خطوط براهمی

دبیره‌های برهمایی دسته ای از دبیره‌ها هستند که در هند و کشورهای همسایه آن برای نوشتن زبان‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند. و یک خانواده را تشکیل می‌دهند.^[۱] از آنها در سراسر شبه قاره هند، آسیای جنوب شرقی و بخش‌هایی از آسیای شرقی، استفاده می‌شود و حتی در ژاپن هم به شکل سیددهام استفاده می‌شود.

پیشینه

یک نوشته از ستون پادشاه آشوکا، قرن سوم پیش از میلاد

نام دبیره برهمایی از برهما و برهمن گرفته شده است به این معنی که این خط توسط برهما، خدای هندوان خلق شده است. دبیره اولیه برهمایی از دبیره آرامی و از آنجا از دبیره فینیقی مشتق شده است. این دبیره نیای دبیره دیواناگری است که برای نوشتن هندی به کار می‌رود. اولین شواهد دبیره برهمایی در تمدن دره رود ایندوس (همان رود سند در پارسی امروزی) در پاکستان یافته شده‌اند.

ویژگی‌ها

زبانهای هندوآریایی از دبیره‌های برهمایی خوشان استفاده می‌کنند (به استثنای آبی تیره: اردو، پاشایی، کوهیستانی و خوار که از دبیره‌های مشتق از عربی استفاده می‌کنند)

زبان‌های دراویدی از دبیره‌های خانواده برهمایی خودشان استفاده می‌کنند: (به استثنای براهویی که از دبیره مشتق از عربی استفاده می‌کند)

دبیره‌های برهمایی از نوع ابوگیدا هستند.

برخی خصوصیات، که در بیشتر، حروف وجود دارند، اما نه همه عبارتند از:

هر حرف مصوت دارای دو فرم است، یک فرم مستقل، زمانی که بخشی از یک صامت نیست، و یک فرم وابسته، زمانی که به یک صامت متصل است. بسته به نوع حروف، اشکال وابسته می‌تواند در سمت چپ، راست، بالا، پایین، یا در سمت چپ و راست حرف صامت قرار گیرند یا عبارتی شکسته شوند.
صامتها می‌توانند در لیگچرها (دو حرف که بهم می‌چسبند و دفرمه می‌شوند) ترکیب شوند (در دیواناگری تا ۴ تا). حرف «ر» برهمایی در میان حروف دیگر همه جا دارای حالت خاص -لیگچر خاص- است.
برای تو دماغی ادا کردن حروف یا همراه با دمیدن ادا کردن حروف، حروف جداگانه‌ای وجود دارند.
ترتیب حروف الفبا عبارت است از: مصوت‌ها، صامت‌های نرم‌کامی، صامت‌های کامی، صامت‌های برگشتی، صامت‌های دندانی، صامت‌های دولبی‌ها، ناسوده‌ها، صفیری‌ها و صامت‌های دیگر. هر یک از این گروه‌های تقسیم‌بندی شده دارای چهار صامت انسدادی (با تمام چهار حالت ممکن دمشی و صدایی) و یک صامت تودماغی است.

مقایسه

صامت‌ها

ISO	ka	kha	ga	gha	ṅ	ca	cha	ja	jha	ñ	ṭa	ṭha	ḍa	ḍha	ṇa	ta	tha	da	dha	na	ṉ	pa	pha	ba	bha	ma	ya	ra	ṟ	la	ḷa	ḻ	v	śa	ṣa	sa	h
Assamese	ক	খ	গ	ঘ	ঙ	চ	ছ	জ	ঝ	ঞ	ট	ঠ	ড	ঢ	ণ	ত	থ	দ	ধ	ন	প	ফ	ব	ভ	ম	য	ৰ	ল	ৱ	শ	ষ	স	হ
Bengali	ক	খ	গ	ঘ	ঙ	চ	ছ	জ	ঝ	ঞ	ট	ঠ	ড	ঢ	ণ	ত	থ	দ	ধ	ন	প	ফ	ব	ভ	ম	য	র	ল	শ	ষ	স	হ
Devanagari	क	ख	ग	घ	ङ	च	छ	ज	झ	ञ	ट	ठ	ड	ढ	ण	त	थ	द	ध	न	ऩ	प	फ	ब	भ	म	य	र	ऱ	ल	ळ	ऴ	व	श	ष	स	ह
Gujarati	ક	ખ	ગ	ઘ	ઙ	ચ	છ	જ	ઝ	ઞ	ટ	ઠ	ડ	ઢ	ણ	ત	થ	દ	ધ	ન		પ	ફ	બ	ભ	મ	ય	ર		લ	ળ		વ	શ	ષ	સ	હ
Odia	କ	ଖ	ଗ	ଘ	ଙ	ଚ	ଛ	ଜ	ଝ	ଞ	ଟ	ଠ	ଡ	ଢ	ଣ	ତ	ଥ	ଦ	ଧ	ନ	ନ଼	ପ	ଫ	ବ	ଭ	ମ	ୟ	ର	ର଼	ଲ	ଳ	ଳ଼	ୱ	ଶ	ଷ	ସ	ହ
Gurmukhi	ਕ	ਖ	ਗ	ਘ	ਙ	ਚ	ਛ	ਜ	ਝ	ਞ	ਟ	ਠ	ਡ	ਢ	ਣ	ਤ	ਥ	ਦ	ਧ	ਨ	ਪ	ਫ	ਬ	ਭ	ਮ	ਯ	ਰ	ਲ	ਲ਼	ਵ	ਸ਼	ਸ	ਹ
Tibetan	ཀ	ག	ང	ཅ	ཇ	ཉ	ཊ	ཌ	ཎ	ཏ	ད	ན	པ	བ	མ	ཡ	ར	ལ	ཝ	ཤ	ཥ	ས	ཧ
Sylheti	ꠇ	ꠈ	ꠉ	ꠊ	ꠋ	ꠌ	ꠍ	ꠎ	ꠏ	ꠐ	ꠑ	ꠒ	ꠓ	ꠔ	ꠕ	ꠖ	ꠗ	ꠘ	ꠙ	ꠚ	ꠛ	ꠜ	ꠝ	ꠞ	ꠟ	ꠅ	ꠡ	ꠢ
Brahmi	𑀓	𑀔	𑀕	𑀖	𑀗	𑀘	𑀙	𑀚	𑀛	𑀜	𑀝	𑀞	𑀟	𑀠	𑀡	𑀢	𑀣	𑀤	𑀥	𑀦	𑀧	𑀨	𑀩	𑀪	𑀫	𑀬	𑀭	𑀮	𑀴	𑀯	𑀰	𑀱	𑀲	𑀳
Telugu	క	ఖ	గ	ఘ	ఙ	చ	ఛ	జ	ఝ	ఞ	ట	ఠ	డ	ఢ	ణ	త	థ	ద	ధ	న	ప	ఫ	బ	భ	మ	య	ర	ఱ	ల	ళ	ೞ	వ	శ	ష	స	హ
Kannada	ಕ	ಖ	ಗ	ಘ	ಙ	ಚ	ಛ	ಜ	ಝ	ಞ	ಟ	ಠ	ಡ	ಢ	ಣ	ತ	ಥ	ದ	ಧ	ನ	ಪ	ಫ	ಬ	ಭ	ಮ	ಯ	ರ	ಱ	ಲ	ಳ	ೞ	ವ	ಶ	ಷ	ಸ	ಹ
Sinhala	ක	ඛ	ග	ඝ	ඞ	ච	ඡ	ජ	ඣ	ඤ	ට	ඨ	ඩ	ඪ	ණ	ත	ථ	ද	ධ	න	ප	ඵ	බ	භ	ම	ය	ර	ල	ළ	ව	ශ	ෂ	ස	හ
Malayalam	ക	ഖ	ഗ	ഘ	ങ	ച	ഛ	ജ	ഝ	ഞ	ട	ഠ	ഡ	ഢ	ണ	ത	ഥ	ദ	ധ	ന	ഩ^[الف]	പ	ഫ	ബ	ഭ	മ	യ	ര	റ	ല	ള	ഴ	വ	ശ	ഷ	സ	ഹ
Tamil	க	ங	ச	ஜ^[ب]	ஞ	ட	ண	த	ந	ன	ப	ம	ய	ர	ற	ல	ள	ழ	வ	ஶ^[ب]	ஷ^[ب]	ஸ^[ب]	ஹ^[ب]
Burmese	က	ခ	ဂ	ဃ	င	စ	ဆ	ဇ	ဈ	ဉ / ည	ဋ	ဌ	ဍ	ဎ	ဏ	တ	ထ	ဒ	ဓ	န	ပ	ဖ	ဗ	ဘ	မ	ယ	ရ	လ	ဠ	ၔ	ဝ	ၐ	ၑ	သ	ဟ
Khmer	ក	ខ	គ	ឃ	ង	ច	ឆ	ជ	ឈ	ញ	ដ	ឋ	ឌ	ឍ	ណ	ត	ថ	ទ	ធ	ន	ប	ផ	ព	ភ	ម	យ	រ	ល	ឡ	វ	ឝ	ឞ	ស	ហ
Thai	ก	ข	ค	ฆ	ง	จ	ฉ	ช	ฌ	ญ	ฎ^[پ]	ฐ	ฑ	ฒ	ณ	ด^[پ]	ถ	ท	ธ	น	บ^[پ]	ผ	พ	ภ	ม	ย	ร	ล	ฬ	ว	ศ	ษ	ส	ห
Lao	ກ	ຂ	ຄ	ງ	ຈ	ຊ	ດ	ຖ	ທ	ນ	ບ	ຜ	ຟ	ພ	ມ	ຍ	ຣ	ລ	ວ	ສ	ຫ
Balinese	ᬓ	ᬔ	ᬕ	ᬖ	ᬗ	ᬘ	ᬙ	ᬚ	ᬛ	ᬜ	ᬝ	ᬞ	ᬟ	ᬠ	ᬡ	ᬢ	ᬣ	ᬤ	ᬥ	ᬦ	ᬧ	ᬨ	ᬩ	ᬪ	ᬫ	ᬬ	ᬭ	ᬮ	ᬯ	ᬰ	ᬱ	ᬲ	ᬳ
Javanese^[ت]	ꦏ	ꦑ^[ت]	ꦒ	ꦓ^[ت]	ꦔ	ꦕ	ꦖ^[ت]	ꦗ	ꦙ^[ت]	ꦚ	ꦛ	ꦜ^[ت]	ꦝ	ꦞ^[ت]	ꦟ^[ت]	ꦠ	ꦡ^[ت]	ꦢ	ꦣ^[ت]	ꦤ	ꦘ	ꦥ	ꦦ^[ت]	ꦧ	ꦨ^[ت]	ꦩ	ꦪ	ꦫ	ꦭ	ꦮ	ꦯ^[ت]	ꦰ^[ت]	ꦱ	ꦲ
Sundanese	ᮊ	ᮌ	ᮍ	ᮎ	ᮏ	ᮑ	ᮒ	ᮓ	ᮔ	ᮕ	ᮘ	ᮙ	ᮚ	ᮛ	ᮜ	ᮝ	ᮞ	ᮠ
Lontara	ᨀ	ᨁ	ᨂ	ᨌ	ᨍ	ᨎ	ᨈ	ᨉ	ᨊ	ᨄ	ᨅ	ᨆ	ᨐ	ᨑ	ᨒ	ᨓ	ᨔ	ᨕ
Batak (Toba)	ᯂ	ᯎ	ᯝ	ᯐ	ᯠ/ᯛ	ᯖ	ᯑ	ᯉ	ᯇ	ᯅ	ᯔ	ᯒ	ᯞ	ᯞ	ᯘ	ᯂ

↑ Implemented in Unicode 6.0. May not be rendered correctly.
↑ ^۲٫۰ ^۲٫۱ ^۲٫۲ ^۲٫۳ ^۲٫۴ Pallava grantha letters are not used in pure Tamil but are used for transcribing foreign loanwords.
↑ ^۳٫۰ ^۳٫۱ ^۳٫۲ Modified forms of these letters are used for, but are not restricted to, Sanskrit and Pali in the Thai script.
↑ ^۴٫۰۰ ^۴٫۰۱ ^۴٫۰۲ ^۴٫۰۳ ^۴٫۰۴ ^۴٫۰۵ ^۴٫۰۶ ^۴٫۰۷ ^۴٫۰۸ ^۴٫۰۹ ^۴٫۱۰ ^۴٫۱۱ ^۴٫۱۲ ^۴٫۱۳ Letters used in Old Javanese. They are now obsolete, but are used for honorifics in contemporary Javanese.

مصوت‌ها

ISO	a		ā		æ		ɒ		i		ī		u		ū		e		ē		ai		o		ō		au		r̥		r̥̄		l̥		l̥̄		ṁ		ḥ
a	ka	ā	kā	æ	kæ	ɒ	kɒ	i	ki	ī	kī	u	ku	ū	kū	e	ke	ē	kē	ai	kai	ko	kō	au	kau	r̥	kr̥	r̥̄	kr̥̄	l̥	kl̥	l̥̄	kl̥̄	ṁ	kṁ	ḥ	kḥ	k
Odia	ଅ	କ	ଆ	କା	ଅଽ	କଽ	ଇ	କି	ଈ	କୀ	ଉ	କୁ	ଊ	କୂ	ଏ	କେ	ଐ	କୈ	ଓ	କୋ	ଔ	କୌ	ଋ	କୃ	ୠ	କୃ୍	ଌ	କ୍ଲୃ	ୡ	କ୍ଳୃ	ଂ	କଂ	ଃ	କଃ	କ୍
Assamese	অ	ক	আ	কা	অ্যা	ক্যা	ই	কি	ঈ	কী	উ	কু	ঊ	কূ	এ	কে	ঐ	কৈ	অৗ	কৗ	ও	কো	ঔ	কৌ	ঋ	কৃ	ৠ	কৄ	ঌ	কৢ	ৡ	কৣ	অং	কং	অঃ	কঃ	ক্
Bengali	অ	ক	আ	কা	অ্যা	ক্যা	ই	কি	ঈ	কী	উ	কু	ঊ	কূ	এ	কে	ঐ	কৈ	অ	ক	ও	কো	ঔ	কৌ	ঋ	কৃ	ৠ	কৄ	ঌ	কৢ	ৡ	কৣ
Devanagari	अ	क	आ	का	अॅ	कॅ	ऑ	कॉ	इ	कि	ई	की	उ	कु	ऊ	कू	ऎ	कॆ	ए	के	ऐ	कै	ऒ	कॊ	ओ	को	औ	कौ	ऋ	कृ	ॠ	कॄ	ऌ	कॢ	ॡ	कॣ	अं	कं	अः	कः	क्
Gujarati	અ	ક	આ	કા					ઇ	કિ	ઈ	કી	ઉ	કુ	ઊ	કૂ			એ	કે	ઐ	કૈ			ઓ	કો	ઔ	કૌ	ઋ	કૃ	ૠ	કૄ	ઌ	કૢ	ૡ	કૣ
Gurmukhi	ਅ	ਕ	ਆ	ਕਾ	ਇ	ਕਿ	ਈ	ਕੀ	ਉ	ਕੁ	ਊ	ਕੂ	ਏ	ਕੇ	ਐ	ਕੈ	ਓ	ਕੋ	ਔ	ਕੌ
Tibetan	ཨ	ཀ	ཨཱ	ཀཱ	ཨི	ཀི	ཨཱི	ཀཱི	ཨུ	ཀུ	ཨཱུ	ཀཱུ	ཨེ	ཀེ	ཨཻ	ཀཻ	ཨོ	ཀོ	ཨཽ	ཀཽ	རྀ	ཀྲྀ	རཱྀ	ཀཷ	ལྀ	ཀླྀ	ལཱྀ	ཀླཱྀ
Brahmi	𑀅	𑀓	𑀆	𑀓𑀸	𑀇	𑀓𑀺	𑀈	𑀓𑀻	𑀉	𑀓𑀼	𑀊	𑀓𑀽	𑀏	𑀓𑁂	𑀐	𑀓𑁃	𑀑	𑀓𑁄	𑀒	𑀓𑁅	𑀋	𑀓𑀾	𑀌	𑀓𑀿	𑀍	𑀓𑁀	𑀎	𑀓𑁁
Telugu	అ	క	ఆ	కా	ఇ	కి	ఈ	కీ	ఉ	కు	ఊ	కూ	ఎ	కె	ఏ	కే	ఐ	కై	ఒ	కొ	ఓ	కో	ఔ	కౌ	ఋ	కృ	ౠ	కౄ	ఌ	కౢ	ౡ	కౣ	అం	కం	అః	కః	క్
Kannada	ಅ	ಕ	ಆ	ಕಾ	ಇ	ಕಿ	ಈ	ಕೀ	ಉ	ಕು	ಊ	ಕೂ	ಎ	ಕೆ	ಏ	ಕೇ	ಐ	ಕೈ	ಒ	ಕೊ	ಓ	ಕೋ	ಔ	ಕೌ	ಋ	ಕೃ	ೠ	ಕೄ	ಌ	ಕೢ	ೡ	ಕೣ	అం	ಕಂ	అః	ಕಃ	ಕ್
Sinhala	අ	ක	ආ	කා	ඇ	කැ	ඈ	කෑ	ඉ	කි	ඊ	කී	උ	කු	ඌ	කූ	එ	කෙ	ඒ	කේ	ඓ	කෛ	ඔ	කො	ඕ	කෝ	ඖ	කෞ	සෘ	කෘ	සෲ	කෲ	ඏ	කෟ	ඐ	කෳ	අං	කං	අඃ	කඃ	ක්
Malayalam	അ	ക	ആ	കാ	ഇ	കി	ഈ	കീ	ഉ	കു	ഊ	കൂ	എ	കെ	ഏ	കേ	ഐ	കൈ	ഒ	കൊ	ഓ	കോ	ഔ	കൗ	ഋ	കൃ	ൠ	കൄ	ഌ	കൢ	ൡ	കൣ	അം	കം	അഃ	കഃ	ക്
Tamil	அ	க	ஆ	கா	இ	கி	ஈ	கீ	உ	கு	ஊ	கூ	எ	கெ	ஏ	கே	ஐ	கை	ஒ	கொ	ஓ	கோ	ஔ	கௌ	ஃ	க்
Burmese	အအ	ကက	အာအာ	ကာကာ	ဣဣ	ကိကိ	ဤဤ	ကီကီ	ဥဥ	ကုကု	ဦဦ	ကူကူ	ဧဧ	ကေကေ	အေးအေး	ကေးကေး	ဩဩ	ကောကော	ဪဪ	ကော်ကော်	ၒၒ	ကၖကၖ	ၓၓ	ကၗကၗ	ၔၔ	ကၘကၘ	ၕၕ	ကၙကၙ
Khmer	ឣ	ក	ឤ	កា	ឥ	កិ	ឦ	កី	ឧ	កុ	ឩ	កូ	ឯ	កេ	ឰ	កៃ	ឱ	កោ	ឳ	កៅ	ឫ	ក្ឫ	ឬ	ក្ឬ	ឭ	ក្ឭ	ឮ	ក្ឮ
Thai	อ (อะ)	ก (กะ)	อา	กา	แอ	แก	(ออ)	(กอ)	อิ	กิ	อี	กี	อุ	กุ	อู	กู	(เอะ)	(เกะ)	เอ	เก	ไอ	ไก	(โอะ)	(โกะ)	โ	โก	เอา	เกา	ฤ	กฺฤ	ฤๅ	กฺฤๅ	ฦ	กฺฦ	ฦๅ	กฺฦๅ	อํ	กํ	อะ (อะฮฺ)	กะ (กะฮฺ)	กฺ (ก/ก์)
Lao	ກັ	ກາ	ກິ	ກີ	ກຸ	ກູ	ເກ	ໄກ/ໃກ	ໂກ	ເກົາ/ກາວ
Balinese	ᬅ	ᬓ	ᬆ	ᬓᬵ	ᬇ	ᬓᬶ	ᬈ	ᬓᬷ	ᬉ	ᬓᬸ	ᬊ	ᬓᬹ	ᬏ	ᬓᬾ	ᬐ	ᬓᬿ	ᬑ	ᬓᭀ	ᬒ	ᬓᭁ	ᬋ	ᬓᬺ	ᬌ	ᬓᬻ	ᬍ	ᬓᬼ	ᬎ	ᬓᬽ
Javanese	ꦄ	ꦏ	ꦄꦴ	ꦏꦴ	ꦆ	ꦏꦶ	ꦇ	ꦏꦷ	ꦈ	ꦏꦸ	ꦈꦴ	ꦏꦹ	ꦌ	ꦏꦺ	ꦍ	ꦏꦻ	ꦎ	ꦏꦺꦴ	ꦎꦴ	ꦏꦻꦴ	ꦉ	ꦏꦽ	ꦉꦴ	ꦏꦽꦴ	ꦊ	ꦋ
Sundanese	ᮃ	ᮊ	ᮄ	ᮊᮤ	ᮅ	ᮊᮥ	ᮈ	ᮊᮦ	ᮇ	ᮊᮧ
Buginese	ᨕ	ᨕᨗ	ᨕᨘ	ᨕᨙ	ᨕᨚ
Bataknese (Toba)	ᯀ	ᯂ	ᯤ	ᯂᯪ	ᯥ	ᯂᯮ	ᯂᯩ	ᯂᯬ

اعداد

Hindu-Arabic	۰	1	2	3	4	5	6	7	8	9
Odia	୦	୧	୨	୩	୪	୫	୬	୭	୮	୯
Assamese	০	১	২	৩	৪	৫	৬	৭	৮	৯
Bengali	০	১	২	৩	৪	৫	৬	৭	৮	৯
Devanagari	०	१	२	३	४	५	६	७	८	९
Gujarati	૦	૧	૨	૩	૪	૫	૬	૭	૮	૯
Gurmukhi	੦	੧	੨	੩	੪	੫	੬	੭	੮	੯
Tibetan	༠	༡	༢	༣	༤	༥	༦	༧	༨	༩
Brahmi N	𑁒	𑁓	𑁔	𑁕	𑁖	𑁗	𑁘	𑁙	𑁚
Brahmi D	𑁦	𑁧	𑁨	𑁩	𑁪	𑁫	𑁬	𑁭	𑁮	𑁯
Telugu	౦	౧	౨	౩	౪	౫	౬	౭	౮	౯
Kannada	೦	೧	೨	೩	೪	೫	೬	೭	೮	೯
Malayalam	൦	൧	൨	൩	൪	൫	൬	൭	൮	൯
Sinhala	෦	෧	෨	෩	෪	෫	෬	෭	෮	෯
Tamil	೦	௧	௨	௩	௪	௫	௬	௭	௮	௯
Burmese	၀၀	၁၁	၂၂	၃၃	၄၄	၅၅	၆၆	၇၇	၈၈	၉၉
Khmer	០	១	២	៣	៤	៥	៦	៧	៨	៩
Thai	๐	๑	๒	๓	๔	๕	๖	๗	๘	๙
Lao	໐	໑	໒	໓	໔	໕	໖	໗	໘	໙
Balinese	᭐	᭑	᭒	᭓	᭔	᭕	᭖	᭗	᭘	᭙
Javanese	꧐	꧑	꧒	꧓	꧔	꧕	꧖	꧗	꧘	꧙
Sundanese	᮰	᮱	᮲	᮳	᮴	᮵	᮶	᮷	᮸	᮹