عاشیق حسین جوان
عاشیق حسین جوان یکی از سرشناسترین عاشیقهای قرن بیستم بود.[۱][۲][۳]
حسین جوان | |
|---|---|
| زاده | ۱۹۱۶ روستای آتی‌کندی منطقه قره داغ |
| درگذشته | ۱۴ نوامبر ۱۹۸۵ ناحیه قاسم اوا در گنجه |
| زمینه کاری | عاشیق |
| ملیت | ایرانی |
| پدر و مادر | میکائیل و زهره |
حسین میکائیل اوغلو علیف، معروف به حسین جوان (جاوان)، متولد آتی‌کندی شهرستان کلیبر است. او در سال ۱۹۱۶ چشم به جهان گشود. پدرش را در کودکی از دست داد و مادرش زهره او را به قفقاز برد.[۴] حسین در ۷ سالگی احشام دیگران را می‌چراند. در ۱۹۲۷ شاگرد عاشیق موسی (برادرزاده عاشیق علی‌عسگر) شد. عاشیق موسی رموز عاشیقی و ادبیات شفاهی مردمی آذربایجان را به حسین آموخت. حسین سرایش را از سالهای ۱۳۱۸، با تخلص فرمان، شروع کرد ولی اندکی بعد تخلص خود را به جوان تغییر داد.[۵] عاشیق حسین در ۱۹۳۸ به تبریز آمد. چون در سال ۱۹۴۶ تئاتر ملی در تبریز تشکیل شد، او معاون مدیر این تئاتر بوده و نغمه‌های انقلابی را نیز اجرا می‌کرد. بعد از سقوط حکومت ملی آذربایجان عاشیق حسین به اتحاد شوروی پناهنده شد. او در دهه هنر و ادبیات آذربایجان در مسکو، رهبر دسته عاشیقها بود. در همین رابطه، حسین جوان از طرف صدر عالی اتحاد جماهیر شوروی به دریافت نشان شرافت مفتخر شد.[۶] حسین جوان در ۱۹۸۵ درگذشت[۷][۸] و در ناحیه قاسم اوا گنجه دفن شد.[۵]
آثار حسین جوان
ویرایش- زیبایی صدا و مهارت حسین جوان در آوازخوانی کم نظیر است. نمونه‌های زیادی از اجراهای او را می‌توان در فضای مجازی پیدا کرد.[۹]
- نه کتاب، از آثار حسین جوان، در باکو منتشر شده است:[۱۰]
- Azadlıg Mahnıları, Bakü, ۱۹۵۰
- Aşığın Arzuları, Bakü, ۱۹۵۰
- Şerler, Bakü, ۱۹۵۳
- Sedefli Saz, Bakü, ۱۹۵۶
- Goşmalar, Bakü, ۱۹۵۹
- Şerler, Bakü, ۱۹۶۲
- Danış Telli Sazım, Bakü, ۱۹۶۶
- El Aşığı, Bakü, ۱۹۷۵
- Bahar Kimi, Bakü, ۱۹۷۹
- برخی از سروده‌های حسین جوان، بعنوان نمونه اوج موسیقی عاشیقی، در کتابهای "گزیده اشعار عاشیقی آذربایجان"[۱۱] و عاشیق حسین جاوان "باهار سوراغیندا"[۱۲] چاپ شده است.
- عاشیق حسین ساعی زندگی حسین جوان و عاشیق عباس توفارقانلی را در فرم داستان عاشیقی تألیف کرده است.[۱۳]
نمونه‌ای از سروده‌های حسین جوان
ویرایشدر این بخش مطلع نمونه سروده‌های عاشیق حسین جوان در قالب‌های گرایلی، قوشما، و تجنیس ارائه می‌شوند.[۱۴][۱۵]
- نمونه گرایلی:[۱۱]
| Ay qabaqli hilal qaşli | ای ماهروی کمان ابرو، | |
| Qumran gözlü, ağrin alim | و خمار چشم دردت به جانم باد. | |
| Ceyran kimi şux baxişli | به خاطر آن نگاه معصومانه آهو وش ت، | |
| Işvə--nazli ağrin alim | و عشوه و نازت با دل و جان بفدای تو می‌روم. . |
- نمونه قوشما (گزللمه= Gözəlləmə):[۱۱]
| Çəkilib qüdrətdən qaşlarin qözel | ای زیباروی! خالق با تمام مهارتش ابروهایت را رسم نموده، | |
| Kimin olacaqsan yari, bəxtəvər | خوش است آنکس که یارش تو خواهی شد. | |
| Tökülüp gərdənə ipək saçlarin | گیسوان ابریشمین بر روی گردنت غلتیده‌اند، | |
| Kim hörüpdir o saçlari, bəxtəvər | 'خوشا آنکس که آن گیسو را تنیده . |
| Ya divani, ya da təcnis çal, a çal! | Aşıq, götür doqquz telli sazını | |
| Əsirgəmə, kəlləsindən, çal, a çal! | Düşmən üçün seç qılıncın sazını | |
| Qəmli aşıq qəlbin neçin döyünü | Yaxşı aşbaz tanır yaxşı düyünü | |
| Bir ilmək yox, üçün möhkəm çal, a çal | Möhkəm bağla, açılmasın düyünü | |
| Faydasızdır zər-qızıllar, axçalar | Nə vaxtacan fələk mənə ax çalar? | |
| Deyərlər ki, qoca aşıq, çal, a çal | Cavan Hüseyn, qara xəttin ağ çalar |
اطلاعات بیشتر
ویرایش- حسین جوان در آواز عاشیقی سبکی نو آورانهٔ ایجاد کرد. از پیروان اصلی این سبک عاشیق عبدالعلی نوری بود.[۱۷]
- بعد از پناهنده شدن حسین جوان به اتحاد شوروی، تعقیب کنندگان به جای او عاشیق حسین زیاد اوغلی را دستگیر کرده و تحت شکنجه کشتند. حسین جوان در عزای رفیقش چنین سرود:[۵]
| آزادلیق مشعلی سونرمی جلاد؟ | جلاد! مشعل آزادی خاموش نمی‌گردد | |
| حقی سئون حقدن دونرمی جلاد؟ | آنکه حق خود شناخت از آن نمی‌گذرد | |
| قورتولوش بایراغی ائنرمی جلاد؟ | ای جلاد! پرچم همبستگی پایین نخواهد آمد، | |
| اوندان الهام آلیر هر قوجا ،جوان | چرا که هر پیر و جوان از آن الهام می‌گیرد. |
منابع
ویرایش- ↑ عاشیق علی عبادی (۱۴ اسفند ۱۳۹۱). «نگاه تاریخی به موسیقی عاشیق درآذربایجانشرقی». باشگاه خبرنگاران تبریز.
- ↑ «موسیقی در استان آذربایجان شرقی». سازمان مدیریت تبلیغات اسلامی. بایگانی‌شده از اصلی در ۹ سپتامبر ۲۰۱۶.
- ↑ علی‌اکبر قدیمی (۲۵ فروردین ۱۳۸۶). «گر جان عاشق دم زند …». شبکه اینترنتی آفتاب.
- ↑ رضا همراز. «منیم آدیم عاشیق حسین جوان دی». گالری موسیقی آذربایجان. بایگانی‌شده از اصلی در ۲ مه ۲۰۱۴.
- ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ ۵٫۲ محسن محمودی تراکمه (۱۱ شهریور ۱۳۹۱). «آذربایجان موسیقی سی». بایگانی‌شده از اصلی در ۳ سپتامبر ۲۰۲۱.
- ↑ «Azadlıqsevər aşıq». "KÜR" İnformasiya Agentliyi. ۱۵ فوریه ۲۰۱۲. پارامتر
|پیوند=ناموجود یا خالی (کمک) - ↑ «عاشیق حسین جوان».
- ↑ «Âşıq Hüseyin Cavan». azerbaycan.diledebiyat.net. Ağustos 29, 2010. بایگانی‌شده از اصلی در 2 مه 2014. تاریخ وارد شده در
|تاریخ=را بررسی کنید (کمک) - ↑ «Aşıq Hüseyn Cavanın ifasında İrəvançuxuru havası». یوتوب.
- ↑ «ÂŞIK HÜSEYN CAVAN (1916 - 1985)». Azerbaycan Edebiyatı İsimler Sözlüğü. ۲۰۱۲. بایگانی‌شده از اصلی در ۵ مارس ۲۰۱۶.
- ↑ ۱۱٫۰ ۱۱٫۱ ۱۱٫۲ ۱۱٫۳ «گزیده اشعار عاشیقی آذربایجان» (PDF).
- ↑ شکری‌کلان، محسن (۱۳۹۰). عاشیق حسین جاوان "باهار سوراغیندا". اختر.
- ↑ ساعی، حسین (۱۳۸۱). توفارقانلی عباس و حسین جوان. اختر.
- ↑ «Ashiq poems- Proverbs and sayings».
- ↑ «Aşıq şeiri».
- ↑ «لغتنامه دهخدا: تجنیس». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۷ آوریل ۲۰۱۴.
- ↑ مرتضی مجدفر (۳ تیر ۱۳۸۲). «یادداشتی دربارهٔ عاشیق عبدالعلی، هنرمند مردمی آذربایجان:سوک سرود قوپوزها». روزنامه همشهری.
پیوند به‌بیرون
ویرایشصفحه ویکیپدیای ترکی آذربایجانی: Aşıq Hüseyn Cavan