شستن دستها
شستن دستها (انگلیسی: Hand washing) یا بهداشت دست، عملی است جهت پاکیزه نگه داشتن دستها برای از بین بردن خاک، آلودگی و میکرو ارگانیسم‌ها، اگر آب و صابون در دسترس نباشد می‌توان از خاکستر برای شستشوی دستها استفاده کرد.[۱] شستشوی دست پزشکی حداقل ۱۵ ثانیه است که با استفاده از مقادیر زیاد صابون و آب یا ژل برای مالیدن و کفی کردن هر قسمت از دستها استفاده می‌شود.[۲]
| شستن دستها | |
|---|---|
 نماد شستن دستها |
شستن دست با صابون به‌طور مداوم در «لحظه‌های حساس» خاص در طول روز از شیوع بسیاری از بیماری‌ها، به عنوان مثال اسهال و وبا، که از طریق راه‌های مدفوع منتقل می‌شوند، جلوگیری می‌کند. اگر قبل از لمس کردن چشم، بینی یا دهان خود (یعنی غشاهای مخاطی) دست خود را شستشو ندهند، افراد همچنین می‌توانند به بیماریهای تنفسی مانند آنفلوآنزا یا سرماخوردگی مبتلا شوند. پنج لحظه مهم در طول روز که شستن دستها با صابون مهم است عبارتند از: قبل و بعد از دفع مدفوع، بعد از تمیز کردن مدفوع کودک یا تعویض پوشک، قبل از تغذیه کودک، قبل از غذا خوردن و همچنین قبل و بعد از تهیه غذا یا دست زدن به گوشت خام، ماهی، یا مرغ.[۳]
بهداشت دست به اقدامات بهداشتی مربوط به رویه‌های پزشکی اشاره دارد. شستن دست قبل از انجام دارو یا مراقبت‌های پزشکی می‌تواند از ابتلا به بیماری جلوگیری یا آن را به حداقل برساند. هدف اصلی پزشکی شستن دستها، پاکسازی دست از عوامل بیماری‌زا (باکتریها، ویروس‌ها یا سایر میکروارگانیسم‌های ایجاد کننده بیماری) و مواد شیمیایی است که می‌تواند باعث آسیب یا بیماری شود. این امر به ویژه برای افرادی که در زمینه پزشکی کار هستند، مهم است. هرچند که شستشوی دستها یک عمل مهم برای عموم مردم نیز هست.
بهداشت عمومی
ویرایش
شستن دست با صابون مؤثرترین و ارزانترین روش برای جلوگیری از اسهال و عفونتهای حاد تنفسی (ARI) است که به عنوان یک رفتار خودکار در خانه‌ها، مدارس و جوامع در سراسر جهان انجام می‌شود. سینه‌پهلو، یک عفونت حاد تنفسی، یکی از علل مرگ و میر کودکان زیر ۵ سال است که سالانه حدود ۱٫۸ میلیون کودک در سال جان خود را از دست می‌دهد. اسهال و ذات الریه با هم تقریباً ۳٫۵ میلیون مرگ و میر کودکان در سال را تشکیل می‌دهند.[۴] طبق گفته یونیسف، تبدیل شستن دست با صابون قبل از غذا و بعد از استفاده از توالت به یک عادت درخشان می‌تواند بیش از هر واکسن یا مداخله پزشکی دیگر جان انسان‌ها را نجات دهد. این امر با کاهش مرگ و میر ناشی از اسهال تقریباً نیمی و مرگ در اثر عفونتهای حاد تنفسی تا یک چهارم میسر خواهد شد. شستشوی دست معمولاً به عنوان بخشی از برنامه‌های آب، بهداشت و نظافت با سایر مداخلات بهداشتی همراه است.
مزایا
ویرایششستن دست دارای مزایای سلامتی بسیاری از جمله موارد زیر است:
- انتشار آنفلوآنزا را به حداقل می‌رساند[۵]
- از علل عفونی اسهال جلوگیری می‌کند.[۶]
- عفونتهای تنفسی را کاهش می‌دهد.[۷]
- میزان مرگ و میر نوزادان را در زایمان‌های خانگی کاهش می‌دهد.
یک مطالعه در سال ۲۰۱۳ نشان داد که شیوه‌های بهبود یافته شستشوی دست ممکن است منجر به پیشرفت‌های کوچک در رشد طول کودکان زیر ۵ سال شود.[۸]
در کشورهای در حال توسعه، میزان مرگ و میر کودکان ناشی از بیماریهای تنفسی و اسهال با ایجاد تغییرات ساده رفتاری مانند شستن دست با صابون کاهش می‌یابد. این اقدام ساده می‌تواند میزان مرگ و میر ناشی از این بیماری‌ها را تقریباً ۵۰٪ کاهش دهد.[۹]
مواد مورد استفاده برای شستشوی دستها
ویرایشاز بین بردن میکروارگانیسم‌ها از پوست با افزودن صابون یا مواد شوینده به آب تقویت می‌شود.[۱۰] اقدام اصلی صابونها و مواد شوینده کاهش موانع محلول و افزایش محلول در حلالیت است. آب یک پاک کننده ناکارآمد پوست است زیرا چربی‌ها و پروتئین‌ها که جزء خاک ارگانیک هستند به راحتی در آب حل نمی‌شوند. با این حال، تمیز کردن با جریان معقول آب کمک می‌کند.
صابون جامد
ویرایشصابون جامد به دلیل ماهیت قابل استفاده مجدد، ممکن است باکتری‌های حاصل از کاربردهای قبلی را حفظ کند.[۱۱] تعداد کمی از مطالعات که به انتقال باکتریها از صابون جامد آلوده نگاه کرده‌اند، نتیجه‌گیری کرده‌اند که انتقال باکتری بعید است زیرا باکتریها با کف شسته می‌شوند.[۱۲]
آب
ویرایشآب گرم که دست را نمی‌سوزاند برای از بین بردن باکتریها به اندازه کافی داغ نیست. باکتریها در دمای بدن بسیار سریع‌تر رشد می‌کنند (۳۷ درجه سانتیگراد). با این وجود، آب صابون گرم و صابون در از بین بردن روغن‌های طبیعی که خاک و باکتری را در خود نگه می‌دارند، مؤثر از آب سرد است. با این حال برخلاف تصور عامه، مطالعات علمی نشان داده‌اند که استفاده از آب گرم تأثیری در کاهش بار میکروبی روی دستها ندارد.[۱۳][۱۴]
میزان شستشوی دستها در جهان
ویرایشدر بسیاری از کشورها شستشوی دست با صابون کم است. یک مطالعه در مورد شستشوی دست در ۵۴ کشور در سال ۲۰۱۵ نشان داد که به‌طور متوسط، ۳۸٫۷٪ از خانوارها دست‌هایشان را با صابون می‌شویند.[۱۵] یک مطالعه در سال ۲۰۱۴ نشان داد که عربستان سعودی بیشترین میزان (۹۷ درصد) را داشته‌است. ایالات متحده با ۷۷ درصد در وسط قرار دارد؛ و چین با کمترین نرخ ۲۳ درصد.[۱۶]
خشک کردن دستها
ویرایشخشک کردن مؤثر دستها بخش مهمی از فرایند بهداشت دستها است، اما در مورد موثرترین شکل خشک کردن در دستشویی‌های عمومی بحث‌هایی وجود دارد. حجم فزاینده ای از تحقیقات نشان می‌دهد که حوله‌های کاغذی بسیار بهداشتی تر از خشک کن‌های برقی است که در بسیاری از دستشویی‌ها وجود دارد.
در سال ۲۰۰۸، مطالعه ای توسط دانشگاه وست مینستر لندن برای مقایسه میزان بهداشت ارائه شده توسط حوله‌های کاغذی، خشک کن‌های دست با هوای گرم و خشک کن‌های هوای مدرن.[۱۷] یافته‌های اصلی عبارتند از:
پس از شستشو و خشک کردن دستها با خشک کن هوای گرم، تعداد کل باکتریها به‌طور متوسط در بین انگشت ۱۹۴٪ و در کف دست ۲۵۴٪ افزایش یافت.
خشک کردن با خشک کن جت هوا منجر به افزایش میانگین تعداد کل باکتری‌های موجود در بین انگشت‌ها به میزان ۴۲٪ و در کف دست به میزان ۱۵٪ شد.
پس از شستشو و خشک کردن دستها با یک حوله کاغذی، تعداد کل باکتریها به‌طور متوسط در بین انگشت‌ها تا ۷۶٪ و در کف دستها تا ۷۷٪ کاهش یافت.
در پزشکی حرفه‌ای
ویرایششستشوی دست پزشکی مدت‌ها بعد از اینکه پزشک مجارستانی، ایگناز سملوویس، اثربخشی آن در جلوگیری از بیماری در یک محیط بیمارستانی را کشف کرد (در سال ۱۸۴۶) اجباری شد.[۱۸] دستگاه‌های الکترونیکی وجود دارد که بازخوردی را برای یادآوری کارکنان بیمارستان برای شستن دست‌هایشان فراهم می‌کند.[۱۹] در یک مطالعه، میزان عفونت با استفاده از این دستگاه‌ها کاهش یافته‌است.[۲۰]
جستارهای وابسته
ویرایشمنابع
ویرایش- ↑ "The Hygiene Improvement Project (HIP) - Tippy-Tap: A simple low-cost technology for handwashing when water is scarce". USAID. Archived from the original on 25 October 2014. Retrieved 30 September 2015.
- ↑ Larson EL (August 1995). "APIC guideline for handwashing and hand antisepsis in health care settings". Am J Infect Control. 23 (4): 251–69. doi:10.1016/0196-6553(95)90070-5. PMID 7503437.
- ↑ "UNICEF Malawi". www.unicef.org (به انگلیسی). Retrieved 2020-01-05.
- ↑ «The State of the World's Children 2008. Child Survival. UNICEF» (PDF). بایگانی‌شده از اصلی (PDF) در ۸ دسامبر ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۲۱ فوریه ۲۰۲۰.
- ↑ Cowling, Benjamin J.; et al. (2009). "Facemasks and Hand Hygiene to Prevent Influenza Transmission in Households". Annals of Internal Medicine. 151 (7): 437–46. doi:10.7326/0003-4819-151-7-200910060-00142. PMID 19652172.
- ↑ Luby, Stephen P.; Agboatwalla, Mubina; Painter, John; Altaf, Arshad; Billhimer, Ward; Keswick, Bruce; Hoekstra, Robert M. (2006). "Combining drinking water treatment and hand washing for diarrhoea prevention, a cluster randomized controlled trial". Tropical Medicine & International Health. 11 (4): 479–89. doi:10.1111/j.1365-3156.2006.01592.x. PMID 16553931.
- ↑ Scott, Beth; et al. "Protecting Children from Diarrhoea and Acute Respiratory Infections: The Role of Hand Washing Promotion in Water and Sanitation Programmes" (PDF). Archived from the original (PDF) on 28 June 2009. Retrieved 21 May 2009.
- ↑ Dangour, Alan D (1996). "Interventions to improve water quality and supply, sanitation and hygiene practices, and their effects on the nutritional status of children" (PDF). Reviews (8): CD009382. doi:10.1002/14651858.CD009382.pub2. PMID 23904195. Archived from the original (PDF) on 26 April 2019. Retrieved 21 February 2020.
- ↑ Curtis, Val; Cairncross, Sandy (May 2003). "Effect of washing hands with soap on diarrhoea risk in the community: a systematic review". The Lancet Infectious Diseases. 3 (5): 275–281. doi:10.1016/S1473-3099(03)00606-6. PMID 12726975.
- ↑ (به انگلیسی) Standard Operating Procedure بایگانی‌شده در ۱۷ مه ۲۰۱۹ توسط Wayback Machine
- ↑ McBride ME (August 1984). "Microbial flora of in-use soap products". Appl. Environ. Microbiol. 48 (2): 338–41. PMC 241514. PMID 6486782.
- ↑ Heinze, JE; Yackovich, F (1988). "Washing with contaminated bar soap is unlikely to transfer bacteria". Epidemiology and Infection. 101 (1): 135–42. doi:10.1017/s0950268800029290. PMC 2249330. PMID 3402545.
- ↑ Laestadius JG, Dimberg L (April 2005). "Hot water for handwashing—where is the proof?". J. Occup. Environ. Med. 47 (4): 434–5. doi:10.1097/01.jom.0000158737.06755.15. PMID 15824636.
- ↑ Michaels, B.; Gangar, V.; Schultz, A.; Arenas, M.; Curiale, M.; Ayers, T.; Paulson, D. (2002). "Water temperature as a factor in handwashing efficacy". Food Service Technology. 2 (3): 139–149. doi:10.1046/j.1471-5740.2002.00043.x.
- ↑ "JMP handwashing dataset". Archived from the original on 21 March 2017. Retrieved 20 March 2017.
WHO/UNICEF Joint Monitoring Programme (JMP) for Water Supply and Sanitation
- ↑ BreakingWeb. "Les Français et le savonnage des mains après être allé aux toilettes". BVA Group (به فرانسوی). Retrieved 2020-02-09.
- ↑ A comparative study of three different hand drying methods: paper towel, warm air dryer, jet air dryer’ by Keith Redway and Shameem Fawdar of the School of Biosciences, University of Westminster London
- ↑ Davis, Rebecca (2015). "The Doctor Who Championed Hand-Washing And Briefly Saved Lives". NPR.
- ↑ Boyce, JM (Oct 2011). "Measuring healthcare worker hand hygiene activity: current practices and emerging technologies". Infection Control and Hospital Epidemiology. 32 (10): 1016–28. doi:10.1086/662015. PMID 21931253.
- ↑ Swoboda, SM; Earsing, K; Strauss, K; Lane, S; Lipsett, PA (Feb 2004). "Electronic monitoring and voice prompts improve hand hygiene and decrease nosocomial infections in an intermediate care unit". Critical Care Medicine. 32 (2): 358–63. doi:10.1097/01.CCM.0000108866.48795.0F. PMID 14758148.
پیوند به بیرون
ویرایش