سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور
سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور سازمانی دولتی و زیرمجموعه ریاست جمهوری ایران ایران بود که در دو دوره زمانی از سال‌های ۱۳۷۹ تا ۱۳۸۶ و ۱۳۹۳ تا ۱۳۹۵ به این عنوان فعالیت می‌کرد. نخستین بار در سال ۱۳۷۹ سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور از ادغام دو سازمان با عناوین سازمان امور اداری و استخدامی کشور و سازمان برنامه و بودجه تأسیس شد. در سال ۱۳۸۶ به دستور محمود احمدی‌نژاد سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور منحل شد و با تأسیس معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی و معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی رئیس‌جمهور، این معاونت‌ها هرکدام بخشی از وظایف سازمان مدیریت را به عهده گرفتند. در ۱۳۹۳ دولت حسن روحانی با ادغام دو معاونت تأسیس‌شده در زمان احمدی‌نژاد، سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور را احیاء کرد ولی در ۴ مرداد ۱۳۹۵ سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور مجدداً به دو سازمان برنامه و بودجه کشور و سازمان اداری و استخدامی تجزیه گردید و این دو سازمان به وضعیت سابق خود در پیش از سال ۱۳۷۹ بازگشتند. فلسفه وجودی سازمان برنامه و بودجه و سازمان اداری و استخدامی به‌لحاظ ماهوی از مشابهت زیادی برخوردار است به‌طوری که امکان تفکیک این دو سازمان در واحدهای استانی وجود ندارد و در مراکز استان‌ها همچنان با وضعیت سابق تحت عنوان سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان فعالیت می‌کنند.[۱]
 | |
| دید کلی سازمان | |
|---|---|
| بنیان‌گذاری | ۱۳۷۹ (با ادغام دو سازمان امور اداری و استخدامی و برنامه و بودجه) ۱۳۹۳ (با ادغام دو معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی و توسعه مدیریت و سرمایهٔ انسانی رئیس‌جمهور) |
| برچینش | ۱۳۸۶ (تفکیک به دو معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی و توسعه مدیریت و سرمایهٔ انسانی رئیس‌جمهور) ۱۳۹۵ (تفکیک مجدد به دو سازمان برنامه و بودجه و سازمان اداری و استخدامی) |
| سازمان پسین | |
| حوزهٔ قدرت | ایران |
| ستاد | تهران |
| سازمان اجرایی |
|
| گروه بالادست | ریاست‌جمهوری ایران |
تاریخچه
ویرایشسازمان برنامه و بودجه
ویرایشسازمان برنامه و بودجه در سال ۱۳۲۷ برای نخستین بار با تصویب برنامه هفت‌ساله عمرانی اول با نام سازمان برنامه پایه‌گذاری شد. وظیفه این سازمان مراقبت و نظارت بر اجرای برنامه بود.[۲]
سازمان امور اداری و استخدامی
ویرایش«سازمان اداری و استخدامی» از سال ۱۳۴۵ فعالیت داشته و دوره‌های مختلفی را پشت سر گذرانده است. این سازمان تا سال ۱۳۷۹، «سازمان امور اداری و استخدامی کشور» نام داشت و مقام اول سازمان نیز با عنوان «دبیرکل»، در جایگاه معاون نخست‌وزیر ایران فعالیت می‌کرد که با انجام اصلاحات در قانون اساسی و حذف جایگاه نخست‌وزیری، این مقام به معاون رئیس‌جمهور تبدیل شد.
تشکیل اولیه سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور
ویرایشدر دولت اول محمد خاتمی و مطابق مصوبه ۱۶ اسفند ۱۳۷۸ شورای عالی اداری،[۳] سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور از ادغام دو سازمان امور اداری و استخدامی کشور و سازمان برنامه و بودجه تأسیس شد و در ۱۷ تیر ۱۳۷۹ نمودار سازمانی آن تصویب و به اجرا درآمد.[۴][۲]
انحلال یا ادغام در دولت احمدی‌نژاد
ویرایشسازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور در ۱۸ تیر ۱۳۸۶، پس از ۶ سال به دست رئیس‌جمهور وقت «محمود احمدی‌نژاد» منحل و وظایف آن به دو معاونت رئیس‌جمهور تحت عناوین معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی و معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی منتقل گردید.[۵] بسیاری از مخالفان این انحلال استدلال می‌کند که دولت نمی‌تواند سازمانی که به‌دست مجلس تصویب شده را منحل کند. موافقان نیز مدعی هستند این انحلال نیست بلکه یک ادغام است.[۵] بدین معنا که معاونت نظارت و هماهنگی بر سیاست‌های اقتصادی و علمی معاون اول رئیس‌جمهور، معاونت هماهنگی و نظارت راهبردی نهاد ریاست جمهور، سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور و موسسات وابسته آن، با تمام وظایف و اختیارات و مسئولیت‌ها و دارایی و تعهدات و اعتبارات و امکانات و نیروی انسانی ادغام شدند و دو «معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی» و «معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی» جایگزین آن گردیدند.[۲]
احیا در دولت یازدهم
ویرایشبا انتخاب حسن روحانی به عنوان رئیس‌جمهور ایران زمزمه‌های احیاء این سازمان شنیده می‌شد. روحانی در نخستین نشست خبری خود اعلام نمود که سازمان را احیا می‌کند.[۶] و در روز ۲۸ خرداد (سه روز پس از انتخاب روحانی به عنوان ریاست جمهوری)، مجلس شورای اسلامی ایران یک فوریت برای تشکیل سازمان مدیریت تصویب نمود.[۷][۸]
محمدباقر نوبخت معاون برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی حسن روحانی در مورد احیای سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی نیز می‌گوید تشکیل این سازمان از اولویت‌های در نظر گرفته شده است و در ۱۰۰ روز پس از تشکیل دولت تدبیر و امید اجرایی می‌شود. با احیای مجدد سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی دیگر برنامه‌ها و طرح‌های عمرانی و اقتصادی کشور براساس ارادهٔ شخصی رئیس‌جمهور تهیه و تنظیم نخواهد شد بلکه کابینه دولت یازدهم براساس نظرات و دیدگاه‌های کارشناسان اقتصادی و صنعتی اهتمام خود را برای اجرای برنامه‌های اقتصادی و توسعهٔ صنعتی کشور به کار می‌بندد که به ایجاد انضباط اقتصادی خواهد انجامید.[۹]
اما با وجود گذشت بیش از یکسال از شروع کار دولت یازدهم ایران، شروع فعالیت این سازمان همچنان عملی نشده بود از جمله دلایل عدم فعالیت این سازمان را مخالفت استانداران دولت یازدهم با این سازمان عنوان کرده‌اند که شروع فعالیت این سازمان، کاهش قدرت و اختیارات استانداران را در پی خواهد داشت.[۱۰] در نهایت در ۱۹ آبان ۱۳۹۳، با دستور رئیس‌جمهور و تصویب شورای عالی اداری، با ادغام دو معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی و توسعه مدیریت و سرمایهٔ انسانی رئیس‌جمهور، سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور، با مصوبه شورای عالی اداری احیاء گردید.[۱۱][۱۲] در تاریخ ۸ دی ماه سال ۱۳۹۳ حسن روحانی در اجرای اصل ۱۲۶ قانون اساسی طی حکم جدید محمدباقر نوبخت را به عنوان معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور منصوب کرد.[۱۳]
انشعاب مجدد در دولت یازدهم
ویرایشدر ۴ مرداد ۱۳۹۵ و در دولت حسن روحانی، سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور مجدداً به دو سازمان برنامه و بودجه و سازمان امور استخدامی تجزیه گردید و محمدباقر نوبخت به عنوان رئیس سازمان برنامه و بودجه و جمشید انصاری به عنوان رئیس سازمان امور استخدامی منصوب گردیدند.[۱۴]
اختیارات و وظایف
ویرایشدر ماده ۲ طرح ادغام معاونت‌های برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی و توسعه مدیریت و سرمایه انسانی رئیس‌جمهور و تشکیل سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور آمده است:
- مطالعات آینده پژوهی، توسعه‌ای و آمایش سرزمین و شناخت ظرفیت‌ها و امکانات کشور
- مطالعه و تدوین الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت
- طراحی نظام برنامه‌ریزی و تدوین برنامه‌های بلند مدت، میان مدت و کوتاه مدت ملی، تدوین برنامه‌های ملی استانی توسط واحدهای استانی و ارائه الگوهای نوین و بومی برای اداره مطلوب بخش‌های مختلف کشور
- طراحی نظام بودجه ریزی و تهیه و تدوین بودجه‌های سالانه، ابلاغ بودجه مصوب، تخصیص منابع، شرح عملیات شامل اهداف کمی، استانداردها و قیمت تمام شده خدمات و طرح‌ها و طراحی نظام هوشمند مدیریت بودجه و مالی کشور
- بررسی و تعیین نقش‌ها و حدود وظایف بخش دولتی و غیردولتی در چارچوب اسناد بالادستی و قوانین مصوب، طراحی ساختار کلان دولت و تأیید ساختار دستگاه‌های اجرایی، طراحی برنامه‌های تمرکز زدایی، طراحی و تدوین نظام اداری و نظام‌های تصمیم‌گیری، طراحی و استقرار مدیریت فرایندهای منابع انسانی و نظام شایستگی، راهبری استقرار: دولت الکترونیک، چرخه بهره‌وری، نظام‌های مشارکت، خصوصی‌سازی و برون سپاری، خرید خدمت یا محصول، نظام ارتقای سلامت اداری و سایر فناوری‌های نوین اداری
۶- تهیه، تدوین و ابلاغ معیارها و ضوابط مطالعاتی، فنی و اجرایی طرح‌های عمرانی و سرمایه‌گذاری شرکت‌های دولتی و موسسات عمومی و تدوین ضوابط تشخیص صلاحیت و انجام رتبه‌بندی اشخاص حقیقی و حقوقی طرف قرارداد با دستگاه‌های اجرایی ملی و استانی موضوع ماده ۵ قانون مدیریت خدمات کشوری مصوب ۸/۷/۱۳۸۶ در زمینه‌های عمرانی، مطالعاتی، آموزشی و خدماتی
۷- طراحی و استقرار نظام مدیریت عملکرد شامل تهیه الگوهای نظارت و ارزشیابی، تدوین گزارش‌های نظارتی و ارزشیابی از تهیه و اجرای برنامه‌های بلندمدت، میان مدت و کوتاه مدت ملی و استانی و طرح‌های عمرانی و فعالیت‌های دستگاه‌های اجرایی و موضوعات محوری نظیر بهره‌وری، شفافیت، پاسخگویی، نقش و مشارکت مردم در اداره کشور و ارائه به مراجع ذی‌ربط از جمله مجلس شورای اسلامی براساس قوانین و مقررات
۸- طراحی معیارهای ارزیابی عملکرد و سنجش بهره‌وری و انجام ارزشیابی و رتبه‌بندی دستگاه‌های اجرایی ملی و استانی موضوع ماده ۵ قانون مدیریت خدمات کشوری در میزان تحقق برنامه‌های توسعه و بودجه سالانه، ارتقای بهره‌وری و اصلاحات اداری و مدیریتی و ارائه پیشنهادهای تنبیهی و تشویقی برای دستگاه‌های اجرایی
۹- ارزیابی میزان پیشرفت کشور در چارچوب سیاست‌های کلی نظام و اهداف کمی و کیفی سند چشم‌انداز و برنامه‌های بلند مدت و میان مدت همراه با تحلیل‌های لازم
تبصره – این گزارش‌ها به صورت سالانه منتشر و در اختیار همگان قرار می‌گیرد.
- بررسی و اظهارنظر دربارهٔ پیش‌نویس لوایح و مصوبات دستگاه‌های اجرایی در چارچوب مأموریت‌های سازمان جهت هماهنگی و تطبیق با اسناد فرادستی نظیر سیاست‌های کلی نظام، قوانین موجود، برنامه‌های بلندمدت و میان مدت و منابع عمومی کشور و نیز ارائه گزارش‌های لازم برای بیان پیامدها و شفافیت در اتخاذ تصمیم‌ها قبل از تصویب در مراجع قانونی.
- سایر مأموریت‌ها و وظایف مذکور در قوانین برنامه و بودجه کشور، مدیریت خدمات کشوری، برنامه‌های پنجساله توسعه و دیگر قوانین موضوعه.
تبصره – رویکرد سازمان در کلیه مأموریت‌ها و وظایف موضوع این ماده با توجه به سند چشم‌انداز باید در راستای تولید کالا یا خدمت با هزینه کمتر، کیفیت بهتر و سرعت بیشتر نسبت به کشورهای منطقه باشد.[۱۵]
منابع
ویرایش- ↑ «زمزمه اصلاح ساختار اداری کشور در سال ۹۹». خبرگزاری تسنیم. ۱۲ آذر ۱۳۹۸.
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ «احیای سازمان مدیریت با ورود نیروهای متخصص». خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا). ۲۸ خرداد ۱۳۹۲. دریافت‌شده در ۳۰ خرداد ۱۳۹۲.
- ↑ «طرح ادغام سازمانهای برنامه و بودجه و امور اداری و استخدامی کشور و تشکیل سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور». مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی. ۱۶ اسفند ۱۳۷۸. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۲ ژوئن ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۲۹ خرداد ۱۳۹۲.
- ↑ «سیر تحول و تشکیل معاونت برنامه‌ریزی استانداری». استانداری خوزستان. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۳ مه ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۲۷ خرداد ۱۳۹۲.
- ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ «سازمان برنامه و بودجه؛ انحلال یا ادغام». مرکز اسناد انقلاب اسلامی. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۶ نوامبر ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۲۷ خرداد ۱۳۹۲.
- ↑ «من کلید دارم؛ داس ندارم که کسی را درو کنم». خبرگزاری تابناک. ۲۷ خرداد ۱۳۹۲. دریافت‌شده در ۲۰ ژوئن ۲۰۱۳.
- ↑ «تصویب یک فوریت تشکیل سازمان مدیریت». خبرگزاری تابناک. دریافت‌شده در ۳۰ خرداد ۱۳۹۲.
- ↑ «متن طرح تشکیل سازمان مدیریت، برنامه‌ریزی و بهره‌وری». خبرگزاری فارس. ۲۸ خرداد ۱۳۹۲. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۱ ژوئن ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۳۰ خرداد ۱۳۹۲.
- ↑ احیای سازمان مدیریت و ایجاد انضباط مالی ایسنا
- ↑ چه کسی رئیس سازمان مدیریت می‌شود؟ خبرگزاری تابناک
- ↑ سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور احیاء شد روز نو
- ↑ و تشکیل سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور با سازمانهای مدیریت و برنامه‌ریزی استانی (مصوبه شماره 12991/93/206 مورخ 26/9/1393 شورای عالی اداری) بایگانی‌شده در ۱۸ مارس ۲۰۱۵ توسط Wayback Machine کارشناسان سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی
- ↑ انتصاب نوبخت به عنوان رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور سایت رسمی رئیس‌جمهوری
- ↑ سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی تجزیه شد الف
- ↑ [۱] بایگانی‌شده در ۱۵ اوت ۲۰۱۶ توسط Wayback Machine خبرگزاری خانهٔ ملت
- «نگاهی به تاریخچه سازمان مدیریت و نظرات موافقان و مخالفان انحلال آن». خبرگزاری فارس. ۱۵ مهر ۱۳۸۸.
پیوند به بیرون
ویرایش
- «سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی». آفتاب. دریافت‌شده در ۲۹ خرداد ۱۳۹۲.
- وحید پوراستار (۴ خرداد ۱۳۹۲). «سی جنجال یک رئیس‌جمهور (۵): انحلال سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۶ تیر ۱۳۹۲.
- دکتر مهدی روانشادنیا. «نکاتی برای نوسازی سازمان». گفتگو با سایت اعتدال.