درخت شیرین و فرهاد
درخت شیرین و فرهاد یا درخت رحمت (به کردی جنوبی: دار شیرن و فه‌راێ[۱][۲]) نامی است که مردم کرمانشاه به درخت چنار ۶۰۰ سالهای می‌دهند که در کنار محوطهٔ تاریخی طاق بستان در شهر کرمانشاه قرار دارد و در سال ۱۳۸۸ به ثبت آثار طبیعی ملی رسیده است.[۳][۴][۵][۶][۷] ارتفاع این درخت ۳۷٫۷ متر و عرض آن ۸٫۴۶ متر است که علاوه بر ارزش طبیعی، دارای ارزش فرهنگی و تاریخی برای مردم کرمانشاه است.[۸]
درخت شیرین و فرهاد بعنوان میراث طبیعی در سال ۱۳۸۸ توسط سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ایران به ثبت رسیده است. در اسفند ماه ۱۳۹۷ ارتفاع درخت شیرین و فرهاد ۳۷/۷ متر و قطر آن ۸/۴۶ متر بوده است.[۹] تخمین زده شده که این درخت در سال ۱۴۲۳ میلادی کاشته شده‌باشد.[۹]
وجه تسمیه
ویرایشاین درخت در فرهنگ عامهٔ مردم کرد شهر کرمانشاه، درخت شیرین و فرهاد نامیده می‌شود. با این حال از آنجا که پیرمردی کفاش به نام رحمت سالیان طولانی در حفرهٔ میان درخت به کفاشی مشغول بود، برخی آن را با نام درخت رحمت می‌شناسند. همچنین گاه از آن با عنوان «درخت چنار قدیمی طاقبستان» یاد می‌شود.[۱۰]
در فرهنگ و ادبیات
ویرایشدرخت چنار طاقبستان در فرهنگ مردم شهر کرمانشاه به استعاره‌ای از قدمت و کهنسالی و نیز بزرگی و عظمت تبدیل شده است و یکی از نمادهای این شهر نیز به‌شمار می‌آید.
فولکلور
ویرایشدر اشعار فولکلور و باورهای عامیانهٔ مردم کرد کرمانشاه، این درخت را شیرین در زمان شکسته شدن پای اسب خسرو پرویز و دیدار او با فرهاد در طاق بستان به عنوان نشانی از عشق خود به فرهاد می‌کارد و قدمت آن به دوران ساسانی بازمی‌گردد. به همین دلیل در فرهنگ عامه، این درخت را درخت شیرین و فرهاد (به کردی: دار شیرن و فه‌راێ) می‌نامند.[۱۰]
ادبیات داستانی
ویرایشعلیاشرف درویشیان در رمان سالهای ابری چندین بار به جایگاه این درخت در فرهنگ عامهٔ مردم شهر کرمانشاه اشاره کرده است:
دردلم دعا می‌کنم. - خدایا… ای خدایی که از همه‌چیز بزرگ‌تری… که از درخت چنار طاق‌وَسان هم بزرگ‌تری… که از آسمان هفتم هم بزرگ‌تری… کاری بکن که مادرم نمیرد…[۱۱]
جشن تولد
ویرایشدر ۱۲ اسفند ۱۳۹۷ به مناسبت ۵۹۶مین سال (بنا بر تخمین) کاشت درخت شیرین و فرهاد، مراسمی از سوی سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری کرمانشاه برگزار شد که طی آن همزمان با هفتهٔ منابع طبیعی و روز درختکاری برنامه‌هایی از قبیل نقاشی همگانی و نمایش عروسکی برای کودکان با محوریت محیط زیست برگزار شد و کیکی نیز به مناسبت ۵۹۶مین سال تولد این درخت بریده شد.[۹]
همچنین در روز سه‌شنبه ۱۵ اسفند ۱۴۰۲ همزمان با روز درختکاری جشن تولد ۶۰۲ سالگی درخت شیرین و فرهاد با حضور گروهی از مردم کرمانشاه برگزار شد.[۱]
جستارهای وابسته
ویرایشمنابع
ویرایش- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا): درخت «شیرین و فرهاد» ۶۰۲ ساله شد، نوشته‌شده در ۱۵ اسفند ۱۴۰۲ ؛ بازدید در ۱۶ اسفند ۱۴۰۲.
- ↑ عصر ایران: ۶۰۲ ساله شدن درخت شیرین و فرهاد، نوشته‌شده در ۱۵ اسفند ۱۴۰۲ ؛ بازدید در ۱۶ اسفند ۱۴۰۲.
- ↑ «ثبت ملی درخت ۷۰۰ ساله طاق بستان در آثار طبیعی». روزنامه ایران. شماره ۴۱۹۷. تارنمای مگ‌ایران. ۹ اردیبهشت ۱۳۸۸. دریافت‌شده در ۶ اسفند ۱۳۹۲.[پیوند مرده]
- ↑ «درخت ۷۰۰ ساله طاقبستان کرمانشاه اثر ملی شد». خبرگزاری فارس. ۷ اردیبهشت ۱۳۸۸. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۵ سپتامبر ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۶ اسفند ۱۳۹۲.
- ↑ «فهرست آثار طبیعی ملی ایران». تارنمای کویرها و بیابان‌های ایران. دریافت‌شده در ۶ اسفند ۱۳۹۲.
- ↑ «زخم کهنه بر جان طاق بستان». جام‌جم آنلاین. ۱۱ بهمن ۱۳۸۸. دریافت‌شده در ۶ اسفند ۱۳۹۲.[پیوند مرده]
- ↑ «در راستای ثبت جهانی شدن طاق بستان، درخت کهنسال این مجموعه ساماندهی می‌شود». ایسنا. ۲۶ آذر ۱۳۹۰. دریافت‌شده در ۶ اسفند ۱۳۹۲.
- ↑ «درخت رحمت، کرمانشاه». تارنمای کویرها و بیابان‌های ایران. دریافت‌شده در ۶ اسفند ۱۳۹۲.
- ↑ ۹٫۰ ۹٫۱ ۹٫۲ گیتی آنلاین: جشن تولد کهنسال‌ترین درخت کرمانشاه برگزار شد، نوشته‌شده در ۱۲ اسفند ۱۳۹۷؛ بایگانی‌شده در ۱۴ آوریل ۲۰۲۱ توسط Wayback Machine بازدید در ۲۹ شهریور ۱۳۹۹.
- ↑ ۱۰٫۰ ۱۰٫۱ باشگاه خبرنگاران جوان: درخت چنار بلندقامتی که به دوران ساسانی و افسانۀ شیرین و فرهاد نسبت می‌شود، نوشته‌شده در ۲۰ بهمن ۱۳۹۳؛ بازدید در ۱۱ دی ۱۳۹۸.
- ↑ درویشیان، علی‌اشرف. سالهای ابری، جلد اول، تهران: چشمه، چاپ هفتم: ۱۳۸۷؛ ص ۱۳.