سدیم استات

استات سدیم، با فرمول CH_۳COONa، اغلب با علامت اختصاری NaOAc و همچنین سدیم اتانات، نمک سدیم استیک اسید است.

سدیم استات
نام‌گذاری آیوپاک Sodium acetate
نام‌گذاری اتحادیه بین‌المللی شیمی محض و کاربردی Sodium ethanoate
دیگر نام‌ها Hot ice (Sodium acetate trihydrate)
شناساگرها
شماره ثبت سی‌ای‌اس	۱۲۷-۰۹-۳ Y, ۶۱۳۱-۹۰-۴ (trihydrate)
پاب‌کم	۵۱۷۰۴۵
کم‌اسپایدر	۲۹۱۰۵ Y
UNII	NVG71ZZ7P0 Y
ChEBI	CHEBI:32954 Y
ChEMBL	CHEMBL۱۳۵۴ Y
شمارهٔ آرتی‌ئی‌سی‌اس	AJ4300010 (anhydrous) AJ4580000
جی‌مول-تصاویر سه بعدی	Image 1
SMILES [Na+].[O-]C(=O)C
InChI InChI=1S/C2H4O2.Na/c1-2(3)4;/h1H3,(H,3,4);/q;+1/p-۱ Y Key: VMHLLURERBWHNL-UHFFFAOYSA-M Y InChI=1/C2H4O2.Na/c1-2(3)4;/h1H3,(H,3,4);/q;+1/p-۱ Key: VMHLLURERBWHNL-REWHXWOFAT
خصوصیات
فرمول مولکولی	C2H3NaO۲
جرم مولی	۸۲٫۰۳ g mol−1
شکل ظاهری	White deliquescent powder odorless
چگالی	1.528 g/cm3 1.45 g/cm3 (trihydrate)
دمای ذوب	۳۲۴ °C (anhydrous) ۵۸ °C (trihydrate)
دمای جوش	۸۸۱٫۴ °C (anhydrous) ۱۲۲ °C (trihydrate)(decomposes)
انحلال‌پذیری در آب	36.2 g/100 ml (0 °C) 46.4 g/100 mL (20 °C) 139 g/100 mL (60 °C) 170.15 g/100 mL (100 °C)
انحلال‌پذیری	soluble in اتانول (5.3 g/100 mL (trihydrate)
خاصیت بازی (pKb)	9.25
ضریب شکست (nD)	1.464
ساختار
ساختار بلوری	دستگاه بلوری مونوکلینیک
خطرات
MSDS	External MSDS
خطرات اصلی	Irritant
لوزی آتش
نقطه اشتعال
دمای خودآتشگیری
ترکیبات مرتبط
دیگر آنیون‌ها	سدیم فرمات سدیم پروپیونات
دیگر کاتیون‌ها	پتاسیم استات استات کلسیم
به استثنای جایی که اشاره شده‌است در غیر این صورت، داده‌ها برای مواد به وضعیت استانداردشان داده شده‌اند (در 25 °C (۷۷ °F)، ۱۰۰ kPa)
Y (بررسی) (چیست: Y/N؟)
Infobox references

تاریخچه

سدیم استات برای اولین بار در سال 1807 توسط آقای همفری دیوی کشف شد.

موارد استفاده

هندوارمر

این نمک بی‌رنگ دارای موارد استفاده وسیعی است. از جمله استفاده‌های آن می‌توان به استفاده در صنعت نساجی برای خنثی‌سازی ضایعات اسید سولفوریک اشاره کرد. در تولید لاستیک مصنوعی، برای جلوگیری از حرارت زیاد از سدیم استات استفاده می‌شود. در تولید لباس‌های پنبه‌ای (کتان) سدیم استات برای جلوگیری از تجمع الکتریسیته ساکن به کار می‌رود. این نمک در عکاسی و رنگ نیز کاربرد دارد.

همچنین در صنعت آبکاری الکترولس از این نمک در محلول آبکاری به عنوان عامل بافر کننده استفاده می‌شود.

این نمک به دلیل کارایی بهتر و ارزانتر بودن، در پوشش و درزگیری بتن برای جلوگیری از صدمه خوردن در برابر آب مورد استفاده قرار می‌گیرد.

سدیم استات در خوراکی‌ها برای طعم دهی به کار می‌رود که مشهورترین استفاده آن در مزه چیپس سرکه نمکی است.

این نمک از واکنش سدیم بیکربنات در سرکه به صورت محلول سدیم استات در آب به دست می‌آید. به بیان دیگر جوش شیرین با سرکه واکنش می‌دهد و تبدیل به محلول سدیم استات در آب می‌شود که با آزادسازی کربنیک اسید به صورت گاز کربن دی‌اکسید و آب همراه است.

ویژگی های شیمیایی

از ویژگی های شیمیایی سدیم استات می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• می توان از سدیم استات برای شست و شو استفاده کرد.
• هر چند که سدیم استات ماده ای بی خطر است، اما ممکن است استنشاق آن باعث گلودرد شده یا تماس آن با چشم موجب قرمزی چشم شود.

معادله شیمیایی

CH₃COOH + NaHCO₃ → CH₃COONa + CO2 + H2O

آب + کربن دی اکسید + سدیم استات → سدیم بیکربنات + اسید اسِتیک

کریستال سدیم استات با سه مولکول آب تبلور

منابع

ویکی‌پدیای انگلیسی