دِرمَنه‌، یوشان، ترخ (نام علمی: Artemisia) جنسی از گیاهان شامل ۲۰۰ تا ۴۰۰ گونه گیاه از تیره کاسنیان هستند که کپه‌های خوشه‌ای و گل‌هایی معمولاً تلخ دارند.

Artemisia
درمنه سانتونیکا (Levant wormseed)[۱]
رده‌بندی علمی
فرمانرو: گیاه
(طبقه‌بندی‌نشده): گیاهان گلدار
(طبقه‌بندی‌نشده): دولپه‌ای‌های نو
(طبقه‌بندی‌نشده): آستریدها
راسته: میناسانان
تیره: کاسنیان
زیرخانواده: کاسنی‌واریان
تبار: کاسنیان آنثمیدئا
سرده: Artemisia
کارل لینه
گونه نماد
برنجاسف
L.
مترادف[۳]
  • Absinthium Mill.
  • Chamartemisia Rydb.
  • Oligosporus Cass.
  • Artemisiastrum Rydb.
  • Artanacetum (Rzazade) Rzazade
  • Abrotanum Mill.
  • Draconia Heist. ex Fabr.
  • Artemisia subg. Seriphidium Less.
  • Hydrophytum Eschw.
  • Seriphidium (Besser ex Less.) Fourr.
  • Dracunculus Ruppr. ex Ledeb. 1845, illegitimate homonym, not Dracunculus Mill. 1754 (گل‌شیپوریان)[۲]

بخشی از گونه‌ها

ویرایش
 
درمنه آمریکایی (برنجاسف کالیفرنیایی) leaves
 
خاراگوش رومی (Artemisia pontica)
 
Artemisia pycnocephala (Beach Sagewort) flowers
 
درمنه (Artemisia absinthium)
 
درمنه سانتونیکا (Levant Wormseed)
 
یوشان (Artemisia alba)
 
برنجاسف جنوبی (برنجاسف کوهی)

ویژگی‌های بوته درمنه

ویرایش

درمنه، گیاهی است بوته‌ای و خودرو از خانوادهٔ کاسنی‌ها که دارای برگ و گلی معطر و خاصیت دارویی است.[۴] شکل بوته‌ای و اعضای چوبی که قاعدهٔ ساقه‌های آن‌ها سخت و چوبی، محصور در برگ‌های کوچک پوشیده از کرک سفید می‌باشد. بلندی آن یک وجب تا یک یا یک اونیم متر در گونه‌های مختلف متفاوت است؛ بعضی گونه‌ها روی زمین گستره و بعضی افراشته‌اند. معمولاً گل‌های آن خوشبو و طعم آن تلخ می‌باشد. این گیاه هم در نواحی کوهستانی و هم در صحرا می‌روید.[۵]

خواص درمانی درمنه

ویرایش

سه تا چهار گرم گرد غنچه‌های ناشکفتهٔ آن را با عسل یا مربا یا شیر مخلوط کنید و صبح ناشتا بخورید یا ۱۰ گرم از گرد آن را در پانصد گرم آب جوش دم کنید و آب آن را صاف کرده سه قسمت کنید و صبح، ظهر و شب بنوشید. برای دفع کرم‌های دراز روده خیلی مؤثر است. دوازده گرم از آن را دم کنید و آبش را بنوشید و هم به موضع بمالید. جهت درمان گزیدگی عقرب و رتیل مفید است. با شاخه‌های آن هر روز دندانها را خلال کنید. برای تقویت لثه‌ها و دندان‌ها تا حدودی اثر مفید دارد. ضماد خاکستر آن با روغن زیتون یا روغن زنبق برای جلوگیری از ریختن مو و تسریع در رشد مو مؤثر است.[۵]

عوارض درمنه

ویرایش

مضر معده و عصب می‌باشد و سردرد می‌آورد و مصلح آن ترمس – مستکی است.[۵]

منابع

ویرایش
  1. 1897 illustration from Franz Eugen Köhler, Köhler's Medizinal-Pflanzen
  2. Flann, C (ed) 2009+ Global Compositae Checklist[پیوند مرده]
  3. «Flann, C (ed) 2009+ Global Compositae Checklist». بایگانی‌شده از اصلی در ۸ نوامبر ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۱۷ سپتامبر ۲۰۱۷.
  4. http://www.wikifeqh.ir/درمنه
  5. ۵٫۰ ۵٫۱ ۵٫۲ wikiwook. «درمنه و خواص آن». ویکی ووک / زندگی آگاهانه لحظاتی شاد و آرام.
  • گونیلی، ابوالحسن: فرهنگ اصطلاحات کشاورزی، انتشارات پیام، تهران ۱۳۵۲ خورشیدی، ص۷۸.
  • ویکی‌پدیای انگلیسی، نسخه ۲۷ سپتامبر ۲۰۰۶.