سوجان (مجموعه تلویزیونی)

سوجان با نام اولیه مادر سوجان یک مجموعه تلویزیونی ایرانی به کارگردانی حسین تبریزی، نویسندگی فریدون حسن‌پور و تهیه‌کنندگی مهدی کریمی و میثم آهنگری است که از ۱۹ آبان ۱۴۰۳ هرشب ساعت ۲۲:۱۵ از شبکه یک سیما پخش می‌شود. سوجان با ۳۰۰ قسمت طولانی‌ترین سریال ایرانی است.

سوجان
ژانر	تاریخی عاشقانه خانوادگی
نویسنده	فریدون حسن‌پور
کارگردان	حسین تبریزی
بازیگران	ثریا قاسمی بهادر زمانی حمیدرضا نعیمی غزاله اکرمی بهزاد فراهانی سیما تیرانداز بهنام تشکر مهران رجبی رامین راستاد مهدی صبایی ساغر عزیزی بهمن دان
آهنگ پایان	حامد آیین
کشور سازنده	ایران
زبان اصلی	فارسی
شمار قسمت‌ها	۶۳
تولید
تهیه‌کننده‌ها	مهدی کریمی میثم آهنگری
فیلم‌برداری	سیروس کفاش
مدت	۵۰ دقیقه‌
تولیدکننده	صدا و سیمای گیلان
پخش
شبکهٔ اصلی	شبکه یک
انتشار اولیه	۱۹ آبان ۱۴۰۳

قرار است این سریال در حدود ۶ فصل و ۳۰۰ قسمت تولید و روی آنتن شبکه یک برود که در این صورت این مجموعه طولانی‌ترین سریال در ایران است. طبق نتایج آخرین نظرسنجی مرکز تحقیقات صداوسیما سریال سوجان تا قسمت ۲۹ بیش از ۲۶ درصد مخاطب پیدا کرده است. گفته می‌شود در صورت ادامه این روند، رکورد ۱۰ ساله مخاطبان سریال‌های شبکه یک شکسته خواهد شد.

داستان

این مجموعه روایت زندگی دختری به نام سوجان در بطن ماجرایی خانوادگی و عاشقانه است که نگاه جامعه‌شناسی به تحولات سیاسی اجتماعی ایران در قرن معاصر دارد. قصه‌ای که در دل جنگل‌های سرسبز شمال ایران روایت می‌شود. داستان از دوره نوجوانی تا دوران مادری و مادربزرگی سوجان است و در همین دوران بخش‌های مهمی از تاریخ معاصر ایران و گیلان روایت می‌شود. سریال «سوجان» به وضعیت تاریخی، سیاسی و اجتماعی آن دوران اشاره می‌کند. این سریال با قصه‌هایش مخاطبان را به دل سه نسل از یک خانواده می‌برد؛ مادربزرگ، مادر و نوه که همان سوجان نام دارد.

بازیگران

بازیگر	نقش	توضحات
ثریا قاسمی	بانو	مادربزرگ سوجان و رعنا، مادر حوا، مادرزن اسفندیار
بهزاد فراهانی	حشمت‌خان جفرودی	پدر ثریا و طلا، پدرزن سرهنگ
غزاله اکرمی	سوجان گیلانی	(شخصیت اصلی) دختر اسفندیار و حوا، نوهٔ بانو، خواهر رعنا، برادرزادهٔ اسکندر، دخترعمو و نامزد قربان، دخترعموی قمر
بهادر زمانی	سهراب	پسر هاجر، برادر جاوید و نجمه، شاگرد اسفندیار
حمیدرضا نعیمی	اسفندیار گیلانی	پدر سوجان و رعنا، شوهر حوا، برادر اسکندر، عموی قربان و قمر
علی مرادی	قربان گیلانی	پسر اسکندر و زیبا، برادر قمر، پسرعمو و نامزد سوجان، برادرزادهٔ اسفندیار
حدیث نیکرو	حوا	همسر اسفندیار، مادر سوجان و رعنا، دختر بانو
سیما تیرانداز	ثریا جفرودی	دختر اول حشمت‌خان، همسر سرهنگ فرزاد منفرد، خواهر طلا
بهنام تشکر	سرهنگ فرزاد منفرد	شوهر ثریا، داماد حشمت‌خان، فرمانده قربان
مهران رجبی	اسکندر گیلانی	پدر قربان و قمر، همسر زیبا، عموی سوجان و رعنا، برادر اسفندیار
سید مهرداد ضیایی	خسرو	همسر شهین، پدر پرویز و ستاره، پدرشوهر بهاره
مهدی صبایی	غلام	همسر نجمه، برادر ناصر
رامین راستاد	ایاز	نوچه خسرو
احسان امانی
فاطمه حاجوی	ستاره	دختر خسرو و شهین، عاشق سهراب، خواهر پرویز، دوست سوجان و انیس
بهمن دان	خان	خان دوران جوانی بانو و امیر
نگار بابایی	بانو	جوانی ثریا قاسمی، همسر امیرحسین
رضا توکلی
مهدی علیپور	امیرحسین	همسر بانو
افشین غیاثی	جاوید	برادر سهراب و نجمه، شوهر فرانک، شاگرد اسفندیار
مهران ضیغمی	پرویز	پسر خسرو و شهین، برادر ستاره و شوهر بهاره
محمدرضا اکبری
پریسا دوستی	انیس	دختر مصطفی و مرضیه، دوست سوجان و ستاره
نسرین نکیسا	مرضیه	همسر مصطفی، مادر انیس
ساغر عزیزی	شهین	همسر خسرو، مادر پرویز و ستاره، مادرشوهر بهاره
مرسده جهانی	نجمه	همسر غلام، خواهر سهراب و جاوید
فرج‌الله گل‌سفیدی	نصیر	برادر خسرو، عموی پرویز و ستاره
نازنین رضوانی	بهاره	همسر پرویز، عروس خسرو و شهین
امین چنارانی	ناصر	برادر غلام
منیره حسین‌زاده	مادر هاجر	مادر سهراب، جاوید و نجمه، مادرزن غلام
مرجان متقی	فرانک	دختر مینا، نوهٔ نصیر، همسر جاوید
مهدی مخبری
مرتضی عالم	حاج احسان	عاقد روستا
زهرا جهرمی	طلا جفرودی	خواهر ثریا، دختر دوم حشمت‌خان
بیتا عالمی	سوسن	خدمتکار خانهٔ سرهنگ و ثریا
رها راد
سارا اللهیاری
فرخنده طالبی	مینا	دختر نصیر و مادر فرانک، برادرزادهٔ خسرو
شیرین محسنی	زیبا	همسر اسکندر، مادر قربان و قمر
معصومه محمدپور	قمر گیلانی	دختر اسکندر و زیبا، خواهر قربان، دخترعموی سوجان و رعنا، برادرزادهٔ اسفندیار
فریده دریامج	بی‌بی تی‌تی
رضا عباسی	قباد	نوچهٔ خسرو
محمدعلی فرمند	مصطفی	شوهر مرضیه و پدر انیس
دلسا معجزی	رعنا گیلانی	دختر اسفندیار و حوا، نوهٔ بانو، خواهر سوجان، برادرزادهٔ اسکندر، دخترعموی قربان و قمر

تولید

مراحل تحقیق و نگارش این سریال را فریدون حسن‌پور در سال ۱۳۹۵ آغاز کرد او طراح اولیه فیلمنامه و فیلمنامه نهایی توسط حسین تبریزی، سید علی حسینی و هدیه رضایی به نگارش درآمده است، موسیقی متن سریال را مسعود سخاوت‌دوست انجام داده است. سوجان محصول صداوسیمای مرکز گیلان و به سفارش معاونت امور استان‌ها ساخته شده است، در تیر ماه ۱۴۰۰ فیلمبرداری مجموعه در شهرستان سیاهکل آغاز شد.

ابتدا قرار بود داستان سریال از دوره مشروطه و میرزا کوچک‌خان تا دوران کنونی را روایت کند اما بعدا گفته شد که فصل اول آن از سال ۱۳۱۰ شروع و تا انقلاب ۱۳۵۷ ادامه می‌یابد، اما با پخش قسمت‌های اولیه مشخص شد که شروع قصه این مجموعه از سال‌های ابتدایی دهه ۱۳۴۰ آغاز می‌شود، نام اولیه آن نیز مادر سوجان بود که در سال ۱۴۰۲ تغییر یافت، یشترین بخش‌های سریال در استان گیلان تصویربرداری شده و حدود ۸۰ نفر از بازیگران بومی و ملی در این مجموعه نقش آفرینی می‌کنند.

نقد و بررسی

• جبار آذین: در مقایسه با سریال‌های موفق گذشته همچون «پس از باران»، باید گفت که در شرایط کنونی که تعداد زیادی سریال تولید و پخش می‌شود، اقبال عمومی از «سوجان» واقعاً شایسته توجه است. این سریال با وجود رقبا و تنوع تولیدات، توانسته موفقیت‌های چشمگیری را کسب کند. «سوجان» با داستانی عاشقانه و اجتماعی در دل تاریخ معاصر ایران، توانسته با هنرمندی و توجه به مولفه‌های درستی همچون کارگردانی مطلوب و بازی‌های مقبول، یک سریال به یادماندنی و جذاب را به مخاطبان خود ارائه دهد که می‌تواند در تاریخ تلویزیون ایران به یادگار بماند.
• روزنامه هفت صبح: فعلا همه چیز باسمه‌ای به نظر می‌رسد و «سوجان» فاقد هویتمندی است. مورد مهمتر به فیلمنامه برمی‌گردد که به اتفاقات زیادی نوک می‌زند، اما چون گره‌افکنی، گره‌گشایی و نقاط عطف قوی ندارد، منجر به خسته شدن بیننده می‌شود. واقعیت این است که دوران چنین روایت‌هایی سرآمده و سازندگان باید برای تعریف ماجرا‌های آشنا، زاویه نگاه متفاوتی انتخاب می‌کردند.
• فیلم نیوز: حال‌وهوای قسمت اول «سوجان» مخاطبان را به یاد سریال‌هایی مثل «پس از باران»، «از یاد رفته»، «گذر از رنج‌ها»، «وارش» و… می‌اندازد؛ سریال‌های تاریخی که با محوریت زندگی یک دختر یا زن روستایی در خطه سرسبز گیلان ساخته شده و در زمان خودشان مخاطبان بسیاری داشتند. حسین تبریزی سعی کرده است فضا را متناسب با سال‌های ابتدایی ۱۳۰۰ بازسازی کند. شمایل خانه‌های روستایی، لباس‌ها، سبک زندگی، جنس روابط، محدودیت‌ها و … در همین راستا انتخاب شده‌اند. در قسمت اول با دو برهه زمانی مواجهیم که زندگی دو نسل را به نمایش می‌گذارد و سعی شده تفاوت میان این دو نسل هم به‌خوبی نمایش داده شود. تا اینجای کار بدون شک، برگ برنده سریال، بازی ثریا قاسمی است. حضور او در این سریال و قصه‌ای که با آب‌وتاب برای نوه‌اش تعریف می‌کند باعث شده با اتفاقات جذابی روبه‌رو باشیم. قاسمی در نقش مادربزرگی ظاهر شده که برخلاف زن‌های آن دوران زیر بار زور نمی‌رود و اتفاقا با نوه‌اش همراه می‌شود تا زندگی بهتری را بسازد. او توانسته، جسارت و قدرت یک زن روستایی را به تصویر بکشد.

جستارهای وابسته

• گذر از رنج‌ها