سد گلورد بزرگ
سد گلورد بزرگ از نوع سنگریزه‌ای با رویه بتنی در ۴۲ کیلومتری جنوب شرق شهر نکا در استان مازندران و بر روی رودخانه نکارود قرار دارد.[۱] رودخانه نکارود از شاهکوه البرز در گرگان سرچشمه می‌گیرد و مساحت حوضه آبریز آن حدود ۱۹۲۲ کیلومتر مربع است.
| سد گلورد بزرگ | |
|---|---|
  موقعیت سد گلورد بزرگ در ایران | |
| نام رسمی | سد گلورد بزرگ |
| کشور | ایران |
| محل | ۴۲ کیلومتری جنوب شرق شهر نکا، استان مازندران، ایران |
| مختصات | ۳۶°۳۵′۳۵″شمالی ۵۳°۳۶′۴۷″شرقی / ۳۶٫۵۹۳۰۵۶°شمالی ۵۳٫۶۱۳۰۵۶°شرقی |
| سد و سرریزها | |
| بر روی رود | رودخانه نکارود |
| ارتفاع از پی | ۱۱۳ متر |
| طول تاج | ۲۷۰ متر |
| گونه سرریز | آزاد در تکیه گاه سمت چپ ساختگاه |
| گنجایش سرریز | ۱٬۹۴۰ متر مکعب در ثانیه |
| مخزن | |
| حجم کل مخزن | ۱۱۵ میلیون متر مکعب |
مطالعات ساخت سد گلورد برای کاهش تنش‌های آبی شرق مازندران از دهه ۷۰ در دستور کار قرار گرفت و سال ۱۳۸۷ عملیات اجرایی سد آغاز شد. ساخت دیواره و تأسیسات سد گلورد سال ۱۳۹۸ به پایان رسید[۲] اما از آنجا که دریاچه سد راه دسترسی به ۶۰ روستا را زیر آب می‌برد و ساخت جاده جایگزین با برنامه‌ریزی و تخصیص اعتبار به موقع ساخته نشده بود، سد به صورت کامل آبگیری نشد.[۳]
اهداف ساخت
ویرایش- تأمین آب شرب ۳ شهرستان بهشهر، نکا و گلوگاه[۴]
- تأمین آب شرب شهرهای غرب استان گلستان
- تأمین آب زراعی و توسعه دامپروری و صنایع جانبی کشاورزی
- جلوگیری از خسارات ناشی از سیلاب‌های مخرب در محدوده آسیب‌پذیر
- پرورش آبزیان
- ایجاد کار، اشتغال و جذب توریست و ایجاد اثرات مثبت زیست‌محیطی با ایجاد دریاچه سد.[۵][۶]
- تولید برق با نیروگاه ۵ مگاواتی
مشخصات سد
ویرایشحجم کل مخزن سد گلورد ۱۱۵ میلیون متر مکعب، ارتفاع آن از پی ۱۱۳ متر و طول تاج سد ۲۷۰ متر است.[۷] در مورد حجم آب قابل تخصیص از محل دریاچه سد اطلاعات متناقضی وجود دارد و برخی منابع عدد ۱۸۹ میلیون متر مکعب و برخی منابع عدد ۱۰۷ میلیون متر مکعب را ذکر می‌کنند.
جابه‌جایی روستا
ویرایش
این سد در زمین‌های روستای رودبار یخکش احداث شد و به دلیل قرارگیری روستا در دریاچه سد، جابه‌جایی روستا به مکان جدید با خرید خانه‌ها به عنوان یکی از مراحل احداث سد گلورد درنظر گرفته شد. پس از قول چند دولت مبنی بر جابه‌جایی روستا، سرانجام پیش از بهره‌برداری سد روستای رودبار یخکش از داخل سد به بالادست منتقل شد.[۸]
در روستای رودبار یخکش آرامگاه عبدالله قربانی، از پر کشیدگان در جنگ عراق و ایران در منطقه فاو، قرار داشت که در طی انتقال روستا، به محل جدید منتقل و دفن شد.[۹]
تخریب جنگل‌ها
ویرایشدر ۱۹ آذر ۱۴۰۰ رئیس انجمن علمی جنگلبانی ایران اعلام کرد که برای ساخت سد گلورد در بهشهر، ۱۰۰ هکتار جنگل به خاطر مخزن و ۵۰ هکتار به‌خاطر مسیر تخریب شده‌است.[۱۰]
جستارهای وابسته
ویرایشمنابع
ویرایش- ↑ «آغاز ساخت طولانی‌ترین پل شمال کشور بر روی سد گلورد». خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران. ۱۳ اسفند ۱۳۹۵.
- ↑ «سد گلورد باید به محور گردشگری و طبیعت‌گردی شمال ایران تبدیل شود». mzrw.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۲-۰۲.
- ↑ «خبرگزاری فارس - خبر خوش دربارهٔ سومین سد بزرگ مازندران». خبرگزاری فارس. ۲۰۲۳-۱۰-۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۲-۰۱.
- ↑ «مطالعه ساخت 10 سد جدید». ایسنا. ۲۰۱۷-۰۷-۰۵. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۲-۰۲.
- ↑ «فرماندار بهشهر: بهره‌برداری از سد گلورد، کشاورزی شرق مازندران را متحول می‌کند». خبرگزاری کار ایران ـ ایلنا. ۲۳ دی ۱۳۹۲.
- ↑ «مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان: 40 درصد منابع سد گلورد صرف تأمین آب شرب شرق مازندران می‌شود». خبرگزاری دانشجویان ایران - ایسنا. ۸ تیر ۱۳۹۶.
- ↑ «ev-yol.com - سد مخزنی گلورد». ev-yol.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۲-۰۱.
- ↑ «جابه‌جایی روستای رودبار بهشهر و تعهداتی که بر زمین ماند». خبرگزاری فارس. ۱۹ اردیبهشت ۱۴۰۰.
- ↑ «در آستانه آبگیری سد گلورد؛ قبر تنها شهید روستای رودبار بهشهر به مکان جدید منتقل شد». پایگاه خبری ونگ. ۸ تیر ۱۳۹۶.
- ↑ «سد «گلوورد» صد هکتار جنگل را تخریب کرد». تابناک. ۱۹ آذر ۱۴۰۰.