خاطرات هنرپیشه نقش دوم

نمایشنامه‌ای (کتاب) از بهرام بیضایی

خاطرات هنرپیشهٔ نقش دوم نمایشنامه‌ای است از بهرام بیضایی، نوشته به سالِ ۱۳۶۰، که «فصلی از تاریخ اجتماعی ایران را در زمان حکومت پهلوی دوم روایت می‌کند.»[۱]

خاطرات هنرپیشهٔ نقش دوم
نویسندهبهرام بیضایی
شخصیت‌ها
  • موهبت
  • ذوالفقار
  • مشکین خانم
  • زرین
  • ماهر
  • خدنگ
  • دوالپا
  • بلقیس
  • مجنون
  • جمع (پرسندگان، صاحب‌خانه‌ها، گذرندگان، پاسبانها، اهل محله، لباس‌پوشها، نماینده‌ی حزب، خبرنگار، رئیس شعبه . . .)
زبان اصلیفارسی
فضاتهران در انقلابِ ۱۳۵۷

داستان

ویرایش

دو مردِ روستایی (موهبت و ذوالفقار) در واپسین ماه‌های حکومتِ پهلوی به امیدِ یافتنِ کار به شهر می‌روند. کاری که پیدا می‌کنند بدل‌پوشی در تظاهراتِ ساختگی در طرفداری از رژیمِ شاه است. . . .[۲][۳]

این نمایشنامه به سالِ ۱۳۶۰ نوشته شد (تاریخِ انجامش ۱۸ بهمن است)[۴] و بهارِ ۱۳۶۲ به توسّطِ انتشاراتِ دماوند (تهران) به چاپ رسید.[۵] بعدها کتاب‌فروشان و وبسایت‌های بسیاری نیز به‌طورِ غیررسمی چاپ و منتشرش کردند. از سالِ ۱۳۹۷ انتشاراتِ روشنگران و مطالعات زنان شد ناشرِ این نمایشنامه.

نمایش

ویرایش

بیضایی خاطرات هنرپیشهٔ نقش دوم را بر صحنه نبرده: تابستانِ ۱۳۵۸ «طرح این نمایشنامه را نویسنده کوشید پایه‌ی یک کار گروهی و آفرینشیِ بازیگران قرار دهد. ولی بازیگران در صحنه‌های دیگری مشغول بازی بودند.»[۶] امّا این نمایشنامه نمایش‌های دیگری داشته است، از جمله با کارگردانیِ هادی مرزبان در جشنوارهٔ تئاترِ فجرِ ۱۳۸۱[۷] و سپس در پاییزِ ۱۳۸۲ با بیش از چهل بازیگر در تماشاخانهٔ سنگلج.[۸][۹][۱۰] سپس‌تر نیز نمایشنامه‌خوانیِ خاطرات هنرپیشهٔ نقش دوم به کارگردانیِ محمّد رحمانیان بر صحنه سرگرفت.[۱۱][۱۲][۱۳]

به دیگر زبان‌ها

ویرایش

خاطرات هنرپیشهٔ نقش دوم به انگلیسی ترجمه و در آمریکا منتشر شده است (مترجم: محمّدرضا قانون‌پرور):[۱۴]

  • Memoirs of the Actor in a Supporting Role: A Play. Translated by M. R. Ghanoonparvar. Costa Mesa, CA: Mazda Publishers, Inc. 2010. ISBN 978-1-56859-276-3.

منابع

ویرایش
  1. غفاری، علیرضا (اسفند ۱۳۸۲). «تلخ و شیرین در کافی‌شاپ آقا کمال». کتاب صحنه (۳۴): ۳۶.
  2. Ghanoonparvar, M.R. (2013). "Collective Identity and Despotism: Lessons in Two Plays by Bahram Beyzaie". Iranian Studies. 46 (5): 753–764. doi:10.1080/00210862.2013.789741. S2CID 145211419.
  3. شریفی، محمّد (۱۳۹۶). «خاطرات هنرپیشهٔ نقشِ دوم». در جعفری، محمّدرضا. فرهنگ ادبیات فارسی. ج. ۱ (ویراست ۲). تهران: فرهنگ نشر نو و انتشارات آسیم. صص. ۶۷۰.
  4. بیضائی، بهرام (۱۳۶۲). خاطرات هنرپیشهٔ نقش دوم. تهران: انتشارات دماوند. ص. ۹۹.
  5. بیضائی، بهرام (۱۳۶۲). خاطرات هنرپیشهٔ نقش دوم. تهران: انتشارات دماوند. ص. ۲.
  6. بیضائی، بهرام (۱۳۶۲). خاطرات هنرپیشهٔ نقش دوم. تهران: انتشارات دماوند. ص. ۷.
  7. ماجومدار، راماندو (مرداد ۱۳۸۲). ترجمهٔ رضایی، الینا. «جشنوارهٔ تئاتر فجر در ایران». نمایش (۶۶): ۶۱−۶۲.
  8. تشکری، سعید (بهمن ۱۳۸۲). «خاطراتِ هنرپیشه نقش سیاووش». کتاب صحنه (۳۳): ۷۰−۷۳.
  9. http://www.bbc.co.uk/persian/arts/story/2003/12/printable/031202_pm-pa-marzban.shtml
  10. «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۶ فوریه ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۶ فوریه ۲۰۱۵.
  11. https://theater.ir/fa/40532
  12. «رحمانیان و بیضایی؛ بار دیگر کنار هم». شرق. شمارهٔ ۲۰۴۸. ۴ تیرِ ۱۳۹۳.
  13. https://fniavaran.ir/fa/news/125502/نمایشنامه-خوانی-خاطرات-هنرپیشه-نقش-دوم-رحمانیان-سلامِ-بیضایی-را-به-تماشاگران-و-بازیگران-رساند
  14. طباطبایی، ناهید (مهر − دی ۱۳۸۹). «خاطرات هنرپیشهٔ نقش دوم». بخارا (۷۷ و ۷۸): ۶۵۶−۶۵۷. تاریخ وارد شده در |تاریخ= را بررسی کنید (کمک)

پیوند به بیرون

ویرایش