلام في أول الساعة الثانية من اليوم الثاني من الشهر الثالث من السنة الاولى من المائة العاشرة من الهجرة الاحمديه على الهاجر صلواة ابديه و عاش فيها قريبا من عشرين سنة مشتغلا على مشايخها و مشايخ النجف الاشرف بالعلوم الدينيه ثم تحول الى اصبهان واقام بها عشر سنين مقيماً للوظائف الشرعية ثم عاد الى كربلا و استسعد بالتشرف فيها عشر سنين ثم اقتضا اضطراب العراق و انقلاب الافاق مهاجرته منها فرجع الى طهران وبقى هناك برهة من الزمان - ثم ارتحل من الدنيا الى الآخرة بحمد الله و حسن توفيقه سالماً غائماً فرحا مسروراً قائلا  :

وفدت على الكريم بغير زاد

من الحسنات و القلب السليم

و حمل الزاد اقبح كل شيئي

اذا كان الوفود على الكريم

بعد از دفن جسد ، شاعر بلند پایه و خوش ذوق ، افسر خوانسار که از ارادتمندان ایشان بود ، دو بیتی ذیل را که گویای سال رحلت او نیز می باشد سروده و در پایان متن فوق بر روی سنگ قبر نقش شده است :

رفت از دنیای فانی سوى جنات النعيم

ثانی اثنین کمیلی در صراط المستقيم

سال فوت او افسر خوانسار گفت

مات مولایی فقیه ابن الفقيه عبدالرحيم

ترجمه :

آگاه باشید که هر چیز غیر از وجه خداوند متعال ، از بین رونده است . سپاس خداوندی را که مرگ و زندگی را آفرید تا شما را بیازماید که کدامین از شما از نظر عمل و کار برترید و درود بر پیامبران او و خلفا و مظاهر امر و امینان او که مخصوص گردانید افضل آنها را به افضل و اکمل آنها را به اکمل صلواة خود که محمد و آلش باشند ، که از آنها هرگز به دیگری رو آور نیستم . و بعد این قبر کسی است که در دنیا غریب آمد و در آن غریب زندگی کرد و از آن غریب رفت و محققاً از دنیا آنچه را که خواسته بود بدان دست یافت و به بازگشتنگاه خود بازگشت بر حسب وعده ای مقرر به سبب فضلی که خداوند متعال به او داشت که از او راضی باد در آخرت همچنانکه او را در دنیا راضی گردانید و او شیخ عبدالرحیم فرزند شیخ عبدالحسین فرزند شیخ محمد حسین صاحب الفصول می باشد که خداوند گناهشان را بیامرزد و عیوبشان را بپوشاند . و به تحقیق ، صاحب این قبر ضمانت می کند برای زیارت کننده و قصد کننده خود که خداوند به فضل خود حاجت او را بر آورد و مشکلش را حل نماید بشرط اینکه این زیارت او برای امتحان نباشد و امیدوار است که خداوند به فضل خود این بنده اش را در این ضمانت ناامید نگرداند .

هر که آید از صفا بر این مزار

مشکلش را حل نماید کردگار

گر جفا دیدی قدم دیگر منه

ور وفا دیدی دل از ما برمدار .

به دنیا آمد در کربلا حائر الحسين عليه السلام در ساعت اول روز دوم ماه سوم ( ربیع الاول ) یک هزار و دویست و نود و چهار از هجرت احمدیه که بر او باد صلوات ابدیه و زندگی کرد در آن شهر نزدیک به بیست سال که درس می گرفت از مشایخ آن شهر و مشایخ نجف اشرف علوم دینی را ، سپس به اصفهان منتقل و در آن شهر ده سال برای اقامه وظایف شرعی اقامت نمود ، سپس به کربلا معاودت کرده و ده سال در آنجا ماند ، پس از آن نا آرامی عراق و انقلاب آفاق ، مهاجرت او را از آنجا به تهران اقتضا کرده و مدتی در آنجا ماند . سپس از دنیا به سوی آخرت رحلت کرد با حمد و سپاس خداوندی و حسن توفیق او سالم ، غانم ، خوشحال و مسرور ، در حالی که می گفت : وارد شدم به پیشگاه خداوند کریمی بی زاد و راحله ای از حسنات و با قلبی سلیم ، و چه زشت است حمل زاد و توشه با خود ، وقتی که بنده وارد شدم به پیشگاه خداوند کریمی بی زاد و راحله ای از حسنات و با قلبی سلیم ، و چه زشت است حمل زاد و توشه با خود ، وقتی که بنده وارد شود به پیشگاه خداوند کریمی . (نقل از چاپ سوم کتاب نامه های حائری <نهج البصیره> سعید غفار زاده)

تالیفات

«هدایه العامه فی اثبات الامامه»، «منظومه موجز المقال در علم درایه» و «منظومه ادربیع فصولی»

جد

جد اعلای وی احتمالاً شیخ محمدحسین اصفهانی (متوفای ۱۲۶۱ هـ. ق) صاحب کتاب الفصول الغرویه در علم اصول فقه است که خاندانش به «صاحب‌الفصول» مشهورند.

یکی از پسران وی به نام مهدی دارای جلسات درسیِ اخلاق و عرفان بودند و در دي ماه سال ٩٧ به ديار باقي شتافتند.

پیوند به بیرون

http://www.haery.net