سلطانم بیگم
سلطانم بیگم، (متولد ۱۵۱۷ موصل – درگذشته ۱۵۹۳ قزوین) ملکه همسر شاه تهماسب یکم و ملکه مادر شاه اسماعیل دوم، شاه محمد خدابنده و هم‌چنین مادربزرگ شاه عباس یکم بود. سلطانم یکی از قدرتمندترین زنان در تاریخ امپراتوری صفویان بود.
| سلطانم بیگم | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| ملکه مادر | |||||
| تصدی | ۱۵۷۶–۱۵۸۸ | ||||
| پیشین | تاجلی بیگم | ||||
| جانشین | دلارام بیگم | ||||
| ملکه همسر | |||||
| حکمرانی | ۱۵۳۲–۱۵۷۶ | ||||
| پیشین | تاجلی بیگم | ||||
| جانشین | پری‌پیکر بیگم | ||||
| زاده | ۱۵۱۷ میلادی موصل، آق‌قویونلو | ||||
| درگذشته | ۱۵۹۳ (۷۶ سال) قزوین، امپراتوری صفوی | ||||
| آرامگاه | |||||
| همسر(ان) | شاه تهماسب یکم | ||||
| فرزند(ان) | محمد خدابنده اسماعیل دوم مراد میرزا گوهر سلطان بیگم | ||||
| |||||
| خاندان | صفویان | ||||
| پدر | موسی سلطان | ||||
ملکه همسر
ویرایشسلطانم دختر موسی سلطان از قبیله موصلوهای ترکمان، از نزدیکان تاجلی بیگم بود. وی در سال ۱۵۳۰ با شاه تهماسب یکم ازدواج کرد، ثمره این ازدواج سه فرزند به نام‌های محمد میرزا، اسماعیل میرزا و مراد میرزا بود.
او به مدت ۴۵ سال ملکه قدرتمند دربار شاه تهماسب یکم بود. او بعد از تبعید تاجلی بیگم به بانوی ارشد حرم‌سرا تبدیل شد. وی در تمام تصمیمات سیاسی همسرش، انتصابات و انتخابات دولتی نقش مهمی داشت. او دارای دادگاه سلطنتی مستقل بود و خواجه ابراهیم خلیل وزیر او محسوب می‌شد و حتی پس از تبعید پسرش اسماعیل میرزا توانست جایگاهش را در نزد شاه تهماسب حفظ کند، هم‌چنین لقب مهدعلیا را کسب کرد.[۱]
ملکه مادر
ویرایششاه تهماسب در سال ۱۵۷۶ فوت شد و سلطانم بیگم در درگیری‌های جانشینی از پسرش اسماعیل میرزا حمایت کرد، طایفه موصولو به دلیل پیوند خانوادگی با سلطانم از اسماعیل حمایت کردند. هنگامی که شاه اسماعیل دوم به سلطنت رسید سلطانم از معدود زنان دربار بود که تبعید نشد و موقعیت خود را به عنوان ملکه مادر حفظ کرد. او بعد از مرگ اسماعیل دوم با حمایت از پسر دیگرش محمد میرزا، وی را به سلطنت رساند.
سلطانم بیگم در زمان برکناری پسرش محمد خدابنده از حکومت و به سلطنت رسیدن نوه‌اش شاه عباس یکم زنده بود. او در دربار نوه خود دارای جایگاه و احترام بود. وی سرانجام در سال ۱۵۹۳ فوت شد به فرمان شاه عباس او را در حرم امام رضا دفن کردند.[۲]
موقوفات
ویرایشسلطانم بیگم در عتبات عالیات وقف‌های زیادی انجام داد. او دستور بازسازی حرم امام حسین را صادر کرد هم‌چنین برای روشنایی حرم عباس بن علی موقوفاتی انجام داد.[۳]
منابع
ویرایش- ↑ Newman, Andrew J. (2005). Safavid Iran: Rebirth of a Persian Empire. London [u.a.]: I. B. Tauris. p. 29. ISBN 978-1-86064-667-6.
- ↑ Nashat, edited by Guity; Beck, Lois (2003). Women in Iran from the rise of Islam to 1800. Urbana: University of Illinois Press. p. 152, 154. ISBN 978-0-252-07121-8.
- ↑ دائرة المعارف تشیع، ج۷، ص۹۶.
- فلسفی، نصرالله (۱۳۹۱). زندگانی شاه عباس اوّل. تهران: انتشارات نگاه. شابک ۹۷۸۹۶۴۳۵۱۷۲۶۷. صفحهٔ ۴۱.
 | این یک مقالهٔ خرد تاریخی مرتبط با ایران است. می‌توانید با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید. |