درگاه:ارمنیهای ایران/نوشتار برگزیده
نوشتار برگزیده ۱
درگاه:ارمنیهای ایران/نوشتار برگزیده/۱
ساموئل خاچیکیان (به ارمنی: Սամուէլ Խաչիկեան) (زادهٔ ۲۹ مهر ۱۳۰۲ در تبریز - درگذشتهٔ ۳۰ مهر ۱۳۸۰ در تهران) کارگردان، تدوینگر، نویسنده، آهنگساز فیلم و تهیهکنندهٔ نامدار ایرانی ارمنیتبار بود. او یکی از تأثیرگذارترین کارگردانها در سینمای ایران بهشمار میرود، تا آنجا که به وی لقب «هیچکاکِ ایران» داده شدهاست. همچنین، از او بهعنوان «استاد دلهره و وحشتِ» سینمای ایران نام برده شدهاست.
دوستان و همکاران ساموئل خاچیکیان، او را با نام «سام ول» نیز میشناختند. او در آغازِ راهِ سینمای ایران با هنر و دانستههای خود به یاری این هنر و صنعت آمد و توانایی فنی خود را با به فرجام رساندن فیلم شبنشینی در جهنم (۱۳۳۶) نشان داد و سپس با طوفان در شهر ما (۱۳۳۷) سینمای ایران را با سبک ویژهٔ خود آشنا کرد.
خاچیکیان، که از نیمههای فیلم بازگشت تدوین فیلمهایش را خود به دست گرفتهبود، در نورپردازی و کار فیلمبردارانش دخالت میکرد، و موسیقی فیلمهایش را خود برمیگزید. به گفتهٔ خودش، او همهٔ اینها را برپایهٔ برداشت و دریافت درونی انجام میداد. «نورپردازی جنایی» زبانزدی بود که خود او برای فیلمهایی همچون چهارراه حوادث (۱۳۳۳)، طوفان در شهر ما (۱۳۳۷)، فریاد نیمهشب (۱۳۴۰)، یک قدم تا مرگ (۱۳۴۰)، دلهره (۱۳۴۱)، ضربت (۱۳۴۳) و سرسام (۱۳۴۴) بهکار میبرد.
خاچیکیان را میتوان از پیشگامان نامآور سینمای ایران دانست و کمتر کارگردان ایرانی مانند او در درازای سه دهه (۱۳۵۰–۱۳۳۰) بهگونهای پیوسته و پرکار درگیر فیلمسازی بودهاست. او در زمره نخستین کارگردانان ایرانی بود که عناصر تکنیکی را برای سینما به کار برد و با دکوپاژ سر صحنه فیلمبرداری میرفت. به عنوان فیلمسازی نوآور، ساخت فیلمهای جنایی را در ایران به راه انداخت و نخستین پیشپرده تاریخ سینمای ایران را برای فیلم دختری از شیراز (۱۳۳۳) ساخت و دهها زمینه فنی دیگر را آزمود. بسیاری از بازیگران نامدار سینمای ایران با بازی در کارهای خاچیکیان به سینما آمدند و برخی از فیلمهایش هم چون ضربت (۱۳۴۳) و عقابها (۱۳۶۳) از کارهای پرفروش زمان نمایش خود بودند.
شناختهشدهترین فیلمی که توسط خاچیکیان پس از انقلاب کارگردانی شد فیلم عقابها (۱۳۶۳) بود، که یکی از برترین کارهای سینمای دفاع مقدس لقب گرفت. او در درازای نزدیک به ۵۰ سال کار و تلاش در سینمای ایران، ۴۶ فیلم بلند سینمایی ساخت و بسیاری از فیلمهای کارگردانهای دیگر را تدوین کرد.
ادامه…
نوشتار برگزیده ۲
درگاه:ارمنیهای ایران/نوشتار برگزیده/۲
آرامائیس وارطانی هُوسپیان (به ارمنی: Արամայիս Վարդանի Հովսեփյան) با نام هنری آرمان (به ارمنی: Արման) (زاده ۲ اسفند ۱۲۹۹ در تبریز - درگذشته ۱۷ مرداد ۱۳۵۹ در بارسلون) هنرپیشه، کارگردان فیلم، تهیهکننده، نویسنده ایرانی ارمنیتبار بود.
آرمان در ۲۵ سال فعالیت در عرصه سینمایی، در ۵۵ فیلم نقش آفرینی کرد. وی در سال ۱۳۳۴ جایزهٔ «بهترین بازیگر مرد سال» را از اولین فستیوال فیلمهای ایرانی به خاطر بازی در فیلم چهارراه حوادث دریافت نمود.
در ۱۳۳۲ نخستین نقش سینماییاش را در اولین فیلم خاچیکیان به نام بازگشت بازی کرد. در فیلمهای چهارراه حوادث، خون و شرف، طوفان در شهر ما و فریاد در نیمه شب، دلهره، ضربت که حاصل همکاری پُربار او با ساموئل خاچیکیان بود، خوش درخشیدهاست. در انسانها (آرامائیس آقامالیان)، جادهٔ مرگ و شیطان در میزند (هر دو از اسماعیل ریاحی) نیز بازیهای بهیادماندنی داشت. از سال ۱۳۴۴ با کارگردانی و تهیهکنندگی عروس دریا این زمینهها را نیز تجربه کرد که حاصلش کارگردانی و تهیهٔ پنج فیلم بودهاست.
نوشتار برگزیده ۳
درگاه:ارمنیهای ایران/نوشتار برگزیده/۳
کارو لوکاس قوکاسیان (ارمنی: Կարո Լուկաս Ղուկասեան؛ آوانگاری: Kāro Lukās ʁɔvkɑˈsjān؛ زاده ۱۳ شهریور ۱۳۲۸ در اصفهان – درگذشته ۱۷ تیر ۱۳۸۹ در تهران) مهندس برق و الکترونیک، استاد دانشگاه و مخترع ایرانی ارمنیتبار بود.
کارو لوکاس تحصیلات ابتدایی خود را در مدرسه ارمنیان کوشش-داوتیان ارمنیان طی کرد و در ۱۳۴۷، در رشتهٔ ریاضی دیپلم گرفت. در همان سال با رتبهٔ عالی وارد دانشکدهٔ فنی دانشگاه تهران و در ۱۳۵۲ ه.ش (۱۹۷۳ میلادی)، با مدرک کارشناسی ارشد در رشتهٔ برق و الکترونیک از دانشگاه تهران (در ۳ سال) فارغالتحصیل شد. لوکاس در سال ۱۹۷۶ میلادی مدرک دکترای خود را از گروه مهندسی برق و علوم کامپیوتر دانشگاه برکلی کالیفرنیا با گرایش مهندسی کنترل دریافت کرد.لوکاس در زمینهٔ سیستمهای هوشمند پژوهش میکرد و بنیانگذار و مدیر «قطب کنترل و پردازش هوشمند» دانشکدهٔ مهندسی برق دانشگاه تهران و رئیس بخش مهندسی برق این دانشگاه و همچنین مدیر پژوهشگاه دانشهای بنیادی بود. او افزون بر آموزش و پژوهش در دانشکدههای فنی دانشگاه تهران، استاد مهمان دانشگاههای تورنتو، برکلی و یو.سی.ال.ای، محقق مرکز بینالمللی فیزیک نظری و مرکز بینالمللی مهندسی ژنتیک و بیوتکنولوژی در تریسته ایتالیا، دستیار تحقیق شرکت پژوهشی و تولیدی اونتاریو، و دستیار تحقیق آزمایشگاه پژوهشهای الکترونیکی دانشگاه کالیفرنیا نیز بود. لوکاس از پژوهشگران مشهور در رشته هوش مصنوعی و روباتیک در ایران بود، چنانکه رسانههای ایرانی بعد از مرگ لوکاس از او با لقب «پدر علم روباتیک ایران» یاد کردند.
نوشتار برگزیده ۴
درگاه:ارمنیهای ایران/نوشتار برگزیده/۴
آربی اُوانسیان (ارمنی: Արբի Յովհաննիսեան؛ زادهٔ ۱ اسفند ۱۳۲۰) کارگردان سینما و تئاتر، استاد دانشگاه، طراح صحنه و مترجم ارمنیتبار اهل ایران است.
اوانسیان در سال ۱۳۴۰ در دانشکده زبانهای خارجی دانشگاه ادبیات تهران تحصیل کرد و در فاصله سالهای ۱۳۴۲ الی ۱۳۴۳ به تحصیل در رشتهٔ کارگردانی در مدرسه عالی فن فیلم لندن پرداخت. سپس به ایالات متحده آمریکا رفت و در رشتهٔ تئاتر فارغالتحصیل شد. پس از تحصیل سینما در مدرسه عالی فن فیلم لندن و تئاتر در آمریکا، در سال ۱۳۴۵ به ایران بازگشت. بین سالهای ۱۳۴۸ تا ۱۳۵۳ در مدرسه عالی رادیو و تلویزیون ملی ایران به تدریس تجزیه و تحلیل فیلم و زیباییشناسی فیلم و در سالهای ۱۳۵۱ تا ۱۳۵۲ در دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران کارگردانی و بازیگری تئاتر تدریس کرد. اوانسیان در سال ۱۳۵۷ به دعوت انستیتو گوته و به عنوان میهمان دولت آلمان برای آشنایی با تئاترها و کارگردانهای شهرهای اشتوتگارت، برلین و مونیخ به آلمان دعوت شد. آربی اوانسیان پس از انقلاب به فرانسه مهاجرت کرد و به فعالیتهای خود در اشکالی چون تدریس، کارگاههای کوچک نمایشی، اجرای نمایش به زبان فرانسه و ارمنی و ساخت فیلم ادامه داد.
اوانسیان از سال ۱۳۴۴ تاکنون دهها نمایش را کارگردانی کرده و طراحی لباس چندین نمایش را برعهده داشتهاست. او و چند نفر از همکلاسیهایش در دوران دبیرستان گروه تئاتر آرمن را تشکیل دادند و شاهین سرکیسیان را به عنوان مشاور گروه دعوت کردند. اوانسیان طی سالها نمایشهایی مدرن در تئاترشهر تهران و جشن هنر شیراز اجرا کرد. اکثر نمایشهای وی در جشنوارههای بینالمللی از جمله جشن هنر شیراز و جشنوارههای رویان و بلگراد روی صحنه رفتهاند. از کارهای معروف وی میتوان به کارگردانی نمایشنامههای کالیگولا، باغ آلبالو، ناگهان «هذا حبیبالله مات فی حب الله قتیل الله مات بسیف الله»، هدا گابلر (به زبان انگلیسی)، گدایان بزرگوار، در راه، برای دیگری و خانمی با سگ کوچولو (به زبان ارمنی)، پژوهشی ژرف و سترگ … و خلوت خفتگان اشاره کرد. او در ۱۳۴۷ به خاطر کارگردانی نمایش پژوهشی ژرف و سترگ … برندهٔ جایزه تلویزیون ملی ایران و جشن هنر شیراز شد. از دیگر فعالیتهای او میتوان به تأسیس کارگاه نمایش اشاره کرد. این کارگاه در ۱۴ خرداد ۱۳۴۸ به پیشنهاد رضا قطبی و با همیاری ایرج انور، بیژن صفاری، آربی اوانسیان، داوود رشیدی و عباس نعلبندیان تأسیس شد. در سال ۱۳۵۶ آربی اوانسیان فعالیت خود را در مقام کارگردان در کارگاه نمایش محدود دید، به همین علت از فعالیت در کارگاه دست کشید و همراه سه نفر از اعضای کارگاه، سوسن تسلیمی، فردوس کاویانی، و صدرالدین زاهد در محلی که سابقاً پارکینگ تئاتر شهر بود، گروه چهارسو را تأسیس کرد. اوانسیان در سال ۱۳۶۳ نمایش چگونه پیشبند سوزندوزیشده مادرم در زندگیام گسترده میشود را براساس نوشتههایی از لوون شانت، وازگن شوشانیان و نقاش آبستره امپرسیونیسم، آرشیل گورکی کار کرد و در یکی از کلیساهای بزرگ پاریس به روی صحنه برد. این نمایش حاصل سه سال ملاقات و تبادل نظر با دانشجویان ارمنی پاریس بود و اجرای آن باعث تأسیس «انجمن تئاتر ارمنیان پاریس» شد که تا امروز به کارش ادامه میدهد. او در ۱۳۶۴ فیلم بلند پیشبند سوزن دوزی شدهٔ مادرم در زندگیام گسترده میشود را براساس این نمایش ساخت. فیلم در «جشنواره مونترال» و «جشنواره پیزارو» به نمایش درآمد و بسیار مورد استقبال قرار گرفت.
او فیلمهای کوتاه نقاب (بر اساس نوشتهٔ گریگور ظهراب) و پویانمایی پاروانا، براساس شعری از هوهانس تومانیان، را در دوران تحصیلش در لندن ساختهاست. آربی اوانسیان تجربیات تئاتری خویش را در زمینهٔ سینما نیز به کار گرفتهاست که حاصل آن در اوایل دهه ۱۳۵۰ فیلم مستند لبئوس به نام تادئوس (در خصوص مراسم زیارت قره کلیسا است که آن را در شهرستان ماکو ساخت. نخستین فیلم بلند او چشمه در سالهای ۵۱–۱۳۴۹ با همکاری تلویزیون ملی ایران ساخته شد. فیلم به صورت سیاهوسفید، در قطع ۳۵ میلیمتری، مدت نمایش ۱۰۰ دقیقه و با بازی آرمان هوسپیان، جمشید مشایخی، مهتاج نجومی و پرویز پورحسینی ساخته شد. این بازیگران بازیهایی بهیادماندنی از خود به یادگار گذاشتند و به این ترتیب یکی از پایههای سینمای موج نو ایران بنا نهاده شد. این فیلم براساس داستان چشمه هغنار نوشته مگردیچ آرمن، نویسنده مشهور ارمنی ساخته شد.
او از چهرههای شاخص و صاحب سبک تئاتر ایران بوده و در معرفی بسیاری از شگردها و فرمهای تازه در تئاتر معاصر ایران آغازگر بود. نقشی را که آربی آوانسیان توانست در دهههای شصت و هفتاد میلادی در تئاتر ایران ایفا نماید، همانند نقشی است که قبل از او شاهین سرکیسیان توانسته بود در اوایل دههٔ پنجاه تا سال ۱۹۶۶ میلادی، ایفا کند. هر دو توانستند نظم کاملاً جدیدی به تئاتر ایران ببخشند و تلاشهای شایان توجهای در به ثمر رساندن تئاتر نوین ایران داشته باشند. توسط آنها بود که تئاتر ایران شروع به رشد نمود و در صحنهٔ جهانی مطرح شد. نمایشهای آوانسیان در اقصی نقاط دنیا بر روی صحنه آمدهاند و از این رو میتوان او را یکی از پرکارترین کارگردان ایرانی در عرصهٔ جهانی بهشمار آورد.
نوشتار برگزیده ۵
درگاه:ارمنیهای ایران/نوشتار برگزیده/۵
ساتنیک آقابابیان (به ارمنی: Սաթենիկ Աղաբաբյան) معروف به مادام ساتو پری آقابابوف (۱۲۷۹–۱۳۵۸ خورشیدی) خوانندهٔ اپرا، بازیگر تئاتر، سینمادار و نمایشنامهنویس ایرانی ارمنیتبار و جزو نخستین خوانندگان اپرای زن ایرانی بود.
آقابابوف را میتوان نمادی از هنرمندان عرصهٔ نمایش ایران در آغاز سدهٔ اخیر و بهویژه نمادی از نهضت هنری زنان آن دوره دانست. برخی منتقدین وی را در زمرهٔ بزرگان عرصهٔ نمایش در ایران دانستهاند. او در زمینهٔ بازیگری نمایش و نمایشنامهنویسی نیز فعالیت داشتهاست.
آقابابوف در برلین و مسکو دوره آواز و تئاتر را گذراند. وی که آوازخوان اپرا بود در دهههای ۱۳۰۰ و ۱۳۱۰ خورشیدی در نمایشهایی همچون پریچهر و پریزاد، شب هزار و یکم، و الهه آواز خواند و ایفای نقش کرد.
نوشتار برگزیده ۶
درگاه:ارمنیهای ایران/نوشتار برگزیده/۶
ایرن زازیانس (ارمنی: Իրեն Զազյանց; با نام هنری ایرن زادهٔ ۲۰ مرداد ۱۳۰۶ – درگذشته ۷ مرداد ۱۳۹۱) هنرپیشهٔ ایرانی ارمنیتبار تئاتر، سینما و تلویزیون بود.
ایرن بازیگری را از تئاتر فردوسی آغاز کرد. در سال ۱۳۲۹، به دعوت نوشین و لرتا، ایرن به جمع بازیگران تئاتر سعدی[پانویس ۱] در برنامه افتتاحیه این تئاتر پیوست و در نمایشهای شنل قرمز، بادبزن خانم ویندرمیر و چراغ گاز بازی کرد. وی سپس به سینمای ایران راه یافت و تا زمان انقلاب در حدود ۳۰ فیلم سینمایی بازی کرد که از بین آنها میتوان به فیلمهایی همچون چشم به راه، قاصد بهشت، چشمه آب حیات و مروارید سیاه، محلل، بلوچ، برهنه تا ظهر با سرعت و خروس اشاره کرد. وی با کارگردانانی چون خسرو هریتاش، ساموئل خاچیکیان، اسماعیل کوشان، مسعود کیمیایی، امیر نادری و شاپور قریب کار کرد. او در سریالهایی چون «سلطان صاحبقران» و «هزاردستان» هر دو ساخته علی حاتمی هم نقشآفرینی کرد. ایرن پس از انقلاب در سالهای ۱۳۶۰ و ۱۳۶۱ در دو فیلم «خط قرمز» کیمیایی و «جایزه» علیرضا داودنژاد بازی کرد. آخرین تصویر ایرن در فیلم «شیرین» (عباس کیارستمی، ۱۳۸۷) بر پرده نشست. بسیاری از ایرانیان بازیگری او در سریال تلویزیونی سلطان صاحبقران و تخت ابونصر را به خاطر دارند. وی پس از انقلاب ۱۳۵۷ از ادامه فعالیتهای هنری خود بازماند و اجازه نیافت که بر پرده سینما دوباره ظاهر شود. این هنرمند که سابقه نقش آفرینی در ۲۶ فیلم سینمایی، چهار سریال تلویزیونی و چندین تئاتر را در کارنامه خود داشت، پس از ناامید شدن از بازگشت به بازیگری، در دورههای آموزشی زیبایی و پوست شرکت کرد و این کار را برای امرار معاش در پیش گرفت.
بهزاد عشقی، نویسنده و منتقد سینما معتقد است که:[۴] ایرن مثل ستارگان فیلمفارسی نبود و با چشمهای عسلی و تیپ سینمایی فرنگی چندان تناسبی با ملودرامهای رقیق و ارزان، بهخصوص در سینمای دههی ۱۳۳۰ نداشت. زن در سینمای آن روزگار در دو منتهیالیه زن شکننده و خانگی، یا زن خیابانی و اهریمنی، تقسیمبندی میشد. ایرن نه چندان رام و شکننده بود که به موجودی خانگی بدل شود، و نه چندان اهریمنی بود که سویهی منفی درام را نمایندگی کند. بنابراین در سینمای کلیشهپرداز ایرانی کمتر بخت آن را یافت که جایگاه واقعی خود را پیدا کند.
نوشتار برگزیده ۷
درگاه:ارمنیهای ایران/نوشتار برگزیده/۷
یهوا (ارمنی: Եվա; انگلیسی: Yeva) (با نام پیشین: کاراواجار ارمنی: Քարվաճառ) یک فیلم درام به زبان ارمنی محصول سال ۲۰۱۷ مشترک کشورهای ارمنستان و ایران است به نویسندگی و کارگردانی آناهید آباد و تهیهکنندگی تقی علیقلیزاده. این فیلم نامزد سینمای ارمنستان در نودمین دوره جوایز اسکار در بخش بهترین فیلم خارجیزبان شده بود. یهوا در جشنوارههای معتبری دیگری نیز شرکت کردهاست و تا کنون جوایز بینالمللی دریافت کردهاست.
نوشتار برگزیده ۸
درگاه:ارمنیهای ایران/نوشتار برگزیده/۸
لُرِتا هایراپتیان تبریزی (ارمنی: Լորետա Հայրապետեան) با نام هنری لرتا (زاده ۱۲۹۰ خورشیدی – درگذشته ۷ فروردین ۱۳۷۷) هنرپیشه ارمنیتبار اهل ایران در تئاتر، سینما و تلویزیون بود.
لرتا پس از گرفتن مدرک از مدرسهٔ روسها، در تهران لرتا فعالیت تئاتریاش را بهطور حرفهای دنبال کرد وی از هشت سالگی به روی صحنه رفت و تا آغاز انقلاب اسلامی در ایران به کار هنرپیشگی و کارگردانی پرداخت. او یکی از نخستین زنانی بود که در عرصهٔ هنرهای صحنهای ایران به فعالیت پرداخت. وی در کلوپ موزیکال، کمدی اخوان، کمدی ایران، جامعه باربد، گروه نکیسا، کانون ایران جوان، کانون صنعتی، و مجمع تئاترال تهران همراه با چهرههای برجستهٔ تئاتر همکاری کرد. در سال ۱۳۳۲ و پس از خروج پنهانی همسرش از زندان و کشور، لرتا نیز از طریق فرانسه برای پیوستن به او به شوروی رفت. در این دوران او در استودیوی تئاتر هنری مسکو تحصیل کرد و در رشتهٔ تئاتر از دانشگاه مسکو فارغالتحصیل شد. با اعلام ممنوعالورود بودن همسرش، لرتا به ایران بازگشت و همراه با همکاران قدیمی خود، تئاتر کسری را تشکیل داد و در اولین گام نمایش گناهکاران بیگناه را به صحنه برد. وی بین سالهای ۱۳۴۹ تا ۱۳۵۳در هفت فیلم سینمایی هم بازی کرد که آخرین آن اسرار گنج دره جنی ساخته ابراهیم گلستان بود. همچنین لرتا در مجموعه تلویزیونی خسرو میرزای دوم که در سال ۱۳۵۶ از تلویزیون ایران پخش شد، ایفای نقش کرد. لرتا سالهای پایانی عمر خود را در وین سپری کرد.
نوشتار برگزیده ۹
نوشتار برگزیده ۱۰
نوشتار برگزیده ۱۱
نوشتار برگزیده ۱۲
نوشتار برگزیده ۱۳
نوشتار برگزیده ۱۴
نوشتار برگزیده ۱۵
نوشتار برگزیده ۱۶
نوشتار برگزیده ۱۷
نوشتار برگزیده ۱۸
نوشتار برگزیده ۱۹
نوشتار برگزیده ۲۰
نوشتار برگزیده ۲۱
نوشتار برگزیده ۲۲
نوشتار برگزیده ۲۳
نوشتار برگزیده ۲۴
نوشتار برگزیده ۲۵
نوشتار برگزیده ۲۶
نوشتار برگزیده ۲۷
نوشتار برگزیده ۲۸
نوشتار برگزیده ۲۹
نوشتار برگزیده ۳۰
نوشتار برگزیده ۳۱
نوشتار برگزیده ۳۲
نوشتار برگزیده ۳۳
نوشتار برگزیده ۳۴
نوشتار برگزیده ۳۵
نوشتار برگزیده ۳۶
نوشتار برگزیده ۳۷
نوشتار برگزیده ۳۸
نوشتار برگزیده ۳۹
نوشتار برگزیده ۴۰
نوشتار برگزیده ۴۱
نوشتار برگزیده ۴۲
نوشتار برگزیده ۴۳
نوشتار برگزیده ۴۴
نوشتار برگزیده ۴۵
نوشتار برگزیده ۴۶
نوشتار برگزیده ۴۷
نوشتار برگزیده ۴۸
نوشتار برگزیده ۴۹
نوشتار برگزیده ۵۰
نوشتار برگزیده ۵۱
نوشتار برگزیده ۵۲
نوشتار برگزیده ۵۳
نوشتار برگزیده ۵۴
نوشتار برگزیده ۵۵
نوشتار برگزیده ۵۶
نوشتار برگزیده ۵۷
نوشتار برگزیده ۵۸
نوشتار برگزیده ۵۹
نوشتار برگزیده ۶۰
نوشتار برگزیده ۶۱
نوشتار برگزیده ۶۲
نوشتار برگزیده ۶۳
نوشتار برگزیده ۶۴
نوشتار برگزیده ۶۵
نوشتار برگزیده ۶۶
نوشتار برگزیده ۶۷
نوشتار برگزیده ۶۸
نوشتار برگزیده ۶۹
نوشتار برگزیده ۷۰
نوشتار برگزیده ۷۱
نوشتار برگزیده ۷۲
نوشتار برگزیده ۷۳
نوشتار برگزیده ۷۴
نوشتار برگزیده ۷۵
نوشتار برگزیده ۷۶
نوشتار برگزیده ۷۷
نوشتار برگزیده ۷۸
نوشتار برگزیده ۷۹
نوشتار برگزیده ۸۰
نوشتار برگزیده ۸۱
نوشتار برگزیده ۸۲
نوشتار برگزیده ۸۳
نوشتار برگزیده ۸۴
نوشتار برگزیده ۸۵
نوشتار برگزیده ۸۶
نوشتار برگزیده ۸۷
نوشتار برگزیده ۸۸
نوشتار برگزیده ۸۹
نوشتار برگزیده ۹۰
نوشتار برگزیده ۹۱
نوشتار برگزیده ۹۲
نوشتار برگزیده ۹۳
نوشتار برگزیده ۹۴
نوشتار برگزیده ۹۵
نوشتار برگزیده ۹۶
نوشتار برگزیده ۹۷
نوشتار برگزیده ۹۸
نوشتار برگزیده ۹۹