ریفامپین

داروی آنتی‌بیوتیک

ریفامپین (rifampin) یا ریفامپیسین (Rifampicin) یک آنتی‌بیوتیک با قدرت کشتن باکتری‌ها (باکتریوسیدال) از گروه ریفامایسین (Rifamycin) است. این دارو یک ترکیب نیمه‌صناعی است که از آمی‌کولاتوپسیس ریفامی‌سینیکا Amycolatopsis rifamycinica به‌دست می‌آید. در سال ۱۹۵۷ نمونه خاکی از جنگل‌های کاج واقع در استان‌های جنوبی فرانسه برای آنالیز به آزمایشگاهی در شهر میلان در ایتالیا فرستاده شد و در آنجا پژوهشگران موفق به یافتن یک نوع باکتری جدید در آن نمونه شدند. این باکتری قدرت تولید موادی با عملکرد آنتی‌بیوتیکی را دارا بود. به دلیل علاقهٔ گروه پژوهشگر به یک داستان جنایی فرانسوی به نام ریفیفی Rififi، نام این ترکیب ریفامایسین گذاشته شد. پس از دو سال تلاش برای تولید مولکول نیمه‌صناعی استوارتر، سرانجام در سال ۱۹۵۹ مولکولی با قدرت اثربخشی بالا به نام ریفامپیسین تولید گردید.

ریفامپین
داده‌های بالینی
نام‌های تجاریRifadin
نام‌های دیگر5,6,9,17,19,21-Hexahydroxy-23-methoxy-2,4,12,16,18,20,22-heptamethyl-8-[N-(4-methyl-1-piperazinyl)formimidoyl]-2,7-(epoxypentadeca[1,11,13]trienimino)-naphtho[2,1-b]furan-1,11(2H)-dione 21-acetate
AHFS/Drugs.comInternational Drug Names
مدلاین پلاسa682403
رده‌بندی داروهای
بارداری
  • AU: C
روش مصرف داروخوراکی، تزریق وریدی
کد ATC
وضعیت قانونی
وضعیت قانونی
داده‌های فارماکوکینتیک
زیست فراهمی۹۰ تا ۹۵٪
متابولیسمکبد و در دیوارهٔ روده
نیمه‌عمر حذف۱٫۵ تا ۵ ساعت
دفع۱۵ تا ۳۰٪ از طریق ادرار
۶۰٪ از طریق مدفوع
شناسه‌ها
  • (7S,9E,11S,12R,13S,14R,15R,16R,17S,18S,19E,21Z)-2,15,17,27,29-pentahydroxy-11-methoxy-3,7,12,14,16,18,22-heptamethyl-26-{(E)-[(4-methylpiperazin-1-yl)imino]methyl}-6,23-dioxo-8,30-dioxa-24-azatetracyclo[23.3.1.14,7.05,28]triaconta-1(28),2,4,9,19,21,25(29),26-octaen-13-yl acetate
شمارهٔ سی‌ای‌اس
پاب‌کم CID
IUPHAR/BPS
دراگ‌بنک
کم‌اسپایدر
UNII
KEGG
ChEBI
ChEMBL
NIAID ChemDB
CompTox Dashboard (EPA)
ECHA InfoCard100.032.997 ویرایش در ویکی‌داده
داده‌های فیزیکی و شیمیایی
فرمول شیمیاییC43H58N4O۱۲
جرم مولی۸۲۲٫۹۴ گرم بر مول g·mol−1
مدل سه بعدی (جی‌مول)
نقطه ذوب۱۸۳ تا[ابزار تبدیل: یکای ناشناخته]
  • O=C/2c3c5C(=O)[C@]4(O/C=C/[C@H](OC)[C@@H]([C@H](OC(=O)C)[C@@H](C)[C@H](O)[C@@H](C)[C@H](O)[C@H](/C=C\C=C(/C(=O)NC(/C\2=C\NN1CCN(C)CC1)=C(\O)c3c(O)c(c5O4)C)C)C)C)C
  • InChI=1S/C43H58N4O12/c1-21-12-11-13-22(2)42(55)45-33-28(20-44-47-17-15-46(9)16-18-47)37(52)30-31(38(33)53)36(51)26(6)40-32(30)41(54)43(8,59-40)57-19-14-29(56-10)23(3)39(58-27(7)48)25(5)35(50)24(4)34(21)49/h11-14,19-21,23-25,29,34-35,39,44,49-51,53H,15-18H2,1-10H3,(H,45,55)/b12-11-,19-14+,22-13+,28-20+/t21-,23-,24-,25-,29-,34+,35+,39-,43-/m0/s1 N
  • Key:FZYOVNIOYYPUPY-KMBRGFCMSA-N N
 N✔Y (این چیست؟)  (صحت‌سنجی)

موارد مصرف

ویرایش

در سال ۱۹۶۷ ریفامپیسین همراه با گروه دیگری از داروها (ایزونیازید، اتامبوتول و پیرازین آمید و استرپتومایسین) برای درمان سل توصیه شد. از آنجا که برای جلوگیری از ایجاد مقاومت در میکروب عامل سل، مصرف منظم ریفامپیسین به مدت چندین ماه به همراه سایر داروها ضروری است، گاه در رژیم‌های درمانی سل مصرف این دارو تحت نظارت مستقیم تیم بهداشتی صورت می‌گیرد.

این دارو را برای درمان عفونت‌هایی چون سل و جذام می‌توان به‌کار برد. برای جلوگیری از ایجاد مقاومت، در درمان جذام این دارو همواره به همراه داپسون (Dapsone) و کلوفازیمین (Clofazimine) استفاده می‌شود.

  • سایر باکتری‌ها

ریفامپیسین در درمان پیشگیرانه (پروفیلاکتیک Prophylactic) در فردی که در معرض مننگوکوک قرار گرفته‌است به‌کار می‌رود.

این دارو تا حدودی بر روی ویروس واکسینیا اثر دارد.لی لی لی لی

مکانیسم اثر

ویرایش

ریفامپیسین آران‌ای پلی‌مراز وابسته به دی‌ان‌ای و در نتیجه پروتئین‌سازی باکتری را مهار می‌کند. باکتری‌های مقاوم توان تولید آران‌ای پلی‌مرازهایی با تفاوت جزئی در زیرواحد بتا که توسط ریفامپیسین مهار نمی‌شوند را دارند. در واقع با تأثیر بر زیرواحد B از آران‌ای پلی‌مراز موجب مهار این آنزیم می‌شود.

اثرات جانبی

ویرایش

آسیب کبدی (هپاتوتوکسیسیتی Hepatotoxicity) مهم‌ترین عارضهٔ این داروست و از این رو افرادی که این دارو را دریافت می‌کنند پیوسته باید تحت آزمایش‌های مربوط به کارکرد کبد (Liver function tests) قرار گیرند. ریفامپیسین همچنین عوارضی چون تب، بثورات پوستی و مشکلات دستگاه گوارشی ایجاد می‌کند. این دارو ترشحات بدن مانند ادرار و اشک را به رنگ نارنجی یا قرمز درمی‌آورد که گرچه خوش‌خیم است، ممکن است باعث ترس بیمار شود.

مسمومیت با ریفامپین و درمان آن

ویرایش

مسمومیت دارویی با ریفامپین معمولاً در اثر مصرف مقدار زیاد این دارو یا اختلالات شدید کبدی ایجاد می‌شود. (این دارو عمدتاً از طریق کبد متابولیزه و دفع می‌شود و نارسایی‌های کبدی باعث افزایش سطح این دارو می‌شود) علائم مسمومیت دارویی با ریفامپین با علائمی مانند لتارژِی، تهوع و استفراغ، سمیت کبدی و هپاتومگالی، یرقان، افزایش سطح آزمایش‌های کبدی و بیلی‌روبین و کاهش هوشیاری همراه است.[نیازمند منبع]

برای درمان این مسمومیت معمولاً از شست‌وشوی معده و تجویز زغال فعال (دارو) استفاده می‌کنند. در صورتی که علائم مسمومیت تا ۴۸ ساعت برطرف نشود، اقدام به تخلیهٔ صفرا می‌کنند.[نیازمند منبع]

منابع

ویرایش

Wikipedia contributors, "Rifampicin," Wikipedia, The Free Encyclopedia, http://en.wiki.x.io/w/index.php?title=Rifampicin&oldid=325236530 (accessed December ۱۰، ۲۰۰۹).