سکنج

سِکُنج (=سه+کنج) یا گوشواره یا فیلپوش، یکی از روش‌های «گوشه‌سازی» برای تغییر مقطع «چارگوش» دیوارها به «گِرد» برای ساخت طاق یا گنبد بر روی دیوار است که از گذشته در معماری ایرانی کاربرد فراوانی داشته‌است. از آنجا که در سازه‌های چارگوش برای طاق زدن همواره مانعی به نام تغییر مقطع سر راه است از این رو به روشی نیازمندیم تا از این مانع بگذریم. «گوشه سازی» که خود به روش‌های گوناگونی در معماری ایران و جهان از دیرباز کارایی یافته یگانه روش گذشتن از سد این مشکل بغرنج است.

سکنج در کاخ اردشیر، فیروزآباد فارس

روش «گوشواره» یا «سکنج» در کنار دیگر روش‌های «گوشه سازی» چون شیوه کاربندی و دُمغازه‌ای به نظر کهن‌ترین و ساده‌ترین روش در گوشه‌سازی بوده که ساختار به ظاهر ساده آن ویژگی‌های زیبایی شناختی بارزی را در گذر تاریخ رفته رفته بر خود بار کرده‌است. هرچند اوج شکوفایی هنری در گوشه سازی به روش کاربندی به وقوع می‌پیوندد.

منابع

• پیرنیا، محمدکریم، ارمغانهای ایران بجهان معماری گنبد، مجله هنر و مردم، شماره ۱۳۶ و ۱۳۷، بهمن و اسفند ۱۳۵۲