دروازه قزوین یکی از دروازه‌های قدیمی و معروف شهر تهران بود.

دروازه قزوین تهران در دوره قاجار

این دروازه در محله سنگلج تهران قرار داشت. معمار این دروازه استاد تقی محمدپور از معماران قدیمی و به نام دوره پهلوی اول و ابتدای پهلوی دوم می‌باشد که در زمینه معماری و طرح و نقش کاشیکاری نیز استاد بود. از دیگر آثار وی می‌توان به کاشیکاری و طراحی بخش‌هایی از سر در باغ ملی در خیابان حسن‌آباد تهران اشاره کرد.

پیشینه

ویرایش

در زمان شاه تهماسب صفوی در ۹۶۴ هجری قمری نخستین برج و باروی شهر تهران ساخته شد. طول این بارو شش هزار گام بود و چهار دروازه بیشتر نداشت که دروازه قزوین در مدخل کنونی بازارچهٔ قوام‌الدوله و شاهپور (وحدت اسلامی) واقع بود.[۱][۲]

با گسترش شهر تهران در زمان ناصرالدین شاه، برج و باروی شاه تهماسبی را خراب کرده و با خاک آن خندق‌های اطراف بارو را پر نمودند. سپس شهر تهران را به تقلید از نقشهٔ شهر پاریس به صورت هندسی یک هشت ضلعی نامتساوی‌الاضلاع گسترش دادند و ۱۲ دروازه در اطراف آن احداث نموده و دورش را خندق کشیدند[۳] و دروازه قزوین در ورودی خیابان قزوین (میدان قزوین کنونی) ساخته شد.[۴] دروازه‌های جدید به سبک معماری صفوی ساخته شده بود و با کاشیکاری‌های براق و متنوع تزئین شده بود.[۵]

بازسازی و باززنده‌سازی

ویرایش

در ۱۳۸۰ شهرداری منطقهٔ ۱۱ و سازمان زیباسازی اقدام به اجرای پروژهٔ آرام‌سازی و بهسازی میدان قزوین نمود[۶] و پس از آن در ۱۳۸۴ با هدف احیای دروازه‌های قدیمی تهران به صورت نمادین و با توجه به اسناد تاریخی، اقدام به بازسازی دروازه قزوین نمود[۷] که اکنون این دروازه با سازه‌ای بتونی و نمایی آجری[۸] در میدان قزوین تهران بنا شده‌است.[۹]

امروزه این میدان و خیابان های اطراف و منتهی به آن از مراکز پخش پیچ و مهره و واشرآلات میباشد و میتوان گفت از تخصصی ترین مراکز این قطعات صنعتی در ایران می باشد.

منابع

ویرایش
  1. «دروازه‌های دارالخلافه طهران». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۴ ژوئن ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۲۵ اوت ۲۰۱۶.
  2. «تهران در دوره‌های مختلف». دریافت‌شده در ۲۵ اوت ۲۰۱۶.[پیوند مرده]
  3. «تهران در عصر قاجار». کتاب اول. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۳ فوریه ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۲۲ آبان ۱۳۸۸.
  4. صبا آذرپیک (۵ مهر ۱۳۸۴). «دروازه قزوین دوباره ساخته می‌شود». خبرگزاری میراث فرهنگی. بایگانی‌شده از اصلی در ۴ مه ۲۰۰۸. دریافت‌شده در ۲۲ آبان ۱۳۸۸.
  5. جلال فرهمند. «دروازه‌های دارالخلافهٔ طهران». ماهنامهٔ الکترونیکی بهارستان. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۴ ژوئن ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۱۳ نوامبر ۲۰۰۹.
  6. «نقطه تلاقی تاریخ و فرهنگ: میدان قزوین». روزنامه اعتماد. ۱۳ اردیبهشت ۱۳۸۵. دریافت‌شده در ۲۲ آبان ۱۳۸۸.
  7. صبا آذرپیک (۵ مهر ۱۳۸۴). «دروازه قزوین دوباره ساخته می‌شود». خبرگزاری میراث فرهنگی. بایگانی‌شده از اصلی در ۴ مه ۲۰۰۸. دریافت‌شده در ۲۲ آبان ۱۳۸۸.
  8. «نقطه تلاقی تاریخ و فرهنگ: میدان قزوین». روزنامه اعتماد. ۱۳ اردیبهشت ۱۳۸۵. دریافت‌شده در ۲۲ آبان ۱۳۸۸.
  9. «بازخوانی شهری بی‌قواره در سیمای ۱۲ دروازه». خبرگزاری جمهوری اسلامی. ۲۷ مهر ۱۳۸۸. دریافت‌شده در ۲۲ آبان ۱۳۸۸.[پیوند مرده]