شغاد

شَغاد یا شُغاد یا (شگاد) برادر ناتنی رستم از مادری کنیز بود که موجب کشته شدن رستم و دیگر برادرش زواره و رخش‌رستم شد. زال پس از تولد شغاد از ستاره‌شماران خواست تا آینده او را پیش‌گویی کنند و ستاره‌شماران چون زیج و اسطرلاب انداختند بر یکدیگر خیره ماندند و چون نزد زال آمدند اختر او را بسیار شوم تعبیر کردند که او بانی و باعث نابودی دودمان نریمان خواهد شد، از ایران و سیستان بسیار کشته خواهد شد.

شغاد
صحنه‌ای از شاهنامه؛ مرگ رستم و کشته‌شدن شغاد به دست او
اطلاعات کلی
نام	.....
منصب	داماد شاه کابل در شاهنامه
نژاد	نیرمیان
دودمان	سیستانی
ملیت	ایرانی،(سیستانی)
سایر اطلاعات
شناخته‌شده	تله و دام نهادن
نوع تله	چاه سرپوشیده
هدف تله	کشتن رستم و زواره
علت تله	رهایی از پرداخت باج و حسادت بسیار
نتیجه تله	کشته شدن رستم
خانواده
نام نیا	سام
نام پدر	زال
نام مادر	از کنیزان
نام همسر	دختر شاه کابل
برادر	ناتنی رستم و زواره

شغاد در شاهنامه

زال او را به کابل فرستاد و شغاد چون پر و بال یافت داماد شاه کابل شد. شاه کابل باید هر سال به اندازه یک چرم گاو به رستم یا دولت او خراج می‌پرداخت و شاه کابل در اندیشه بود تا این خراج را نپردازد. چون هنگام اخذ خراج شد باجگیران کابلستان را برهم زدند و از این کار، شغاد آزرده شد و خواست با ترفندی رستم را از حیات محروم و کابل را از دیون خلاص نماید.

طبق نقشه باید شغاد به زابل می‌آمد تا رستم را به جنگ شاه کابل تحریک نماید و شاه کابل هم طبق نقشه باید در شکارگاه چاه‌های متعدد حفر می‌نمود و آنها را پر از تیغ و نیزه می‌کرد و با خار و خاشاک رویش را مستور می‌نمود. آن‌گاه رستم و زواره را به بهانهٔ شکار به آنجا می‌برد تا در تاخت و تاز در گودال‌ها فرو افتند. شاه کابل و شغاد در واپسین لحظات نزد رستم آمدند و رستم نقشه انتقام کشید و به شغاد گفت درندگان امشب از جسد من سور یابند، تیر و کمانم را به من ده تا هنگام حمله درندگان آن‌ها را بکشم یا متواری نمایم. شغاد بی‌درنگ از چله دو تیر با کمان به او داد، ولی زود متوجه خطایش شد و پشت درختی پناه گرفت، ولی رستم درخت و شغاد را با تیر بدوخت.

بزد گام رخش تکاور به راه		چنین تا بیامد میان دو چاه
دل رستم از رخش شد پر ز خشم		زمانش خرد را بپوشید چشم
یکی تازیانه برآورد نرم		بزد نیک دل رخش را کرد گرم
چو او تنگ شد در میان دو چاه		ز چنگ زمانه همی جست راه
دو یایش فرو شد به یک چاهسار		نبد جای آویزش و کارزار
بن چاره پر حربه و تیع تیز		نبد جای مردی و راه گریز

تبارنامه

سام

مهراب کابلی

زال

رودابه

شغاد

رستم

منابع

• الهی قمشه‌ای، دکتر حسین محی‌الدین (۱۳۸۶). شاهنامه فردوسی. ترجمهٔ ناهید فرشادمهر. تهران: نشر محمد. شابک ۹۶۴-۵۵۶۶-۳۵-۵.