خسرو معتضد

خسرو معتضد (زاده ۳۰ خرداد ۱۳۲۱) تاریخ‌نگار، مورخ، جمعیت‌شناس، مجری و کارشناس «برنامه‌های تاریخ معاصر» در صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران است. وی پیش از انقلاب در دانشکدهٔ رادیو و تلویزیون و مدتی نیز در دانشکده افسری، تاریخ معاصر تدریس می‌کرده است.

خسرو معتضد
زاده	۳۰ خرداد ۱۳۲۱ ‏(۸۲ سال) تهران، ایران
پیشه	نویسنده تاریخ‌نگار پژوهشگر مجری و کارشناس «برنامه‌های تاریخ معاصر» در صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران تاریخ پژوه
ملیت	ایران
تحصیلات	لیسانس تاریخ و جغرافیا، ۱۳۴۴ (دانشگاه تهران) فوق لیسانس تاریخ و جغرافیا، ۱۳۴۹ (دانشگاه تهران)
دانشگاه	تهران
دلیل سرشناسی	تألیف کتاب‌های تاریخی و روایت تاریخ شفاهی معاصر ایران
فرزند(ان)	سه فرزند
پدر و مادر	تقی معتضد (پدر)

زندگی

پدرش سرهنگ تقی معتضد، اصالتاً آمل بوده و نام خانوادگی دیگر بستگان پدری وی همچنان شمس لاریجانی است. شمس الادباء مورد احترام بود و ناصرالدین‌شاه او را شمس الادبا لقب داد. او متأهل و دارای یک پسر به نام اشکان و دو دختر به نام‌های میترا و ماندانا می‌باشد، او بعد از دیپلم وارد دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران شد و توانست در ۱۳۴۴ از این دانشگاه فارغ‌التحصیل شود و بعدها در سال ۱۳۴۹، در همان رشته (تاریخ و جغرافیا) فوق‌لیسانس دریافت کرد. او در سال ۱۳۴۳ سردبیر مجله ترقی شد و نخستین کتاب وی نیز در همین سال انتشار یافت، از وی کتاب‌های بسیاری منتشر شده است. وی در چندین نوبت افراد مخالف انقلاب ایران را به مناظره دعوت کرده است.

دیدگاه‌های تاریخی

خسرو معتضد در گفتاری در باب مفهوم «شاه» و رابطه آن با توده ملت با عنوان «تأثیر گذاری شاهنشاهان هخامنشی در یکپارچگی و عظمت قوم ایران» در شمارهٔ ۳۴ روزنامه جشن شاهنشاهی ایران مورخ چهارشنبه ۱۰ شهریور سال ۱۳۵۰ محمدرضا شاه پهلوی را ستود.

وی بعدها خود را علاقه‌مند به جمهوری اسلامی معرفی کرده و مدعی است که «مدیحه‌سرای نظام» نیست و از سوی دیگر هیچ وابستگی به دربار پهلوی و ساواک ندارد و حتی برخی از کتاب‌های او در آن زمان انتشارممنوع بوده است. او همچنین اعلام کرده است که در ایران سانسور آن گونه که پیش از انقلاب ۱۳۵۷ برقرار بوده وجود ندارد. ولی رسول جعفریان با ذکر سندی (روزنامه جشن شاهنشاهی ایران، شماره ۳۴، چهارشنبه دهم شهریور ماه ۱۳۵۰) معتضد را مداح شاه و برخی اقدامات او می‌داند. مناظره وی با صادق زیباکلام دربارهٔ رضاشاه و تاریخ دوره پهلوی در برنامه شبکه مستند به نام قبل از انقلاب، دچار تنش شد.

در سال ۱۳۹۲، در پی حمایت معتضد از اسفندیار رحیم مشایی، سایت خبری انتخاب در نقد معتضد پرسید "آیا می‌توان به سخنان فردی که ۴۰ سال پیش، "پیمان وفاداری با شاه را با خون شرفش عجین کرده" و اینک با همان اغراق از مشایی تمجید می‌کند، اعتماد کرد؟"

اشتباهات تاریخی

معتضد در کتاب «مثل ثریا گریه خواهم کرد» تاریخ فوت فوزیه، همسر نخست محمدرضا شاه را سال ۱۳۸۱ بیان می‌کند در حالی که فوزیه در سال ۱۳۹۲ درگذشت.

معتضد به عنوان کارشناس تاریخ در سریال معمای شاه حضور داشت اما در پی انتقادات به اشتباهات تاریخی سریال از خود سلب مسئولیت نمود.

کتاب‌شناسی

کتاب‌های وی به شرح زیر است:

• بر دار کشیدن شیخ فضل‌الله نوری
• کمیته مجازات
• دو دختر قاجار در قصر شاه پهلوی
• نقد کتاب پاسخ به تاریخ
• سایه به سایه رضاشاه (تاریخ راه‌آهن سراسری ایران)
• شهناز پهلوی، دختر فوزیه (روایت دلسوختگی، گزند دلبستگی)
• فوزیه حکایت تلخکامی، قصه جدایی
• تاجهای زنانه
• سراب جانشین پسر (شادکامان کاخ مرمر)
• ناکامان کاخ سعدآباد
• در عصر دو پهلوی (همراه با نجفقلی پسیان)
• درون ارتش شاه
• بابک خرمدین سردار سرخ جامگان
• از سواد کوه تا ژوهانسبورگ: زندگی رضاشاه پهلوی
• سید ضیاءالدین، سیاستمدار دو چهره
• جنگ نفت روی شن‌های داغ
• سپهبد بختیار، سایه سنگین شاه
• تاریخ ۵۷ ساله پهلوی و جنبش‌های تجزیه‌طلبانه
• تنش بزرگ، سیاست خارجی ایران در عصر رضاشاه
• درون ارتش شاه
• شبکه نظامی حزب توده
• رضاشاه سقوط و پس از سقوط
• از آلاشت تا آفریقا (رضاشاه)
• اشرف از سرای سنگلج تا سریر سلطنت
• اشرف در آیینه بدون زنگار
• سیاست، زن و حرمسرا
• دهه شوم شهریور ۱۳۲۰
• مثل ثریا گریه خواهم کرد
• مردان و زنان بالماسکه
• سی سال جاسوسی در ارتش شاه
• خاطرات قائم‌مقام‌الملک رفیع
• عروس بخارا
• مرداویج
• پلیس سیاسی (عصر بیست ساله)
• قصه‌های قاجار (از خواجه تاجور تا شهریار در به در)
• ظل السلطان
• ایران در آستانه قرن بیستم، ترجمه میترا معتضد با حواشی خسرو معتضد
• روزگار خوش گذشته
• معماران عصر پهلوی
• آن سوی دیوار کاخ سلطنتی
• از فروغ‌السلطنه تا انیس‌الدوله (همسران ناصرالدین شاه)
• آخرین محبوبه احمدشاه قاجار
• ایران در برخوردگاه شرق و غرب، نوشته گرهارد شوایتزر، ترجمه محمدجواد شیخ الاسلامی
• زن ایرانی در رواق حرمسرا
• نیروهای انتظامی
• یکصد سال فراز و فرود
• نیروی پلیس و ژاندارمری و ساواک در دوران رضاشاه و محمدرضا شاه
• منطقه اتمی در شمال ایران
• علی بن ابیطالب
• شب سرخ بغداد
• فردوسی، نابغه توس
• سیاست، زن و حرمسرا (همراه با نیلوفر کسری)
• ابوریحان بیرونی
• شب ژنرال‌ها (ارتشبد قره باغی)
• محمدبن زکریای رازی
• ۶۱ سال شاه
• هویدا نخست‌وزیر عصا و پیپ و ارکیده
• گزارش پلیس از تهران (چهار روایت انتظامی)

برنامه‌ها

نام برنامه	سال پخش	شبکه
تاریخ تماشایی	۱۳۹۷	تماشا
تاریخ و سینما		تماشا
پلی به گذشته		شبکه دو سیما
معمای تاریخ	۱۴۰۲	شبکه یک سیما